Όσοι συμμετείχαν στην προσπάθεια ανατροπής του πρωθυπουργού της Μαλαισίας, Najib Razak, είχαν αυτοπεποίθηση. Το σχέδιο ήταν να τον παγιδεύσουν κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου και να ζητήσουν την παραίτηση του. Οι εισαγγελείς είχαν ήδη συγκεντρώσει στοιχεία που αποδείκνυαν ότι ο Najib είχε υπεξαιρέσει εκατομμύρια δολάρια από τα κρατικά ταμεία και τα είχε μεταβιβάσει σε προσωπικό του τραπεζικό λογαριασμό. Ο Γενικός Εισαγγελέας Abdul Gani Patail ήταν έτοιμος να ασκήσει διώξεις…
Από την άλλη, ο Najib φημιζόταν για τους ευγενικούς του τρόπους, για τα αργά αντανακλαστικά και για το γεγονός ότι ποτέ δεν απομάκρυνε κανέναν από τον πολιτικό του κύκλο. Όμως, όταν αντιλήφθηκε τον περασμένο Ιούλιο ότι βρίσκεται στην καρδιά ενός συντονισμένου σχεδίου εναντίον του, φρόντισε να κινηθεί με χαρακτηριστική ταχύτητα. Καθαίρεσε άμεσα τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Muhyiddin Yassin, τον άντρα που περίμενε να αναλάβει το δικό του πόστο και τον γενικό εισαγγελέα. Ταυτόχρονα, μπλόκαρε περαιτέρω έρευνες και καταγγελίες εναντίον του.
O Najib, ένας τζέντλεμαν, βρετανο-αναθρεμμένος αριστοκράτης που εξελέγη πρωθυπουργός το 2009, αντιδρά σα να μην αντιμετωπίζει μία πραγματική απειλή στην πολιτική του καριέρα και εμφανίζεται ήδη γεμάτος αυτοπεποίθηση για την επανεκλογή του στις εκλογές του 2018.
«Θεωρούσαν δεδομένο ότι δεν θα αντιδράσει. Αλλά εκείνος έφερε τα πάνω κάτω», αποκάλυψε ο Tony Pua, ένα μέλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μόνο που παρά τα 40 χρόνια του στην ενεργό πολιτική ζωή και τη δημόσια σφαίρα, ο Najib δεν ήταν τόσο εύκολος στόχος, όσο υπολόγιζαν οι αντίπαλοι του.
Τον τρέχοντα μήνα, το υπουργείο Δικαιοσύνης σχημάτισε κατηγορητήριο αναφορικά με την υπόθεση ξεπλύματος χρημάτων, στην οποία πρωταγωνιστής εμφανιζόταν ο Najib με το κωδικό όνομα “Malaysian Official 1”. Βάσει αυτού ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας είχε υπεξαιρέσει ποσό της τάξης των 731 εκ. δολαρίων από κυβερνητικό κονδύλι. Η διαδρομή του χρήματος καταγράφηκε από ορκωτούς λογιστές και οδηγούσε στους τραπεζικούς του λογαριασμούς, κάνοντας τους αρμόδιους να μιλούν για ένα σκάνδαλο δισεκατομμυρίων.
Αλλά ο Najib, ένας τζέντλεμαν, βρετανο-αναθρεμμένος αριστοκράτης που εξελέγη πρωθυπουργός το 2009, αντιδρά σα να μην αντιμετωπίζει μία πραγματική απειλή στην πολιτική του καριέρα και εμφανίζεται ήδη γεμάτος αυτοπεποίθηση για την επανεκλογή του στις εκλογές του 2018.
Ίσως επειδή αυτή δεν είναι η πρώτη απειλή που έχει συναντήσει στην πορεία του ο 63χρονος πολιτικός. Κατά τα προηγούμενα χρόνια έχει κατηγορηθεί για εμπλοκή σε δολοφονία, για μίζες από την αγορά στρατιωτικού υλικού, για σκηνοθετημένες κατηγορίες που οδήγησαν στη δίωξη ενός πολιτικού του αντιπάλου.
Δεν άφησε αναξιοποίητες τις δυνάμεις του πολιτικού του γραφείου για να μπλοκάρει έρευνες, για να αποσοβήσει κριτική εναντίον του, για να φιμώσει τα media και για να διατηρήσει την επιρροή του σε ένα μεγάλο τμήμα της περιφέρειας, μουσουλμανικής βάσης, βεβαίως. Αλλά και για να εξαγοράσει την πίστη ηγετικών φυσιογνωμιών του κόμματος του.
Ως πρωθυπουργός είναι εκείνος που επιβλέπει τις εργασίες του Κοινοβουλίου, της κοινοβουλευτικής ομάδας, της αστυνομίας και των μυστικών υπηρεσιών. Ως πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος είναι εκείνος που αποφασίζει για το ποιος θα τοποθετηθεί στις κομβικές θέσεις της ηγεσίας και εκείνος που έχει την επιστασία ενός τεράστιου συστήματος που επηρεάζει την οικονομική κατάσταση, τη ζωή την ίδια χιλιάδων ανθρώπων.
Και δεν σταμάτησε εκεί, φυσικά: διόρισε υπουργό οικονομικών τον ίδιο του τον εαυτό, ακριβώς για να έχει τον έλεγχο του κρατικού ταμείου, των επενδύσεων και των κάθε μορφής κονδυλίων που ενέκρινε η κυβέρνηση του.
Στις ΗΠΑ ο Najib προσέφερε την υπόσχεση μίας μετριοπαθούς μουσουλμανικής συμμαχίας και έναν σύμμαχο από την Ασία στον αγώνα εναντίον της τρομοκρατίας. Ακριβώς, λόγω της αυξανόμενης δύναμης της Μαλαισίας ως στρατηγικού παίκτη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα είχε επισκεφθεί τη χώρα, τόσο το 2014 όσο και το 2015. Στο ενδιάμεσο, οι δύο αρχηγοί κρατών είχαν παραθερίσει παρέα στη Χαβάη παίζοντας γκολφ και συζητώντας.
Και ενώ αυτές οι φιλίες δεν κατάφεραν να παρεμποδίσουν τις έρευνες του υπουργείου Δικαιοσύνης της χώρας του, οι δεσμοί του Najib με τη Σαουδική Αραβία του φάνηκαν απείρως πιο χρήσιμοι και βοηθητικοί: οι σύμβουλοι του ισχυρίστηκαν ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που σήμερα κατηγορείται ότι υπεξαίρεσε ήταν ένα δώρο από τους φίλους του στη Σαουδική Αραβία, ένα δώρο που στόχο είχε να βοηθήσει οικονομικά την καμπάνια του το 2013, ένας ισχυρισμός που επιβεβαιώθηκε και από τους «φίλους» στην κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας.
Την ίδια στιγμή, οι πολίτες δεν κρύβουν τη δυσαρέσκεια για τον πλούτο του πρωθυπουργού τους, ασχέτως αν εκείνος ισχυρίζεται ότι αυτή η ευμάρεια πηγάζει από την κληρονομιά της συζύγου του, Rosmah Mansor, η οποία είναι γνωστή για τις σπάταλες επιλογές της, καθώς και για την πολλών εκατομμυρίων συλλογή από τσάντες Hermès (το πανάκριβο σχέδιο Birkin) για την ακρίβεια. Σύμφωνα με τον Donald Greenlees, επικεφαλής μίας ανεξάρτητης αρχής της Νοτιοανατολικής Ασίας, οι καταγγελίες για διαφθορά σε όλα τα ανώτατα κυβερνητικά κλιμάκια και η έλλειψη σοβαρής έρευνας από την πλευρά του κράτους, απλώς υπογραμμίζουν το σοβαρό έλλειμμα δημοκρατίας στη χώρα.
«Ο Najib πρακτικά αποτελεί μια οπισθοδρόμηση, μια θλιβερή αναδρομή στην εποχή του Μάρκος στις Φιλιππίνες και του Σουχάρτο στην Ινδονησία με τις οικογένειες τους να κυβερνάνε πεινασμένες για εξουσία και αμύθητα πλούτη. Η Ιμέλντα Μάρκος ήταν διάσημη για τα αμέτρητα ζευγάρια παπούτσια που είχε, η Rosmah για τις Birkin τσάντες της. Αλλά, αυτές οι τσάντες είναι απείρως μεγαλύτερης αξίας απ’ όλα τα παπούτσια της Μάρκος μαζί», λέει ο Greenlees.
O Najib από την πλευρά του παραδέχεται ότι στην κατοχή του περιήλθαν εκατομμύρια δολάρια, αλλά ισχυρίζεται ότι δεν έκανε τίποτα κακό και ότι δεν πήρε σεντς για προσωπικό του όφελος. Όπως λέει η κυβέρνηση του θα συνεργαστεί με προθυμία σε ό,τι αφορά την έρευνα που διεξάγει το υπουργείο Δικαιοσύνης.
«Μην πιστέψετε ότι είμαι απατεώνας», είπε τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια ενός συλλαλητηρίου στο Pahang, την ιδιαίτερη πατρίδα του. «Αν ήθελα να σας ληστέψω, θα ξεκινούσα από αυτό εδώ το δάσος χρόνια πίσω. Αλλά δεν έχω πειράξει ούτε ένα δέντρο στο Pahang. Θα είχα βάλει χέρι στο ορυχείο βωξίτη. Αλλά δεν πήρα τίποτα».
Ο Najib πρακτικά αποτελεί μια οπισθοδρόμηση, μια θλιβερή αναδρομή στην εποχή του Μάρκος στις Φιλιππίνες και του Σουχάρτο στην Ινδονησία με τις οικογένειες τους να κυβερνάνε πεινασμένες για εξουσία και αμύθητα πλούτη.
Η γενική εισαγγελέας των ΗΠΑ, Loretta Lynch, πάλι έχει αντίθεση άποψη, καθώς εκτιμά ότι Μαλαισιανοί αξιωματούχοι μέχρι στιγμής έχουν ξεπλύνει περισσότερα από 3 δις δολάρια και παρά τους ισχυρισμούς του πρωθυπουργού της χώρας ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων ήταν «δώρο» από τη Σαουδική Αραβία, όπως προαναφέρθηκε.
Προς επίρρωσιν των όσων υποστηρίζει η Αμερικανίδα εισαγγελέας, ο Μαλαισιανός ομόλογος της, Mohamed Apandi Ali, γνωστοποίησε ότι τον Ιανουάριο ο Najib έλαβε από τους Άραβες φίλους του τη συγκεκριμένη διευκόλυνση, ξέχασε όμως να τους επιστρέψει περί τα 61 εκ. δολάρια. Μετά και από αυτή την εξέλιξη παραγγέλθηκε εισαγγελική έρευνα στην επιτροπή εναντίον της διαφθοράς στη χώρα. Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και η σύζυγος του επιφυλάχθηκαν να απαντήσουν μέσα από συνέντευξη τους, τη στιγμή που οι υποστηρικτές του Najib προπαγανδίζουν υπέρ της πρωθυπουργίας του, ωσάν να επρόκειτο για το πεπρωμένο ενός μεγάλου ανδρός με βαριά πολιτική ιστορία. Ο πατέρας του ήταν ο δεύτερος πρωθυπουργός που κυβέρνησε τη χώρα και ο θείος του ο τρίτος. Ο ίδιος στέκει γκριζομάλλης, με περιποιημένο μουστάκι και ασημένια γυαλιά, συμπεριφέρεται σαν Βρετανός τζέντλεμαν με απερίγραπτα ευγενικούς τρόπους, ντύνεται πάντα κομψά, ακόμη κι όταν περιμένει βραδινές φιλικές επισκέψεις στο σπίτι.
Από φίλους τους, όπως ο Fatmi Che Salleh, ο οποίος έχει διατελέσει και πρώην γραμματέας του πολιτικού του γραφείου, είναι πάντα ψύχραιμος, διεκπεραιώνει μία εκκρεμότητα τη φορά και έχει προσχεδιασμένα τα πάντα: τι θα πει, τι θα κάνει, πώς θα το κάνει, ειδικά τώρα που ξέρει ότι δέχεται τόσες επιθέσεις. Μεγάλωσε και ανατράφηκε σε περιβάλλον αμιγώς πολιτικό και σπούδασε στη Βρετανία και σπούδασε οικονομικά, αγνοώντας ωστόσο την πατρική συμβουλή να μείνει εκτός πολιτικής και να γίνει λογιστής.
Ωστόσο, από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχουν άλλη γνώμη για τη συγκεκριμένη φυσιογνωμία. «Ξεκάθαρα και προκειμένου να σώσει το πολιτικό του σαρκίο, είναι έτοιμος να καταστρέψει και τα τελευταία απομεινάρια βασικών πολιτικών ελευθεριών και ανθρώπινων δικαιωμάτων στη Μαλαισία», δηλώνει ο Phil Robertson, βοηθός διευθυντής του τμήματος Ασίας του Παρατηρητηρίου.
Ο ίδιος, αλλά και οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού καταλήγουν στην ίδια εκτίμηση: ότι όλη αυτή η πίεση να παραιτηθεί του αξιώματος και των προνομίων του – αντιμετωπίζοντας ακόμη και το ενδεχόμενο φυλάκισης του – όχι μόνο δεν θα τον πτοήσει, αλλά θα του δώσει νέο κίνητρο για να κρατηθεί στην εξουσία μέχρι τις εκλογές του 2018. Όσο για τις πιθανότητες να επανεκλεγεί; Είναι αρκετές.
«Μέχρι το 2018 θα είναι αήττητος», εκτιμά ένας από τους πρώην βοηθούς του, γνωρίζοντας το πείσμα και την ικανότητα του να ελίσσεται, υπό όποιες συνθήκες.
Με στοιχεία από τους New York Times
σχόλια