Πέθανε ο βετεράνος αστροναύτης Μάικλ Κόλινς της ιστορικής αποστολής Apollo 11 της NASA στη Σελήνη.
Ο Κόλινς υπήρξε πιλότος της πρώτης επανδρωμένης αποστολής που έφτασε ποτέ στον δορυφόρο της Γης, το 1969. Πέθανε σήμερα από καρκίνο σε ηλικία 90 ετών, ανακοίνωσε η οικογένειά του.
Δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο σεληνιακό έδαφος, καθώς παρέμεινε σε τροχιά στο διαστημικό σκάφος, όσο οι δύο συνάδελφοί του, ο Νιλ Άρμστονγκ και ο Μπαζ Όλντριν έγραφαν ιστορία: προσεδαφίσθηκαν με τη σεληνάκατο και έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που περπάτησαν ποτέ πάνω στη Σελήνη.
Εκτός από αστροναύτης υπήρξε πιλότος δοκιμών και συνολικά ταξίδεψε δύο φορές στο Διάστημα - την πρώτη φορά με το διαστημόπλοιο Gemini 10 και τη δεύτερη ως πιλότος του οχήματος διακυβερνήσεως της αποστολής Απόλλων 11.
Ακόμα και χωρίς να πατήσει ποτέ πάνω στην επιφάνειά της, ο Κόλινς παραμένει ένας από τους μόλις 24 ανθρώπους στην Ιστορία της ανθρωπότητας που έχουν ταξιδέψει μέχρι τη Σελήνη. Υπήρξε ο τέταρτος άνθρωπος στην ιστορία που έκανε «διαστημικό περίπατο» (δραστηριότητα εκτός σκάφους, EVA) και ο πρώτος που εκτέλεσε περισσότερους από έναν. Μετά την αποχώρησή του από τη NASA το 1970 έγινε βοηθός υπουργός Εξωτερικών για τις Δημόσιες Υποθέσεις και μετά διευθυντής στο Εθνικό Μουσείο Αέρα και Διαστήματος, μέχρι το 1978.
Ad astra
Η ιστορία θέλει τον Κόλινς να αποφασίζει να γίνει αστροναύτης μετά την πτήση του Mercury Atlas 6 με τον Τζον Γκλεν στις 20 Φεβρουαρίου 1962, καθώς γοητεύτηκε από την ιδέα μιας περιφοράς γύρω από τον πλανήτη, μέσα σε μόλις 90 λεπτά. Αμέσως υπέβαλε αίτηση για τη δεύτερη ομάδα αστροναυτών. Μετά από ιατρικές και ψυχιατρικές εξετάσεις, καθώς και προσωπικές συνεντεύξεις στο Τέξας, στα μέσα Σεπτεμβρίου έμαθε ότι δεν είχε γίνει δεκτός. Η Σελήνη ήταν μόλις επτά λεπτά μακριά.
Η πτήση του Τζον Γκλεν
Την ίδια χρονιά η Σχολή Πιλότων Δοκιμών Πειραματικών Πτήσεων μετονομάσθηκε σε «Σχολή Πιλότων Αεροδιαστημικών Ερευνών» (Aerospace Research Pilot School), καθώς η Πολεμική Αεροπορία προσπαθούσε να μπει στον χώρο των διαστημικών ερευνών. Ο Κόλινς υπέβαλε αίτηση να παρακολουθήσει ένα νέο μάθημα για τα βασικά της διαστημικής πτήσεως, κατά το οποίο, εκτός από τη θεωρητική διδασκαλία, πέταξαν σε ύψος 90.000 ποδών με F-104 Starfighter. Εκτελώντας παραβολικές τροχιές, στο ανώτατο σημείο, μπορούσαν να αισθανθούν ένα σύντομο χρονικό διάστημα συνθηκών ελλείψεως βαρύτητας. Τελειώνοντας το μάθημα, ο Κόλινς επέστρεψε στην επιχειρησιακή δράση με μαχητικά τον Μάιο του 1963.
Λίγες εβδομάδες αργότερα η NASA ανακοίνωσε ότι δέχεται και πάλι αιτήσεις για υποψήφιους αστροναύτες. Ο Κόλινς πέρασε από την ίδια διαδικασία (χωρίς την ψυχιατρική εξέταση). Βρισκόταν στην Αεροπορική Βάση Ράντολφ, στο Τέξας, στις 14 Οκτωβρίου 1963 όταν Ντεκ Σλέιτον τον ζήτησε στο τηλέφωνο και τον ρώτησε αν ενδιαφερόταν ακόμα να γίνει αστροναύτης. Ο Κόλινς είχε φθάσει τότε περί τις 5 χιλιάδες ώρες πτήσεως.
Πρόγραμμα Τζέμινι - «Σαν Θεός των Ρωμαίων»
Ορίστηκε πλήρωμα της αποστολής Τζέμινι 10 μαζί με τον Τζον Γιανγκ. Η τριήμερη αποστολή τους σκόπευε στη διαστημική συνάντηση με δύο διαφορετικά σκάφη-στόχους Agena (μη επανδρωμένα), τη διεξαγωγή δύο «διαστημικών περιπάτων» και 15 διαφορετικών πειραμάτων. Η ειδική εκπαίδευση έγινε ομαλά. Για τον μόλις τέταρτο διαστημικό περίπατο στην ιστορία δεν έλαβε χώρα υποβρύχια εκπαίδευση, κυρίως επειδή ο Κόλινς δεν είχε τον χρόνο. Προπονήθηκε απλώς στη χρήση του εκτοξευτήρα αζώτου για την προώθησή του.
Για την πρώτη του «δραστηριότητα εκτός σκάφους» ο Κόλινς δεν άφησε εντελώς το σκάφος, απλώς στάθηκε στο άνοιγμα με μία συσκευή που έμοιαζε με εξάντα. Στη βιογραφία του γράφει ότι αισθάνθηκε για μια στιγμή σαν ένας θεός των Ρωμαίων που έτρεχε στα ουράνια με το άρμα του.
Πρόγραμμα Απόλλων
Λίγο μετά την πτήση του Gemini 10, ο Κόλινς ορίστηκε ως αναπληρωματικό μέλος της δεύτερης επανδρωμένης αποστολής του προγράμματος «Απόλλων», μαζί με τους Φρανκ Μπόρμαν και Τόμας Στάφορντ. Εκτός από την εκπαίδευση στο νέο όχημα διακυβερνήσεως (Apollo Command/Service Module, CSM) και τη σεληνάκατο (Apollo Lunar Module, LM), ο Κόλινς εκπαιδεύθηκε στην οδήγηση ελικοπτέρου, καθώς αυτός πιστευόταν ότι ήταν ο καλύτερος τρόπος για να προσομοιωθεί η προσέγγιση του LM στη σεληνιακή επιφάνεια.
Μετά την ολοκλήρωση του «Προγράμματος Gemini», αποφασίστηκε να ακυρωθεί η αποστολή Απόλλων 2, καθώς θα επανελάμβανε απλώς την πτήση του Απόλλωνα 1. Με την αναδιάταξη των πληρωμάτων, ο Κόλινς μετακινήθηκε στο κύριο πλήρωμα της αποστολής Απόλλων 8, με τους Μπόρμαν και Γουίλιαμ Άντερς. Ο Ντεκ Σλέιτον είχε αποφασίσει ότι ο κυβερνήτης θα έπρεπε να έχει κάποια εμπειρία στο διάστημα, κάτι που δεν διέθετε ο Άντερς. Τρία χρόνια αργότερα αυτή η μεταβολή θα ήταν ο λόγος για τον οποίο ο Μάικλ Κόλινς θα περιφερόταν γύρω από τη Σελήνη ενώ οι Άρμστρονγκ και Όλντριν περπατούσαν στην επιφάνειά της.
Οι συναντήσεις του προσωπικού γίνονταν πάντα τις Παρασκευές στο Γραφείο Αστροναυτών και στις 27 Ιανουαρίου 1967 ο Κόλινς ήταν εκεί όταν ο Ντον Γκρέγκορυ απάντησε στο κόκκινο τηλέφωνο και πληροφορήθηκε ότι είχε σημειωθεί πυρκαγιά στις δοκιμές του οχήματος διακυβερνήσεως της αποστολής Απόλλων 1. Κι όταν επιβεβαιώθηκε ότι το πλήρωμα είχε απανθρακωθεί, ο κλήρος έπεσε στον Κόλινς να πάει στο σπίτι της οικογένειας Τσάφη και να ανακοινώσει στη Μάρθα Τσάφη ότι ο σύζυγός της ήταν νεκρός. (Το Γραφείο Αστροναυτών ήταν ευαίσθητο στο να σπεύδει να ενημερώνει από κοντά τις οικογένειες των αστροναυτών για ένα θάνατο το ταχύτερο δυνατό, εξαιτίας του θανάτου του Θήοντορ Φρήμαν σε αεροπορικό δυστύχημα το 1964, οπότε ένας ρεπόρτερ εφημερίδας ήταν ο πρώτος που έφθασε σπίτι του.)
Μετά τις καθυστερήσεις στην εκπαίδευση, καθώς ο Μπόρμαν έλαβε μέρος στη διερεύνηση της πυρκαγιάς, το υποψήφιο πλήρωμα για το Απόλλων 8 άρχισε από την αρχή. Θα ήταν η πρώτη επανδρωμένη πτήση του νέου πυραύλου Saturn V. Στο ενδιάμεσο ο Κόλινς και ο Ντέιβιντ Σκοτ στάλθηκαν από τη NASA στην Αεροπορική Έκθεση των Παρισίων τον Μάιο του 1967. Εκεί συνάντησαν τους Σοβιετικούς αστροναύτες Πάβελ Μπελυάγιεφ και Κονσταντίν Φεοκτίστοφ, με τους οποίους μάλιστα ήπιαν βότκα μέσα στο σοβιετικό Tupolev Tu-134. Ο Κόλινς βρήκε ενδιαφέρον ότι κάποιοι Σοβιετικοί αστροναύτες εκπαιδεύονταν και αυτοί με ελικόπτερα και ο Μπελυάγιεφ είπε ότι έλπιζαν να πραγματοποιήσει μία πτήση γύρω από τη Σελήνη σύντομα.
Απόλλων 8
Εξαιτίας του προβλήματος υγείας, ο Κόλινς δεν πέταξε στην αποστολή Απόλλων 8, οπότε, έχοντας εκπαιδευθεί για αυτή, έγινε «επικοινωνός θαλάμου» (capsule communicator, CAPCOM), ένας αστροναύτης δηλαδή αποσπασμένος στο Κέντρο Ελέγχου Αποστολής, που είναι υπεύθυνος για την απευθείας επικοινωνία με το πλήρωμα κατά τη διάρκεια της αποστολής.
Ως μέλος της «Πράσινης Ομάδας», κάλυψε τη φάση από την εκτόξευση μέχρι την προώθηση που έθεσε το σκάφος σε πορεία προς τη Σελήνη. Την επιτυχημένη ολοκλήρωση της πρώτης επανδρωμένης πτήσεως γύρω από τη Σελήνη, ακολούθησε η ανακοίνωση του πληρώματος της αποστολής Απόλλων 11: θα ήταν οι Νηλ Άρμστρονγκ, Μπαζ Όλντριν και Μάικλ Κόλινς. Εκείνη την ημέρα, τον Ιανουάριο του 1969, δεν ήταν βέβαιο ότι αυτό θα ήταν το πλήρωμα για την πρώτη προσσελήνωση, αυτό θα εξαρτάτο από την επιτυχία των δοκιμών των Απόλλων 9 και Απόλλων 10 ως προς τη σεληνάκατο.
Απόλλων 11
Ως πιλότος του οχήματος διακυβερνήσεως, ο Κόλινς είχε μία τελείως διαφορετική εκπαίδευση από αυτή για τη σεληνάκατο και την έξοδο στη σεληνιακή επιφάνεια. Εκτός από την εκπαίδευση σε προσομοιωτές πτήσεως, έγιναν μετρήσεις για τις διαστημικές στολές, εκπαίδευση σε φυγόκεντρο μηχανή για την προσομοίωση των 10g κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα, και πολλά άλλα.
Ως ο ενεργός διαχειριστής της συναντήσεως με τη σεληνάκατο στο διάστημα, ο Κόλινς συμπλήρωσε ένα τετράδιο με 18 διαφορετικά σχετικά σενάρια, όπως το να μην έχει προσσεληνωθεί η σεληνάκατος, να έχει ξεκινήσει υπερβολικά νωρίς ή αργά. Αυτό το «βιβλίο» κάλυπτε 117 σελίδες.
Το γνωστό υφασμάτινο σηματάκι της αποστολής ήταν σχέδιο του Κόλινς. Κατά το εκπαιδευτικό στάδιο για την αποστολή αυτή ο Κόλινς είπε στον Ντεκ Σλέιτον ότι δεν θα ήθελε να πετάξει πάλι μετά το «11». Ο Σλέιτον προσφέρθηκε να τον βάλει πιο πίσω στην ακολουθία των πληρωμάτων μετά την πτήση.
Κατά την ημέρα που περιφερόταν ολομόναχος γύρω από τη Σελήνη, ο Κόλινς ποτέ δεν αισθάνθηκε μοναξιά, έγραψε, παρότι ειπώθηκε ότι «από την εποχή του Αδάμ κανένας άνθρωπος δεν γνώρισε τέτοια μοναξιά», με την έννοια ότι κανείς δεν είχε βρεθεί τόσο μακριά σε χωρική απόσταση από όλους τους άλλους ανθρώπους. Στην αυτοβιογραφία του γράφει ότι «αυτό το εγχείρημα δομήθηκε για τρεις ανθρώπους, και θεωρώ το δικό μου 1/3 ήταν το ίδιο απαραίτητο με το καθένα από τα άλλα δύο». Κατά τα 48 λεπτά της κάθε τροχιάς κατά τα οποία δεν είχε τηλεπικοινωνία με τη Γη, το αίσθημα που ανέφερε δεν ήταν μοναξιάς, αλλά μάλλον «ετοιμότητα, αναμονή, ικανοποίηση, εμπιστοσύνη, σχεδόν θριαμβικό συναίσθημα» (Collins 2001).
Μετά τη διαβίωσή του για τόσο πολύ χρόνο στο όχημα διακυβερνήσεως, ο Κόλινς ένιωσε υποχρεωμένος να αφήσει το σημάδι του σε αυτό, οπότε τη δεύτερη νύχτα μετά την επιστροφή τους από τη Σελήνη, μπήκε στον κάτω χώρο εξοπλισμού του οχήματος και έγραψε: «Διαστημόπλοιο 107 — άλλως Απόλλων 11 — άλλως Κολούμπια: Βγήκε το καλύτερο πλοίο. Ο Θεός να το ευλογεί. Μάικλ Κόλινς, CMP».
Σε μία συνέντευξη στην εφημερίδα The Guardian τον Ιούλιο του 2009 ο Κόλινς αποκάλυψε ότι ανησυχούσε για την ασφάλεια των Άρμστρονγκ και Όλντριν. Τον απασχολούσε επίσης το ότι σε περίπτωση θανάτου τους στη Σελήνη, θα ήταν υποχρεωμένος να επιστρέψει στη Γη μόνος του και, ως ο μοναδικός επιζών της αποστολής, θα τον θεωρούσαν «σημαδεμένο για όλη του τη ζωή».
Ευτυχώς για όλους, επέστρεψαν και οι τρεις ζωντανοί.
