Μπορούμε να δούμε, να ακούσουμε, ακόμη και να νιώσουμε τη δράση ενώ συμβαίνει στην οθόνη, αλλά η όσφρηση παραμένει απούσα από τη λίστα των αισθήσεων που διεγείρονται για λόγους ψυχαγωγίας.
Ο Frederik Duerinck δεν είναι κοσμηματοπώλης, αλλά το επόμενο πρότζεκτ του είναι ένα κολιέ. Ωστόσο δεν φέρει κάποιο πολύτιμο λίθο, αλλά ένα μικρό κουτί σε σχήμα κύβου. Αυτή τη στιγμή, έχει διαστάσεις περίπου 5x5 εκατοστά αλλά ο Duerinck είναι αποφασισμένος να το συρρικνώσει στο μέγεθος ζαριού.
Μέσα στον κυβάκι υπάρχει μια μπαταρία και σύστημα αρωματισμού σχεδιασμένο να προσφέρει μια «συννεφάκι» αρώματος κατά παραγγελία που ο Duerinck περιγράφει ως «αρωματική φούσκα».
Ο Ολλανδός επιχειρηματίας είναι συνιδρυτής της startup Scentronix, που ήδη λειτουργεί μια μηχανή «εκτύπωσης αρωμάτων». Η συσκευή χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο για να δημιουργήσει ένα άρωμα κατά παραγγελία βασισμένο στις απαντήσεις ενός πελάτη σε ερωτηματολόγιο. Αλλά τώρα ο Duerinck θέλει να αναπτύξει την ίδια τεχνολογία σε μικρογραφία, ώστε το ψηφιακό άρωμα να είναι φορητό.
Φορέστε ένα στις ταινίες, για παράδειγμα, και θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή στο τηλέφωνό σας για να την προγραμματίσετε να παίξει, απελευθερώνοντας διακριτικά αρώματα σε κομβικές στιγμές.
Η συσκευή δεν είναι ούτε κατά διάνοια έτοιμη, αναγνωρίζει ο Duerinck. Το τρέχον μέγεθος και η διάρκεια ζωής της μπαταρίας είναι εμπόδια, όπως και η ποιότητα του αρώματος και η προβολή. Ωστόσο παραμένει αισιόδοξος.
«Έχουμε απόδειξη της ιδέας με το πρωτότυπό μας και δεν υπάρχει τίποτα προς το παρόν που να λειτουργεί έτσι, οπότε υποβάλλουμε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας». Το επόμενο βήμα, ελπίζει, «είναι να το τελειοποιήσουμε αρκετά για να κερδίσουμε τους επενδυτές και να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση για περαιτέρω ανάπτυξη σε μια έκδοση, που θα μπορεί να φοριέται».
Ο Duerinck, φυσικά, δεν είναι ο πρώτος που θέλησε να παραδώσει αρώματα κατά παραγγελία. Γνωρίζει καλά ότι είναι ένα όνειρο που κέρδισε πολλούς επιχειρηματίες πριν από αυτόν.
Ακόμη και οι Αρχαίοι Έλληνες πιστεύεται πως το δοκίμασαν. Ένα αρχαίο ποίημα αφηγείται πώς τα φτερά των περιστεριών ήταν βουτηγμένα σε αρωματικά έλαια για να σκορπούν μυρωδιές στους επισκέπτες κατά τη διάρκεια ενός γλεντιού. Καθώς τα πουλιά χτυπούσαν τα φτερά τους, το άρωμα εξαπλωνόταν στο συγκεντρωμένο πλήθος.
Ακόμα και σήμερα, όμως, που ο κόσμος της ψυχαγωγίας έχει γίνει πιο high-tech και καθηλωτικός με ακουστικά εικονικής πραγματικότητας, η μυρωδιά παραμένει το μοναδικό στοιχείο που σχεδόν αδύνατο να αναπαραχθεί.
Αλλά ο Duerinck είναι αποφασισμένος να τα καταφέρει, αν και πρέπει να υπερνικήσει τέσσερις μεγάλες προκλήσεις, με βασικότερη την κατανόηση της ίδιας της αίσθησης της όσφρησης, που βασίζεται σε περίπου 1.000 διαφορετικά γονίδια.
Η πρόβλεψη και αναδημιουργία μυρωδιών τεχνητά κατά παραγγελία είναι εξαιρετικά δύσκολη, ιδιαίτερα καθώς το μεγαλύτερο μέρος των σχετικών φυλάσσεται στενά από μυστικοπαθείς πολυεθνικές.
«Δεν έχουμε βάσεις δεδομένων για αναφορά ή βοήθεια να το καταλάβουμε», λέει η Olivia Jezler, ιδρύτρια του Future of Smell, μιας εταιρείας συμβούλων που αναπτύσσει αρώματα για brands όπως τα World Economic Forum, Victoria's Secret και Dior. Αντ' αυτού, εκείνη και οι συνάδελφοί της πρέπει να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη δοκιμή και το λάθος. «Όλη η πραγματικά καλή έρευνα αρωμάτων στεγάζεται στα εργαστήρια πέντε εταιρειών στον κόσμο».
Την ίδια στιγμή τίθεται επίσης το θέμα της αηδίας, καθώς τείνουμε να είμαστε πιο ευαίσθητοι σε οσμές που βρίσκουμε σιχαμερές. Ωστόσο οι μυρωδιές που βρίσκουμε απωθητικές εξαρτώνται συχνά σε μικροδιαφορές στα γονίδιά μας, κάτι που καθιστά δύσκολο να βρεθεί η σωστή ποσότητα αρώματος που πρέπει να απελευθερωθεί χωρίς κάποιοι να την βρουν υπερβολική.
Ένα τρίτο -και επίσης βασικό- ζήτημα είναι το δυσθεώρητο κόστος κατασκευής αλλά και διανομής, που θα χρειαζόταν πρακτικά για να εξοπλιστούν μελλοντικά για παράδειγμα, οθόνες κινηματογράφου με σχετικό σύστημα που θα απελευθερώνει οσμές στην προβολή μιας ταινίας.
Αν και, για να είμαστε ειλικρινείς, ποιος θέλει να μυρίζει όλα όσα βλέπει σε μια ταινία;
Με πληροφορίες από BBC