Σε αύξηση του βασικού της επιτοκίου προχώρησε η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (TCMB) επικαλούμενη τη συνεχιζόμενη ανάγκη αντιμετώπισης του αυξανόμενου πληθωρισμού στη χώρα.
Παρά το γεγονός ότι η Κεντρική Τράπεζα Τουρκίας είχε ανακοινώσει ότι «είχε τελειώσει ο επίπονος κύκλος αύξησης των επιτοκίων που διήρκεσε οκτώ μήνες», τώρα επικαλείται τον πληθωρισμό του Φεβρουαρίου που ήταν υψηλότερος από το αναμενόμενο, πράγμα που την ανάγκασε να αυξήσει τα επιτόκια. Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής υπό την ηγεσία του διοικητή Φατίχ Καραχάν αύξησε το επιτόκιο επαναγοράς μιας εβδομάδας στο 50% από 45% την Πέμπτη. Μόνο η Deutsche Bank AG προέβλεψε σωστά την κίνηση. Η Goldman Sachs ανέμενε μικρότερη αύξηση, ενώ όλοι οι άλλοι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg προέβλεψαν ότι τα επιτόκια θα έμεναν σταθερά.
Η επίσημη στατιστική αρχή της Τουρκίας, το Τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο (TÜİK), ανέφερε τον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού στο 67,07% για τον Φεβρουάριο, ενώ η ανεξάρτητη ομάδα οικονομολόγων για τον πληθωρισμό (ENAG) διέψευσε τα επίσημα κυβερνητικά στοιχεία και ανακοίνωσε πληθωρισμό στο 121,98%.
«Η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής της TCMB θα είναι αυστηρότερη σε περίπτωση που προβλεφθεί σημαντική και επίμονη επιδείνωση του πληθωρισμού», ανέφερε η επιτροπή σε ανακοίνωσή της. «Ο αποπληθωρισμός θα καθοριστεί το δεύτερο εξάμηνο του 2024».
Οι τραπεζικές μετοχές εκτινάχθηκαν και η λίρα ενισχύθηκε έως και 1,4% έναντι του δολαρίου μετά την απόφαση, ενώ οι συμβάσεις ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης της Τουρκίας σημείωσαν τη μεγαλύτερη πτώση φέτος. Το μήνυμα που μεταφέρθηκε από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σηματοδότησε μια ακόμα απόκλιση από την προηγούμενη προσήλωση της Τουρκίας σε μια στρατηγική ανάπτυξης με κάθε κόστος, που με τη σειρά της είχε επιφέρει απομάκρυνση του ξένου κεφαλαίου και μια σειρά από νομισματικές κρίσεις. Μια αύξηση ήταν ιδιαίτερα απροσδόκητη δεδομένου ότι οι δημοτικές εκλογές στην Τουρκία απέχουν μόλις 10 ημέρες και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν - ο οποίος μέχρι πριν από τις εκλογές του Μαΐου του 2023 υποστήριζε με κάθε κόστος την πολιτική χαμηλών επιτοκίων - θέλει να επανακτήσει τον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας από την αντιπολίτευση.
21 Mart 2024 Tarihli PPK Kararı: https://t.co/m3DGN8HzL9 pic.twitter.com/eLA1MjPe0E
— Merkez Bankası (@Merkez_Bankasi) March 21, 2024
«Είναι μια εξαιρετικά επιθετική κίνηση και υπογραμμίζει την αποφασιστικότητα της κεντρικής τράπεζας να σταθεροποιήσει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες της λίρας», δήλωσε ο Peter Kinsella, παγκόσμιος επικεφαλής στρατηγικής συναλλάγματος στην Union Bancaire Privee Ubp SA. «Δείχνει επίσης ότι οι ανώτερες αρχές εξακολουθούν να είναι προσηλωμένες σε μια ορθόδοξη πολιτική προσέγγιση».
TCMB'nin faiz kararı sonrasında Türkiye eurobondlarına Londra'dan ciddi alım geliyor. 2047 vadeli -en uzun vadeli dolar tahvili- şu an bütün dünyada en çok yükselen ikinci tahvil. pic.twitter.com/flT1PmIq3R
— Kerim Karakaya (@kerimkarakaya34) March 21, 2024
Η ταχύτερη υποτίμηση της λίρας και η επιδείνωση των προοπτικών για τον πληθωρισμό ανάγκασαν τη λήψη αυτής της απόφασης μόνο δύο μήνες αφότου οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δήλωσαν ότι ο κύκλος σύσφιξης έληξε. Πριν από την άνοδο, η τουρκική λίρα είχε τη χειρότερη απόδοση αυτόν τον μήνα μεταξύ των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών
Τι αναφέρει η Κεντρική Τράπεζα Τουρκίας για την αύξηση επιτοκίων
«Η κύρια τάση του μηνιαίου πληθωρισμού τον Φεβρουάριο ήταν υψηλότερη του αναμενόμενου, με επικεφαλής τον πληθωρισμό των υπηρεσιών. Ενώ οι εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών και χρυσού επιβραδύνθηκαν, συμβάλλοντας στη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, άλλοι δείκτες βραχυπρόθεσμα δείχνουν μια συνεχιζόμενη ανθεκτική πορεία της εγχώριας ζήτησης. Η ακαμψία στον πληθωρισμό των υπηρεσιών, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι τιμές των τροφίμων διατηρούν τις πληθωριστικές πιέσεις ζωντανές. Το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί στενά τη συμμόρφωση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό και τη συμπεριφορά των τιμών με τις προβλέψεις και τις επιπτώσεις των αυξήσεων των μισθών στον πληθωρισμό», αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της TCMB.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι «το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει το επιτόκιο πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη την επιδείνωση των προοπτικών για τον πληθωρισμό».
Όπως συνεχίζει η ανακοίνωση: «Η αυστηρή κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής θα διατηρηθεί έως ότου επιτευχθεί σημαντική και μόνιμη πτώση της υποκείμενης τάσης του μηνιαίου πληθωρισμού και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό συγκλίνουν στο προβλεπόμενο εύρος προβλέψεων. Εάν προβλεφθεί σημαντική και μόνιμη επιδείνωση του πληθωρισμού, η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής θα είναι αυστηρότερη. Αποφασιστική στάση στη νομισματική πολιτική. Θα μειώσει την κύρια τάση του μηνιαίου πληθωρισμού μέσω της εξισορρόπησης της εγχώριας ζήτησης, της πραγματικής ανατίμησης της τουρκικής λίρας και της βελτίωσης των προσδοκιών για τον πληθωρισμό, ενώ ο αποπληθωρισμός θα διαπιστωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2024».
Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση: «Το Διοικητικό Συμβούλιο θα καθορίζει αποφάσεις πολιτικής με τρόπο που θα μειώνει την κύρια τάση του πληθωρισμού και θα παρέχει νομισματικές και χρηματοοικονομικές συνθήκες που θα φέρουν τον πληθωρισμό στο στόχο του 5% μεσοπρόθεσμα, λαμβάνοντας υπόψη τις καθυστερημένες επιπτώσεις της νομισματικής σύσφιξης. Οι δείκτες που αφορούν τον πληθωρισμό και την κύρια τάση του θα παρακολουθούνται στενά και το Διοικητικό Συμβούλιο θα χρησιμοποιήσει αποφασιστικά όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του σύμφωνα με τον κύριο στόχο της σταθερότητας των τιμών. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα λαμβάνει τις αποφάσεις του σε ένα προβλέψιμο, βασισμένο σε δεδομένα και διαφανές πλαίσιο» επισημαίνεται.
Τι κρύβεται πίσω από την απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας Τουρκίας
Κυβερνητικοί κύκλοι άφηναν να εννοηθεί ότι το επιτόκιο πολιτικής, το οποίο αυξήθηκε από 42,5% σε 45% στη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής του Ιανουαρίου 2024, θα μπορούσε να παραμείνει το ίδιο μέχρι τους φθινοπωρινούς μήνες. Από αυτή την άποψη, η αύξηση των επιτοκίων στο 50% ήταν έκπληξη, αλλά έμπειροι οικονομολόγοι άρχισαν να μιλούν για την ανάγκη αύξησης.
Ο καθηγητής οικονομολογίας δρ. Φατίχ Οζατάι είχε δηλώσει ότι τρεις αρνητικές εξελίξεις στην καταπολέμηση του πληθωρισμού από τον Φεβρουάριο ενδέχεται να απαιτήσουν αύξηση των επιτοκίων. Ο Οζατάι έγραψε ότι αυτά τα τρία αρνητικά στοιχεία είναι η αποτυχία του να καταπολεμηθεί σωστά ο πληθωρισμός, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό που εξακολουθούν να είναι υψηλές και οι αυξημένες συναλλαγματικές ισοτιμίες. Η αύξηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών αποδόθηκε στα ερωτήματα, ιδίως από ξένους επενδυτές, σχετικά με το εάν ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μείωνε τις εξουσίες του υπουργού Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ και θα παραιτούνταν από το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα (OVP) μετά τις εκλογές.
Από την πλευρά της η επίσης καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κοτς δρ. Σελβά Ντεμιράλπ έγραψε στις 20 Μαρτίου ότι η αύξηση των επιτοκίων είχε γίνει αναπόφευκτη ενάντια στην «τυραννική» πρόκληση των αγορών.
Θα αλλάξει ο στόχος για τον πληθωρισμό;
Ένας από τους πρώην επικεφαλής οικονομολόγους της TCMB, ο δρ. Χακάν Καρά κοινοποίησε το εξής μήνυμα στον λογαριασμό του στο «Χ»: «Ό,τι έπρεπε να γίνει έγινε, σας συγχαίρω».
Ο επικεφαλής οικονομολόγος του Συνδέσμου Τούρκων Βιομηχάνων (TÜSİAD), Γκιζέμ Οζτόκ Αλτινσάτς σχολίασε επίσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Επιτέλους λέμε την αλήθεια».
Είναι επίσης άξιον απορίας το αν η TCMB θα ελέγξει την αύξηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών μετά από αυτή την κίνηση και θα μειώσει τον πληθωρισμό γύρω στο 36%, ως στόχο για το τέλος του έτους. Η Ντεμιράλπ είχε δηλώσει νωρίτερα ότι εάν η Κεντρική Τράπεζα δεν λάβει πρόσθετα μέτρα, ο πληθωρισμός στο τέλος του έτους θα μπορούσε να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 50%. Θα είναι αρκετό να αυξηθεί το επιτόκιο πολιτικής στο 50%;
Ο διοικητής Φατίχ Καραχάν είπε ότι μόνο η χρήση του εργαλείου επιτοκίου πολιτικής από την TCMB μπορεί να μην είναι αρκετή και ότι αναμένουν τη συμβολή του Υπουργείου Οικονομικών, και ο Σιμσέκ το επιβεβαίωσε. Τώρα όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στα νέα βήματα που θα κάνει ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ μετά τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία.
