Πολλοί άνθρωποι συνηθίζουν να στρέφουν αλλού το βλέμμα τους, όταν αυτό συναντιέται με την εικόνα ενός άστεγου ανθρώπου που επαιτεί ή κοιμάται στον δρόμο. Κάποιες φορές, απλώς δεν τον παρατηρούν καν. Παλιότερη μελέτη ανέφερε ότι συνήθως οι εύποροι είναι εκείνοι που κυριολεκτικά δεν βλέπουν τη δυστυχία στο διάβα τους.
Όμως, ο κοινωνικός νευροεπιστήμονας δρ. Lasana Harris, από το πανεπιστημιακό κολέγιο του Λονδίνου, υποστηρίζει ότι υπάρχει διαδικασία ολόκληρη που συντελείται στον εγκέφαλό μας και μας οδηγεί να συμπεριφερόμαστε έτσι. Είναι η λειτουργία της αποστασιοποίησης μας από τα γκρουπ περιθωριοποιημένων ανθρώπων και κατά τον ίδιο αποκαλείται «απανθρωποποιημένη αντίληψη της πραγματικότητας».
Ο ίδιος ερεύνησε τις νευρωνικές αντιδράσεις συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου ανθρώπων στους οποίους παράλληλα έδειχνε εικόνες άστεγων ανθρώπων και εκεί αποδείχθηκε ότι σπάνια ενεργοποιούνταν περιοχές που συνήθως ενεργοποιούνται, όταν συμπονούμε, συναισθανόμαστε ή συγκινούμαστε από την τραγωδία κάποιου.
Κατά τον ίδιο, δεν είναι αποκλειστικά θέμα ανατροφής ή ανθρώπινων συναισθημάτων: ο τρόπος με τον οποίο, εξ ενστίκτου συνήθως, αντιμετωπίζουμε τους άστεγους έχει να κάνει με τον τρόπο που οι δυτικές κοινωνίες αντιλαμβάνονται την επιτυχία στη ζωή ενός ανθρώπου.
Όπως εξηγεί, σ' αυτό έχει συντελέσει τα μέγιστα και η καπιταλιστική φιλοσοφία -ποιος ξεχνά την «Προτεστατική Ηθική και το Πνεύμα του Καπιταλισμού» του Μαξ Βέμπερ-, οπότε «όταν βλέπεις ανθρώπους να κοιμούνται στον δρόμο μοιραία δεν σκέφτεσαι τι δεν έπραξαν σωστά σ' αυτή τη ζωή, οπότε αυτομάτως μπαίνεις στη διαδικασία της απαξίωσής τους;», λέει ο Harris. Και συνεχίζει:
«Είναι εντυπωσιακός, ωστόσο, ο τρόπος που προτιμούμε να υποθέσουμε αυτό, από το ακόμη πιο προφανές: ότι δηλαδή η κοινωνία είναι εξ ορισμού άδικη και πολύ συχνά αναγκάζει τους ανθρώπους σε υποχωρήσεις, ταπεινώσεις και παρακμή που όσο κι αν προσπάθησαν, απλώς δεν είχαν τα μέσα για να αντιμετωπίσουν».
Και μετά, όπως εξηγεί, υπάρχει και το φαινόμενο του «απαθούς παρατηρητή», η κατάσταση κατά την οποία ενώ βλέπουμε έναν άστεγο, δεν μπαίνουμε ποτέ στη διαδικασία, κάπως να τον βοηθήσουμε. Όπως τονίζει, αυτό είναι κάτι που έχει παρατηρηθεί ότι καταπολεμάται με τη συμμετοχή ανθρώπων στις κοινωνικές κουζίνες.
«Είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για να αλλάξεις την άποψη ενός ανθρώπου για τους άστεγους. Είναι η αλληλεπίδραση που δημιουργείται στις κοινωνικές κουζίνες και λειτουργεί καταλυτικά», καταλήγει.
σχόλια