ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ο αλγόριθμος του Facebook έχει τρελαθεί. Αναρωτιέμαι τι έψαξα, γιατί το timeline μου μού προκαλεί θλίψη: διαφημίσεις για οικονομικά γηροκομεία, γαστρικό bypass, εξωσωματική γονιμοποίηση και τεχνικές για να νικήσω «τα πρώτα σημάδια της εμμηνόπαυσης».
Ανάμεσά τους υπάρχει μια διαφήμιση που θα λάτρευε κάθε γραφίστας. Σε ένα μοβ φόντο με ροζ κυκλάκια και διαφορετικές ροζ γραμματοσειρές, μια ξανθιά κυρία με φούξια σακάκι διαφημίζει ένα σεμινάριο με τίτλο: «Γίνε η γυναίκα που πάντα ήθελες να γίνεις». Δίπλα γράφει με καλλιγραφικά γράμματα: «Σου δείχνουμε πώς να ζήσεις ελεύθερα. Πώς να γίνεις ευτυχισμένη με μικρά βήματα, να διεκδικήσεις καλύτερες συνθήκες για σένα στην καθημερινότητά σου και να βρεις το πραγματικό σου κάλεσμα στη ζωή».
Η άλλη διαφήμιση που εμφανίζεται συνέχεια είναι για κρυπτονομίσματα. Μια κοπέλα με παρεό ποζάρει μπροστά από ένα ροζ σπίτι. «Κυρίες μου, ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε να επενδύετε στα κρυπτονομίσματα. Ελάτε να μάθετε πώς».
Πέρα από τα κλισέ του «γυναικείου» μάρκετινγκ (πόσες εμπνευσμένες εικονογραφήσεις με γόβες, κραγιόν και νύχια σε γραμματοσειρά calligraphy μπορούμε ακόμα να αντέξουμε;), υπάρχει μια νέα βιομηχανία με μαθήματα γυναικείας επιμόρφωσης, από την επιχειρηματικότητα μέχρι την αυτοπραγμάτωση, κάποια λιγότερα και κάποια περισσότερο σοβαρά.
Ο μόνος τους κοινός παρονομαστής είναι πως θυμίζουν ασκήσεις θάρρους στην προστακτική. «Πάρε τη ζωή στα χέρια σου», «Ξεκίνα», «Γίνε Μοναδική», «Προσπάθησε σκληρά».
To 2013 κυκλοφόρησε το βιβλίο Lean in: Bγείτε Μπροστά της Σέριλ Σάντμπεργκ, της CEO του Facebook. Το βιβλίο, που έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα και ήταν η αρχή ενός παγκόσμιου κινήματος, πραγματεύεται το τι πρέπει να κάνουν οι γυναίκες για να προοδεύσουν εργασιακά κυρίως σε ένα corporate περιβάλλον: να πιέζουν, να διαπραγματεύονται, να εμπνέουν αυτοπεποίθηση, να συμμετέχουν και να βγαίνουν μπροστά για να ακουστούν.
Η έμφαση είναι πάντα στην ίδια τη γυναίκα, που πρέπει να εμψυχωθεί και να πάρει τη ζωή στα χέρια της. Την ώρα που αυτό το μήνυμα θεωρείται πλέον ξεπερασμένο στην Αμερική, με τη βασική κριτική να είναι ότι μαθαίνει στις γυναίκες πώς να χειρίζονται ένα σύστημα που λειτουργεί εναντίον τους, αντί να τις βοηθά να φτιάξουν ένα καλύτερο, στην Ελλάδα παραμένει το κυρίαρχο αφήγημα.
Σε όλη την κουβέντα που γίνεται αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας για την ισότητα και την έμφυλη βία, η κοινωνία και οι φορείς ενθαρρύνουν τις γυναίκες να αλλάξουν, να μάθουν, να επιμορφωθούν, με το σκεπτικό πως έτσι θα αλλάξει και η ίδια η κοινωνία. «Ας στρωθούν οι γυναίκες στη δουλειά» είναι το μήνυμα. Την ίδια ώρα όμως η ίδια η ελληνική κοινωνία και η πολιτεία δεν μοιάζει να θέλουν να αλλάξουν ούτε στο ελάχιστο.
Το debate του ΠΑΣΟΚ ήταν η πιο πρόσφατη θλιβερή υπενθύμιση. Πέντε άνδρες υποψήφιοι, τρεις άνδρες δημοσιογράφοι και μια γυναίκα να τους επιτηρεί, για το ξεκάρφωμα.
Η Ελλάδα παραμένει στον πάτο του Δείκτη Ισότητας Φύλου στην Ε.Ε., ενώ έχει και το χαμηλότερο ποσοστό γυναικείας απασχόλησης στην Ε.Ε. Η εκπροσώπηση των γυναικών στη Βουλή είναι μόλις στο 21%. Μετράμε 15 (ή 24) γυναικοκτονίες σε 11 μήνες.
Η επιμόρφωση, τα σεμινάρια, η αυτοπραγμάτωση, η ιδέα ότι αν δουλέψουμε κι άλλο, σαν καλά κοριτσάκια, θα λύσουμε τα προβλήματά μας, ίσως να ταιριάζουν γάντι στα προγράμματα εταιρικής ευθύνης, αλλά σε αυτό το κοινωνικό περιβάλλον μοιάζουν με ασκήσεις ματαιότητας. Είναι σαν αυτούς που προτείνουν να μάθουν οι γυναίκες αυτοάμυνα για να μην τους επιτίθενται οι άντρες. Ναι, να μάθουμε αυτοάμυνα, στους άντρες όμως ποιος θα μάθει να μην επιτίθενται στις γυναίκες; Το πρόβλημα εδώ δεν λύνεται ατομικά, είναι πολύ μεγαλύτερο.
Λένε πάντα ότι η αλλαγή ξεκινάει από εμάς τους ίδιους. Φυσικά και οι γυναίκες πρέπει να διεκδικήσουμε την αλλαγή. Ναι, να διαβάσουμε, να μορφωθούμε, να αφουγκραστούμε το καινούργιο, να αλλάξουμε, να κρατήσουμε μια στάση ζωής που θα μας τιμά, να μεγαλώσουμε αλλιώς τα παιδιά μας. Αλλά ίσως να μη χρειαζόμαστε άλλα «μαθήματα» που θα μας δείχνουν πώς θα σκαρφαλώσουμε σαν τις περικοκλάδες γύρω από έναν κόσμο που δεν μας υπολογίζει.
Εκφώνηση: Μαρία Δρουκοπούλου
