Η ΜΟΥΣΙΚΗ SURF, ή απλά το surf, είναι αμερικανικό προϊόν, συνδεμένο στενά με την Καλιφόρνια των αρχών των ‘60s και με το άθλημα του σερφ. Βασικά είναι μία από τις μετεξελίξεις του ορχηστρικού rock and roll, που παιζόταν στα τέλη του ’50 από μουσικούς όπως ο Duane Eddy και από συγκροτήματα όπως οι Ventures και η οποία, στην πορεία, θα επηρεαζόταν από μουσικές που έρχονταν από την ανατολική Μεσόγειο κυρίως ή και από το Μεξικό.
Η ελληνική «Misirlou» (την πατρότητα της οποίας διεκδικούν διάφορες χώρες) και το εβραϊκό παραδοσιακό «Hava Nagila» ήταν δύο κομμάτια, δύο «ξένες» μελωδίες, που επηρέασαν αποφασιστικά το ορχηστρικό surf, εκεί στις αρχές του ’60.
Μουσικοί όπως ο Dick Dale, ντουέτα όπως οι Jan & Dean και συγκροτήματα όπως οι Beach Boys, οι Surfaris, οι Bel Airs, οι Chantays, οι Trashmen, οι Rivieras, οι Astronauts και οι Atlantics (αυτοί δεν ήταν Αμερικανοί), με τις επιτυχίες που έκαναν, διέδωσαν μέσω της δισκογραφίας το surf σε όλο τον κόσμο και βεβαίως στην Ελλάδα.
Surf επιρροές μπορείς να βρεις στις κορυφαίες ελληνικές garage bands των ‘90s, όπως στους Sound Explosion ή στους Frantic V, αλλά εκείνοι που φαίνεται να κρατάνε τα σκήπτρα, στο τέλος της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές της επόμενης, ήταν οι Αθηναίοι Invisible Surfers.
To surf στην Ελλάδα
Το 1962, για να μην πούμε νωρίτερα, το surf ακουγόταν ήδη στη χώρα μας, καθώς όλοι θυμούνται μια μνημειακή σκηνή του ελληνικού κινηματογράφου από την ταινία «Οι Γαμπροί της Ευτυχίας» (1962) του Σωκράτη Καψάσκη, γυρισμένη στο μπαρ Lagoudera της Ύδρας, με τους Βασίλη Αυλωνίτη, Γεωργία Βασιλειάδου, Νίκο Ρίζο κ.ά. και με την Έφη Μελά να χορεύει υπό τους ήχους του «Surfer’s slide» ή «Not so quiet» του Richie Allen.
ΟΙ ΓΑΜΠΡΟΙ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ, RICHIE ALLEN & PACIFIC SURFERS, SURFER'S SLIDE - GREECE 1962
Περαιτέρω, τα ελληνικά συγκροτήματα που άρχισαν να ξεπετάγονται μετά το 1963-64 κατά εκατοντάδες είχαν το surf και τα παρακλάδια του στις βασικές επιρροές τους. Έτσι, στοιχεία surf μπορείς να εντοπίσεις σε πάμπολλα γκρουπ, από τους Forminx, τους Charms και τους Mariners, μέχρι τους Γαλαξίες, τους Play Boys και τους Olympians – οι οποίοι διασκεύαζαν κιόλας στα live τους ένα από τα πιο θρυλικά surf instros, το «Bombora» των Αυστραλών Atlantics. Οι Atlantics, που είχαν και δύο Έλληνες στη σύνθεσή τους (Jim Skiathitis, Theo Penglis), πολλά χρόνια αργότερα, το 2013, θα επισκέπτονταν και την Αθήνα για συναυλίες (με support τους Dirty Fuse).
The Atlantics - Bombora (1963)
Φυσικά, το surf σχετίστηκε από νωρίς και με την τζαζ, όχι μόνο στην Αμερική (Kai Winding, Kenny Burrell κ.ά.), μα ακόμη και στην Ελλάδα (Μίμης Πλέσσας, Γεράσιμος Λαβράνος).
Παρότι τα καλοκαίρια και η διάθεση για χορό και ξεφάντωμα δεν σταμάτησε να υπάρχει και μετά τη «Βρετανική Εισβολή» (των British groups στην Αμερική και οπουδήποτε στον κόσμο), από το 1964-65 και μετά το surf πατάει φρένο, καθώς άλλα, νεότερα είδη φαίνεται πως το καλύπτουν. Καλύπτουν, δηλαδή, τη δύναμη και την αύρα του στη δισκογραφία και τις χορευτικές πίστες. Και θα μείνει έτσι καλυμμένο και κρυμμένο το surf, ως επιρροή εδώ κι εκεί, μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ’70 με αρχές του ’80, όταν και θα επανέλθει στο προσκήνιο μέσω της αναβίωσης του garage-punk ή και μέσω του psychobilly.
Η αναβίωση του surf στα ‘80s και πέρα απ’ αυτά
Στην Ελλάδα, στην Αθήνα, ένα από τα πρώτα συγκροτήματα που ξαναφέρνουν το surf στην επιφάνεια, στους δίσκους και τα κλαμπ, ήταν οι Last Drive, στα μέσα του ’80. Στο πρώτο άλμπουμ τους, το «Underworld Shakedown» [Hitch-Hyke, 1986 / Labyrinth of Thoughts, 2021], ξεκινούν μ’ ένα καθαρό surf instro, το «Me ’n’ my wings», περασμένο βεβαίως μέσα από το garage φίλτρο στις κιθάρες, για να ακολουθήσει λίγο πιο μετά η περίφημη «Misirlou», σε μία από τις πιο εντυπωσιακές διασκευές που έχουν γίνει ποτέ σ’ αυτό το θρυλικό κομμάτι. Surf υπήρχε, φυσικά, και στο επόμενο άλμπουμ των Last Drive, το «Heatwave» [Hitch-Hyke, 1988 / Labyrinth of Thoughts, 2022], με το εξοντωτικό «Heatwave ’88», για παράδειγμα, να ακούγεται και σήμερα, όπως και τότε, με τα ίδια διεσταλμένα vibes.
Τhe Last Drive - Heatwave '88
Εκεί στα μέσα του ’80 (1986) ξεκινάει τη διαδρομή της μια εταιρεία που έχει για ονομασία της έναν καθαρό surf τίτλο, η πειραιώτικη Wipe Out! Records, που πήρε το όνομά της από το κλασικό surf instro «Wipe out» (The Surfaris). Surf ηχογραφήθηκε στη Wipe Out! Records; Βεβαίως. Σχεδόν με το ξεκίνημα της εταιρείας οι ροκαμπιλάδες Blue Jeans (με τον τζαζίστα Γιώργο Κοντραφούρη και τον Alex Berekos στη σύνθεσή τους, που μερικά χρόνια αργότερα θα τον ακούγαμε με τους Invisible Surfers) αποδίδουν ωραία το «Wipe out», ενώ στοιχεία surf, πάντα αναμειγμένα με garage-punk, είχε κι ένα άλλο αθηναϊκό γκρουπ της εταιρείας, οι Brush (στο άλμπουμ τους «Bristles» από το 1989).
Φυσικά, surf επιρροές μπορείς να βρεις στις κορυφαίες ελληνικές garage bands των ‘90s, όπως στους Sound Explosion ή στους Frantic V, αλλά εκείνοι που φαίνεται να κρατάνε τα σκήπτρα, στο τέλος της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές της επόμενης, ήταν οι Αθηναίοι Invisible Surfers, που με instros σαν το «Surfin lake» αναπτερώνουν όσο δεν πάει άλλο το surf ενδιαφέρον. Οι Invisible Surfers έδωσαν και ωραία άλμπουμ στην πορεία, σαν το «Dogs Killa Cat» [Hitch-Hyke, 2002], με το τελευταίο τους έως σήμερα, το «Desert King» [Lost in Tyme Records, 2018], να περιλαμβάνει ουκ ολίγους surf δυναμίτες («Nice try», «Mucho perico», «Lonewolf» κ.λπ.).
The Invisible Surfers - Surfin' Lake
Στην πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα δύο εταιρείες από τη Θεσσαλονίκη είναι αυτές που συνεχίζουν να λανσάρουν surf ήχους και συγκροτήματα (ελληνικά και ξένα), η Green Cookie Records και η On Stage Records, ενώ μια νέα αθηναϊκή μπάντα, που περνάει και από το surf, οι Ducky Boyz, έρχεται να προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες.
Στοιχεία surf μπορείς να βρεις σ’ ένα σωρό σχήματα από το 2010 και μετά, αλλά δύο είναι τα βασικά γκρουπ που κυριαρχούν στη σκηνή μέχρι και σήμερα (σε live και δισκογραφία), οι Αθηναίοι Dirty Fuse και οι Πειραιώτες Telestons – ενώ κοντά σ’ αυτούς θα προσθέταμε τους Αqua Barons από την Κορινθία και τους Surf Giants, από Αργυρούπολη-Γλυφάδα, που τώρα ετοιμάζουν δίσκο.
Οι Dirty Fuse και οι Telestons
Οι Dirty Fuse, με έξι επίσημες κυκλοφορίες την προηγούμενη δεκαετία και άπειρα live εδώ και στο εξωτερικό (μέχρι και στη Βραζιλία έχει φθάσει η χάρη τους), έφτιαξαν μια νέα γενιά φίλων και οπαδών του surf, χαράζοντας καινούριους δρόμους με άλμπουμ σαν το «Surfbetika!» [Green Cookie Records, 2013], εκεί όπου διασκευάζουν επτά προπολεμικά ρεμπέτικα – τραγούδια δηλαδή των Παναγιώτη Τούντα («Γιατί φουμάρω κοκαΐνη»), Στέλιου Χρυσίνη («Αργιλέ μου γιατί σβήνεις»), Ανέστη Δελιά («Ο πόνος του πρεζάκια») κ.λπ., προτείνοντας επτά καινούριες surf «Μισιρλούδες»!
Ποιος μπορεί να ξεχάσει εξάλλου τα «Black hole», «A blade from Damascus» και «Sunset beach» (το «Ακρογιαλιές δειλινά» του Βασίλη Τσιτσάνη είναι αυτό), από το πρώτο άλμπουμ τους (2012) ή την τελευταία και πιο ώριμη δουλειά τους «Calling of the Deep» (2018); Οι Dirty Fuse (Έρη Καπετανάκη κιθάρα, Μανώλης Κισαμιτάκης σαξόφωνο, John Drake μπάσο, Χρήστος Κόγιος ντραμς) είναι μια μπάντα που μόνο θετικές και ευφρόσυνες αποκρίσεις αφήνει, με την «έξω καρδιά», χορευτική surf music της.
Dirty Fuse - Sunset beach
Μια άλλη «τρελή» μπάντα που παίζει σήμερα surf, ανακατωμένο με rock and roll, frat-rock, garage, ακόμη και με psychedelic ήχους, είναι οι Telestons από τον Πειραιά. Μέχρι σήμερα οι Telestons έχουν ηχογραφήσει τρία άλμπουμ, δίνοντας και αυτοί συνεχώς το «παρών» σε πάλκα και ροκ γιορτές. Φτιάχνουν μια μυθολογία οι Telestons, που στρέφεται γύρω από τη θάλασσα και το καλοκαίρι, και αυτό δεν το βλέπεις μόνο στα εξώφυλλά τους, στα ένθετα και γενικότερα στο weird γραφιστικό-φωτογραφικό υλικό τους, αλλά το ακούς κιόλας περιστασιακά στις μουσικές τους, διαβάζοντάς το, περαιτέρω, και στους τίτλους των κομματιών τους («I’m not a human, I’m an ice scream», «Bourneli surf» κ.λπ.). Μέσα όμως απ’ αυτή την πλάκα, απ’ αυτό το παράξενο σκηνικό που στήνεται πάντα με καλό γούστο, οι Telestons προβάλλουν τη βασική διάσταση των συνθέσεών τους, που δεν είναι άλλη από τη διασκέδαση – καθώς η μουσική τους σκοπεύει πρωτίστως στον χορό, προβάλλοντας την καλοκαιρινή έξαψη και αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως ήχους και χρώματα οικεία προς όλους.
The Telestons - To The Capital Of The Moon
Εκφώνηση: Μαρία Δρουκοπούλου
