Η σημερινή γεωπολιτική κρίση μαζί με την οικονομική και την υγειονομική, είναι τρεις κρίσεις που δείχνουν τα όρια και τα προβλήματα του ιδεολογικού συστήματος που επικράτησε μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου και το οποίο είχε δύο θεματικές: την παγκοσμιοποίηση και τον νεοφιλελευθερισμό, λέει στην Lifo ο ομότιμος καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη, Γιώργος Πρεβελάκης.

 

«Η ενοποίηση του κόσμου», αναφέρει, «έχει και προβλήματα, μετά από κάποια όρια, τα οποία διαπιστώσαμε όταν είδαμε μία τραπεζική κρίση που συνέβη σε ένα σημείο της γης να διαδίδεται σε ολόκληρη τη γη. Είδαμε επίσης την απειλή χρεοκοπίας της Ελλάδας να τρομοκρατεί ολόκληρη την ανθρωπότητα, ακριβώς επειδή όλες οι οικονομίες είναι στενά συνδεδεμένες. Με την υγειονομική κρίση είδαμε πάλι το πρόβλημα της διασύνδεσης. Ένας ιός που εμφανίζεται στην άλλη άκρη της γης διαδίδεται τάχιστα σε ολόκληρη την ανθρωπότητα». Και τώρα «με την κρίση της Ουκρανίας,  είδαμε ότι το όραμα του Φουκουγιάμα ότι θα επικρατήσει σε ολη την ανθρωπότητα το ίδιο σύστημα αξιών δεν επιβεβαιώνεται». 

 

Σύμφωνα με τον κ. Πρεβελάκη μπαίνουμε σε μια καινούργια εποχή η οποία θα χαρακτηρίζεται από λιγότερη ενοποίηση του κόσμου συνολικά, παρότι για την  Ευρώπη, προβλέπει ότι  θα προχωρήσει σε μεγαλύτερη ενοποίηση και περισσότερη αλληλεγγύη, καθώς και στην αναβάθμιση της στρατιωτικής της ισχύος.  

 

«Η ενοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας προκάλεσε τη φυγή της εργασίας από τις ανεπτυγμένες χώρες προς τις υποανάπτυκτες, ταυτόχρονα την αύξηση του πλούτου των εύπορων τάξεων στις ανεπτυγμένες κοινωνίες» ενώ «η γκάμα της ανισότητας άνοιξε πάρα πολύ κι  αυτό δημιούργησε πολιτικά προβλήματα, όπως αυτό του λαϊκισμού» υποστηρίζει. 

 

Στο ερώτημα ωστόσο, αν η παγκοσμιοποίηση και ο νεοφιλελευθερισμός απέτυχαν, απαντάει αρνητικά και παραθέτει αυτά που θεωρεί ως θετικές συνέπειες τους, όπως τον «χαμηλό πληθωρισμό» και «ένα κλίμα μεγαλύτερης ελευθερίας. Δεν πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα μαύρα ή άσπρα. Δεν είναι ότι καταδικάζουμε την παγκοσμιοποίηση και τον φιλελευθερισμό απολύτως αλλά ξεπεράστηκε το μέτρο» λέει. «Την ενοποίηση της ανθρωπότητας τη θέλουμε, αλλά πρέπει να εξασφαλίσουμε και κάποιες δικλείδες ασφαλείας, ώστε να περιορίσουμε τα αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης».

 

«Η τάση της απο-παγκοσμιοποίησης θα αφαιρέσει τα πλεονεκτήματα που αυτή προσέφερε. Εάν αυτή τη στάση προς τη Ρωσία την προεκτείνουμε και προς την Κίνα, κάτι που σε ένα βαθμό οι ΗΠΑ έχουν κάνει, τα προϊόντα που εισάγονται από εκεί θα γίνουν ακριβότερα και θα υπάρχει λιγότερος παγκόσμιος ανταγωνισμός που κατεβάζει τις τιμές». Επομένως «ο  πλούτος που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, θα συρρικνωθεί. Θα υπάρξει ένα τίμημα, το οποίο δεν θα είναι ασήμαντο. Η Ευρώπη είναι περισσότερο εκτεθειμένη από άλλες χώρες, αν και πολύ μεγαλύτερο τίμημα θα πληρώσει η Ρωσία τελικά αν -όπως φαίνεται-  βρεθεί απομονωμένη από το παγκόσμιο σύστημα». 

 

Ο ρόλος του Μακρόν και η συμμαχία με τη Γαλλία 

 

Για τον Εμανουέλ Μακρόν αναφέρει ότι η εικόνα του στην ΕΕ έχει ενισχυθεί από το γεγονός ότι μίλησε στο όνομα της Ευρώπης με τρόπο ηγετικό. 

 

Στην ερώτηση αν θα μπορούσε ο Γάλλος πρόεδρος να ηγηθεί της ΕΕ στη μετά Μερκελ εποχή, απαντά πως νομίζει ότι αυτό συμβαίνει ήδη. «Ο Μακρόν έχει μια ηγετική προσωπικότητα, η οποία έχει όραμα και λόγο». 

 

Για την Ουκρανική κρίση, ο καθηγητής Γεωπολιτικής κ. Πρεβελάκης, εκτιμά ότι θα καταλήξει σε έναν επώδυνο συμβιβασμό, διότι ο Πούτιν θα αποκομίσει κάποια οφέλη και αυτό θα είναι ένα χαστούκι για την Ευρώπη αλλά θα είναι και μία  «αποσταθεροποίηση του παγκόσμιου συστήματος γιατί θα έχει αποδειχθεί ότι είναι δυνατόν δια της βίας να  καταλυθεί το διεθνές δίκαιο».  

 

Για τις ΗΠΑ θεωρεί πως μετά τις δυσάρεστες εμπειρίες τους στη μέση Ανατολή δεν θέλουν να έχουν μεγάλη εμπλοκή -όπως και στην Αφρική-  κι εκεί που έβλεπε με κάποια επιφυλακτικότητα τη γαλλική παρουσία σε όλους αυτούς τους χώρους, τώρα πιστεύει ότι τη βλέπει ως συμπληρωματική δύναμη.

 

«Στην ένταση που είχαμε με την Τουρκία, η Γαλλία έπαιξε έναν πολύ σημαντικό ρόλο, στηρίζοντας μας” λέει και ήταν “σαν η Αμερική να την είχε αφήσει να παίξει αυτόν τον ρόλο».

 

«Λέμε πάντα ότι η ελληνογαλλική συνεργασία στηρίζεται σε δεσμούς φιλίας, αλλά αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι ότι υπάρχει σύγκλιση συμφερόντων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γαλλία, διότι έχουμε μία αναθεωρητική δύναμη, την Τουρκία, η οποία προσπαθεί να αναδειχθεί σε περιφερειακό παράγοντα στην ανατολική Μεσόγειο και στην Αφρική. Προφανώς αυτή είναι άμεσα απειλητική για τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά είναι απειλητική και για τα γαλλικά, γιατί όλη αυτή η ζώνη είναι παραδοσιακά μία ζώνη επιρροής και παρουσίας της Γαλλίας, η οποία με κανέναν τρόπο δεν θέλει μια δύναμη σαν την Τουρκία να παρέμβει σε αυτόν τον χώρο. Άρα έχουμε απόλυτη σύγκλιση συμφερόντων και εάν η υπόθεσή μου για συνεργασία ΗΠΑ και Γαλλίας, στο επίπεδο το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό επιβεβαιώνεται, τότε δεν υπάρχει και κανένα εμπόδιο». 

 

Για την υπόθεση των γαλλικών φρεγατών λέει πως υπάρχει η αίσθηση ότι η αγορά τους προχώρησε επειδή οι ΗΠΑ έδωσαν την «ευλογία» τους σε αυτή. «Εκεί μπορεί να εντοπίσει κανείς την αφετηρία μιας σύγκλισης τριών γεωπολιτικών σχεδίων, της Ελλάδας, της Γαλλίας αλλά και της Αμερικής».  

 

Για την Ρωσία αναφέρει ότι «είναι ένας κυνικός και απειλητικός παράγοντας», επομένως θα μπούμε σε μία εποχή κατά την οποία η Δύση, η ΕΕ και οι ΗΠΑ, θα στραφούν έντονα εναντίον της και αυτό θα θέσει έντονα και το δίλημμα «με ποιους είναι» στον Ερντογάν». Δεν νομίζει ότι θα υπάρχει μεγάλο περιθώριο από το δυτικό στρατόπεδο για αμφιθυμίες κι επομένως θα  ωθηθεί σε μία συνοδοιπορία με τη Δύση απέναντι στη Ρωσία, γεγονός που ενδεχομένως να σημαίνει  ότι και η Ρωσία θα δημιουργήσει προβλήματα στην Τουρκία.  

 

«Ισως μπαίνουμε σε έναν νέο ψυχρό πόλεμο στην αρχή του οποίου Ελλάδα και Τουρκία ήταν μαζί, σύμμαχοι, εναντίον της Ρωσίας. Ενδέχεται να μπούμε πάλι σε μια τέτοια περίοδο».

  

Ο κ. Πρεβελάκης αναφέρει πως οι Τούρκοι θεωρούν ότι έχουν αδικηθεί διότι η Ελλάδα μονοπωλεί τη θάλασσα, αλλά «ξεχνάνε ότι για να αποκτήσει αυτή την κυριαρχία στο Αιγαίο, η Ελλάδα, παραιτήθηκε από τα παράλια της Μικράς Ασίας, τα οποία δεν ήταν λιγότερο ελληνικά από ότι τουρκικά, αν λάβουμε υπόψη την πληθυσμιακή κατανομή». Οι ισχυρισμοί της Τουρκίας ότι πρέπει να μοιράζεται η θάλασσα που είναι ανάμεσα στις δύο χώρες, «δεν έχουν καμία βάση» και είναι «σαν αυτά που λέει ο Πούτιν».

 

Η περίοδος αυτή πάντως θεωρεί ότι ευνοεί την Ελλάδα στα εθνικά θέματα με την Τουρκία «γιατί μετά από μια τέτοια προσβολή του Διεθνούς Δικαίου στην Ουκρανία, η ανθρωπότητα θα είναι πολύ πιο αρνητική απέναντι σε καινούργιες αμφισβητήσεις».   Παρόλα αυτά «κανείς δεν πρόκειται να έρθει να πολεμήσει για μας. Μόνο εάν είχαμε επίθεση από χώρα εκτός ΝΑΤΟ θα είχαμε την αυτόματη υποστήριξη του. Αλλά δυστυχώς ο αντίπαλός μας είναι μέσα στο ΝΑΤΟ και αυτό κάποιο τρόπο εξουδετερώνει την ασφάλεια που προσφέρει η συμμαχία. Επομένως, την απόλυτη ασφάλεια δεν την έχουμε».