«Παρακαταθήκες αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικό»: Μια εκδήλωση στο Goethe-Institut Athen
Η δεύτερη από τη σειρά εκδηλώσεων του Goethe-Institut Athen σε συνεργασία με το Humboldt Forum, με την κληρονομιά στο επίκεντρο.
Το Goethe-Institut Athen προσκαλεί το κοινό στη δεύτερη εκδήλωση της σειράς Heritage in Focus [Η κληρονομιά στο επίκεντρο] την Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2025.
Heritage in Focus #2: Παρακαταθήκες αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικό
18:00
Κεντρική ομιλία: Anh-Linh Ngo
Παρουσίαση έργου: Χριστίνα Βαρβία
Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης:
Ίρις Λυκουριώτη, Πολίνα Πρέντου, Jolene Lee, Malte Wilms
Συντονισμός: Δέσποινα Ζευκιλή
Γλώσσα: αγγλικά, ελληνικά με ταυτόχρονη διερμηνεία
20:30
Προβολή ταινίας:
Schlachthäuser der Moderne [Τα σφαγεία του μοντερνισμού]
Heinz Emigholz, 2022, 80’
Παρουσία του σκηνοθέτη
Στα γερμανικά, με υπότιτλους στα ελληνικά και τα αγγλικά
Q&A: Heinz Emigholz
Γλώσσα: αγγλικά με ταυτόχρονη διερμηνεία προς τα ελληνικά
22:00
DJ Sets:
Kostadis, Minou Oram (THF-Radio)
Heritage in Focus #2: Παρακαταθήκες αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικό
Στις 6 Φεβρουαρίου, η δεύτερη εκδήλωση της σειράς Heritage in Focus εστιάζει σε όψεις της πολεοδομικής κληρονομιάς. Τόσο στην Αθήνα όσο και στο Βερολίνο είναι σε εξέλιξη ένας ζωηρός διάλογος γύρω από τη διαχείριση της διατηρητέας αστικής αρχιτεκτονικής. Με αφορμή την ανακατασκευή του ανακτόρου του Βερολίνου για τη στέγαση του Humboldt Forum, στη γερμανική πρωτεύουσα ο διάλογος αυτός έχει στραφεί στις αρχιτεκτονικές μορφές που κοιτάζουν προς το παρελθόν αλλά και σε προσεγγίσεις της γερμανικής ιστορίας. Οι συζητήσεις γύρω από την αθηναϊκή πολυκατοικία των δεκαετιών 1930-1970 μαρτυρούν ένα έντονο ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική κληρονομιά του μοντερνισμού και τις κοινωνικοπολιτικές επιπτώσεις του στην πόλη.
Ο διακεκριμένος θεωρητικός της αρχιτεκτονικής Anh-Linh Ngo, μέλος της Ακαδημίας των Τεχνών του Βερολίνου, εντοπίζει σε μια σύντομη παρουσίαση τα κύρια γνωρίσματα στη διαχείριση της πολεοδομικής κληρονομιάς του Βερολίνου – αλλά και τις πιθανές μορφές συμμετοχής στο πεδίο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές πιέσεις που ασκούνται και τα οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται. Η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που θα ακολουθήσει έχει θέμα τα μεγάλης κλίμακας έργα ανάπλασης στην Αθήνα και στο Βερολίνο, τα οποία αυτή τη στιγμή παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη δυναμική και εντυπωσιακές αντιστοιχίες. Οι δύο πόλεις διέθεταν για πολλά χρόνια αεροδρόμια εντός του αστικού ιστού τους, το Tempelhof στο Βερολίνο και το Ελληνικό στην Αθήνα, τα οποία εγκαινιάστηκαν τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 αντίστοιχα και είχαν μακροχρόνιες συνέπειες στην πολεοδομική τους ανάπτυξη. Το κλείσιμο των δύο αερολιμένων στις αρχές της δεκαετίας του 2000 αφύπνισε αρχιτεκτονικούς προβληματισμούς και έφερε στο προσκήνιο ερωτήματα σχετικά με την προσέγγιση της ιστορικής αξίας αυτών των κεντρικών, για τον τομέα των μεταφορών, κόμβων.
Οι αρχιτέκτονες Malte Wilms (Πανεπιστήμιο Leibniz, Ανόβερο) και Jolene Lee (Βερολίνο) που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία Architects4THF θα μιλήσουν στο πάνελ, το οποίο συντονίζει η Δέσποινα Ζευκιλή, για τη δραστηριοποίηση της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό τη διατήρηση του Tempelhofer Feld, ενός ελεύθερου χώρου πρασίνου μέσα στην πόλη, που δημιουργήθηκε στην έκταση του πρώην αεροδρομίου και πλαισιώνεται από το επιβλητικό κτίσμα το οποίο χρονολογείται στην περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού. Οι αρχιτεκτόνισσες Ίρις Λυκουριώτη (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και Πολίνα Πρέντου (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) θα μιλήσουν για τις δυνατότητες και τα ελαττώματα του αθηναϊκού αναπτυξιακού προγράμματος του Ελληνικού. Η αρχιτεκτόνισσα και ερευνήτρια Χριστίνα Βαρβία θα παρουσιάσει ένα ερευνητικό πρόγραμμα που προσεγγίζει την ιστορία του αεροδρομίου του Ελληνικού μέσα από μια προσωπική σκοπιά.
Με το ντοκιμαντέρ Schlachthäuser der Moderne [Σφαγεία του μοντερνισμού], ο κινηματογραφιστής Heinz Emigholz εξετάζει, στη συνέχεια, το πεδίο εντάσεων ανάμεσα στην αβανγκάρντ και στην πολιτική προπαγάνδα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, μεταξύ άλλων με αφορμή το Humboldt Forum στο Βερολίνο.
Η βραδιά θα κλείσει με δύο DJ sets: τη μουσική επιλέγουν η Minou Oram από τον ραδιοφωνικό σταθμό THF που στεγάζεται στο Tempelhofer Feld του Βερολίνου και ο Kostadis από την Αθήνα.
Η έκθεση των Kilian Schmitz-Hübsch και Δημήτρη Κλεάνθη, που παρουσιάζεται παράλληλα στο Κάτω Φουαγιέ του Ινστιτούτου με τίτλο Πολυκατοικίες της Αθήνας 1930-1975, ρίχνει φως στο φαινόμενο της πολυκατοικίας και στη σημασία του για την ανάπτυξη του πολεοδομικού ιστού της Αθήνας.
Περισσότερα για τις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες
Ο Anh-Linh Ngo (γενν. 1974) είναι αρθρογράφος για θέματα αρχιτεκτονικής, επιμελητής εκθέσεων και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού ARCH+. Στο πλαίσιο των δράσεων του ARCH+, επιμελείται τακτικά εκθέσεις και ερευνητικά πρότζεκτ, όπως το projekt bauhaus (2015–2019), το Cohabitation (2021) και το The Great Repair (2023/24). Από το 2010 μέχρι το 2016 ήταν μέλος της καλλιτεχνικής συμβουλευτικής επιτροπής του ifa – Institut für Auslandsbeziehungen (Ινστιτούτο Εξωτερικών Πολιτιστικών Σχέσεων), για το οποίο διοργάνωσε και συνεπιμελήθηκε τις περιοδεύουσες εκθέσεις An Atlas of Commoning (2018) και Post-Oil City (2009). Αυτή την περίοδο είναι μέλος του εποπτικού συμβουλίου για την έκθεση IBA 2027 στη Μητροπολιτική Περιφέρεια της Στουτγάρδης και της Akademie Schloss Solitude, καθώς και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του Goethe-Institut. Ήταν συνεπιμελητής του Γερμανικού Περιπτέρου στη 18η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία το 2023. Το 2021 έγινε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου, της οποίας είναι αντιπρόεδρος από τον Μάιο του 2024.
Η Χριστίνα Βαρβία είναι ερευνήτρια (research fellow) και πρώην αναπληρώτρια διευθύντρια της Forensic Architecture. Έχει σπουδάσει και εργαστεί ως αρχιτεκτόνισσα και έχει διδάξει στην αρχιτεκτονική σχολή Architectural Association του Λονδίνου (2018-2020). Επιπλέον, υπήρξε μέλος του Τεχνολογικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (2018) και ερευνήτρια στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Λουιζιάνα (2020-2023). Η Βαρβία είναι λέκτορας στο Κέντρο Ερευνητικής Αρχιτεκτονικής του Goldsmiths (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) και ολοκληρώνει τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Όρχους (Δανία), όπου η έρευνά της επικεντρώνεται στις φεμινιστικές και νεοϋλιστικές προσεγγίσεις του ανθρώπινου σώματος εντός ενός πλαισίου διερευνητικής πρακτικής. Είναι ιδρυτικό μέλος και επικεφαλής του συμβουλίου του Forensis, του οργανισμού που ιδρύθηκε από τη Forensic Architecture με έδρα το Βερολίνο, καθώς και συνιδρύτρια και συνδιευθύντρια της Πρωτοβουλίας της Forensic Architecture στην Αθήνα (FAIĀ). Το έργο της σχετικά με τις αεροπορικές επιδρομές, το καθεστώς κράτησης, τις δεξιές πολιτικές, την αστυνομία και τη συνοριακή βία έχει υποβληθεί σε δικαστήρια και πολιτικά φόρουμ, ενώ έχει εκτεθεί και βραβευτεί διεθνώς.
Η Ίρις Λυκουριώτη είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει συνεπιμεληθεί βιβλία, ενώ το θεωρητικό, εκπαιδευτικό και κτισμένο έργο της έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις, εργαστήρια, συνέδρια και επιστημονικά έντυπα, ελληνικά και διεθνή. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της αφορούν τις πολιτικές που καθορίζουν τον σχεδιασμό, την παραγωγή των υλικών αντικειμένων και του χώρου (Τεχνογεωγραφίες) με θεωρητικές βάσεις τις Επιστημολογίες του Νότου και τη φεμινιστική θεωρία. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Οι αρχιτέκτονες της Φάλαινας και του Κέντρου Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στον Δημόσιο Χώρο.
Η Πολίνα Πρέντου είναι MSc αρχιτεκτόνισσα-πολεοδόμος (ΕΜΠ), υποψήφια διδακτόρισσα της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, με θέμα της διατριβής της τις έμφυλες προσεγγίσεις των κινημάτων πόλης για ελεύθερους χώρους στην Αθήνα. Είναι συνεργάτιδα ερευνήτρια του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ, με συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα –μεταξύ άλλων– για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό, την ανάπλαση των Λιπασμάτων Δραπετσώνας και τις προσφυγικές γειτονιές του Πειραιά. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συνδυάζουν τις έμφυλες προσεγγίσεις στον σχεδιασμό και τη μελέτη της πόλης με τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεγάλων έργων στον αστικό χώρο.
ETA (Estimated Time of Arrival): εκτιμώμενος χρόνος άφιξης. Διαστημική εξερεύνηση στο πεδίο της έρευνας και παραγωγή πρωτοτύπων μέσω της ανακάλυψης, της εξέτασης και της κατάδυσης στα βαθιά. ETA: είναι το όνομα μιας συνεργατικής ταυτότητας σε διαρκή αλλαγή. Συγκροτείται από την Jolene Lee και τον Malte Wilms, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως ενεργούς παράγοντες εντός ενός ζωντανού δικτύου. Η στρατηγική και αναλυτική τους προσέγγιση τούς επιτρέπει να εστιάζουν σε λεπτομέρειες ή στη μεγαλύτερη εικόνα των ενδιαφερόντων και θεμάτων με τα οποία καταπιάνονται. Η Jolene Lee είναι αρχιτεκτόνισσα με βάση το Βερολίνο. Στην ερευνοκεντρική πρακτική της διερευνά τυπολογικά πρωτότυπα στο πλαίσιο θεματικών που αφορούν τον προσαρμοστικό μετασχηματισμό και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε αρχιτεκτονικά γραφεία ανθεκτικού σχεδιασμού σχετικά με τη διαχείριση υποδομών. Ο Malte Wilms είναι αρχιτέκτονας με βάση το Βερολίνο. Τον ενδιαφέρουν τα συστήματα που αναδύονται μέσα από πολιτικές, χωρικές, εννοιολογικές, οικονομικές, οικολογικές και εικονικές λογικές και τα οποία εξελίσσονται σε πρωτότυπα. Μαζί, αποτελούν ιδρυτικά μέλη του δικτύου Architects for Tempelhofer Feld, το οποίο ιδρύθηκε ως απάντηση στον κίνδυνο ανάπλασης του χώρου του πρώην αεροδρομίου.
Περισσότερα για τη συντονίστρια
Η Δέσποινα Ζευκιλή είναι κριτικός τέχνης, διευθύντρια στο Αθηνόραμα και μέλος της Προσωρινής Ακαδημίας Τεχνών (ΠΑΤ). Ενδιαφέρεται για μια κριτική προσέγγιση της τέχνης και των συστημάτων της μέσα σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, όπως και για τις παιδαγωγικές της πτυχές. Έχει γράψει για την αθηναϊκή εικαστική σκηνή σε διάφορα βιβλία και περιοδικά, μεταξύ των οποίων τα On One Side of the Same Water (εκδ. Hatje Cantz), The Way between Prishtina and Belgrade… (Stacion Center), Art Papers, Third Text, Ocula, Field Journal, Art Review, Frieze, artnet, Flash Art, Art Info, Camera Austria, South Magazine, [φρμκ]. Έχει συνεπιμεληθεί εκθέσεις, πρότζεκτ και εκδόσεις (ενδεικτικά): Απολαυστική μαχητικότητα Live, Waste/d Pavilion, Συμφωνία Χωρίς Αρχές: Προς μια ιστορία για τη σύγχρονη ελληνική τέχνη, 4η Μπιενάλε της Αθήνας: AGORA (“The Non-Serious Lectures”), Archaeology of Today?, Local Folk (φανζίν). Τα τελευταία δέκα χρόνια επιμελείται την εικαστική έκθεση του φεστιβάλ «Διαδρομές στη Μάρπησσα» στην Πάρο.
Περισσότερα για την ταινία
Schlachthäuser der Moderne [Τα σφαγεία του μοντερνισμού]
Heinz Emigholz
2022
80 λεπτά
Σύνοψη της ταινίας
Η οιονεί φασιστική αρχιτεκτονική των σφαγείων του Francisco Salamone στις πάμπες της Αργεντινής, τα ουτοπικά κτίρια του Freddy Mamani Silvestre στο Ελ Άλτο της Βολιβίας και το ανακατασκευασμένο Ανάκτορο του Βερολίνου αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους ενός αναλυτικού ντοκιμαντέρ που εξερευνά τη διττή φύση του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού ως συμπτώματος της έντασης ανάμεσα στην πρωτοπορία και την πολιτική προπαγάνδα. Ο ηθοποιός Stefan Kolosko υποδύεται τον δύτη στη βυθισμένη πόλη του Επεκουέν, όπου παραφράζει ένα κείμενο του Jorge Luis Borges, και τον επιμελητή του μουσείου Humboldt Forum στο Βερολίνο, όπου απαριθμεί τα εγκλήματα του Γουλιέλμου Β΄. Ο αρχιτέκτονας Arno Brandlhuber καταθέτει τα σχόλιά του για την ανακατασκευή του Ανακτόρου του Βερολίνου. Η ταινία γυρίστηκε στο Βερολίνο, τη Βολιβία και την Αργεντινή το 2021.
Περισσότερα για τον σκηνοθέτη
Γεννημένος λίγο έξω από τη Βρέμη της Γερμανίας το 1948, ο Heinz Emigholz μαθήτευσε αρχικά ως σχεδιαστής και ακολούθησε στη συνέχεια σπουδές φιλοσοφίας και λογοτεχνίας στο Αμβούργο. Η ενασχόλησή του με τον κινηματογράφο ξεκίνησε το 1968 και από το 1973 εργάζεται ως σκηνοθέτης, εικαστικός καλλιτέχνης, συγγραφέας και παραγωγός στη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει στο ενεργητικό του πολυάριθμες εκθέσεις, αναδρομικές, διαλέξεις και δημοσιεύσεις. Eίναι μέλος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου από το 2013.
Περισσότερα για τα DJs sets
Ο Κωνσταντής Μιχαήλ είναι καλλιτέχνης του ήχου, αυτοδίδακτος πολυοργανίστας και μηχανικός ήχου με βάση την Αθήνα. Στα DJ sets που παρουσιάζει ως Kostadis, οι επιλογές του κινούνται ανάμεσα σε ηλεκτρονικές motorik ρυθμολογίες και κομμάτια με έντονη χωρική αίσθηση.
H DJ και παραγωγός Minou Oram, που έχει ως βάση της το Βερολίνο, αναμειγνύει δεκαετίες και στιλ μουσικής και ελίσσεται με ευχέρεια ανάμεσα στη στοχαστική γαλήνη και την ηλεκτρισμένη ένταση, αναζητώντας την κάθαρση μέσω του ήχου. Τα διευρυμένα DJ sets της αντλούν από ένα πλούσιο μωσαϊκό επιρροών, συνυφαίνοντας ήχους από τα βάθη της ψυχεδελικής electronica, κοσμικά και εξωτικά ηχοχρώματα, βιομηχανική post-disco, ρυθμικά breaks, αισθησιακή IDM, alienated pop, προσωπικές ηχογραφήσεις πεδίου και πολλά άλλα. Από το 2016 έως το 2020 υπερασπίστηκε την έμφυλη διαφορετικότητα στον χώρο της ηλεκτρονικής μουσικής μέσα από το πρότζεκτ Femdex. Το 2022 εντάχθηκε στη συνεργατική πλατφόρμα μουσικής, τεχνών και design Cereals. Είναι ραδιοφωνική παραγωγός στους σταθμούς LYL Radio (Λυών/Παρίσι) και THF Radio (Βερολίνο).
Είσοδος ελεύθερη
Περισσότερα εδώ
Ιστοσελίδες
Σειρά: https://www.goethe.de/ins/gr/el/ver.cfm?event_id=26217349
Heritage in Focus #2: «Παρακαταθήκες αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικό» (Πε, 06.02.2025)
Πληροφορίες εκδηλώσεων: Heritage in Focus
Website Event: Παρακαταθήκες Αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικο
Facebook Event: Παρακαταθήκες Αεροδρομίων: Tempelhof και Ελληνικο
Η σειρά εκδηλώσεων με τίτλο Heritage in Focus αποτελεί μια συνεργασία ανάμεσα στο Goethe-Institut και το Humboldt Forum.
