Το δικαίωμα στην αγάπη, στην επιλογή, στην αυτοέκφραση και στην ελευθερία, στην ισότητα, αφορά όλους. Εδώ και χρόνια δίνονται μεγάλοι και σημαντικοί αγώνες υπέρ της αποδοχής και της συμπερίληψης, κι αυτούς τους αγώνες οφείλουμε να τους γιορτάζουμε και να τους τιμάμε. Οφείλουμε να δρούμε ενωμένα για να φτιάξουμε έναν κόσμο όπου η διαφορετικότητα θα γίνεται αποδεκτή, όχι λόγος αποκλεισμού.
Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να ακούμε. Να δίνουμε φωνή και χώρο να ακουστούν όλοι όσοι έχουν παλέψει με τις διακρίσεις και τα στερεότυπα μιας κοινωνίας που έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει μέχρι να φτάσει στην πραγματική ισότητα. Φέτος, η H&M, με αφορμή το Pride Month, αναδεικνύει ιστορίες αποδοχής και αγάπης από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα μέσω της καμπάνιας «My Chosen Family», με βασικό μήνυμα «Οικογένεια είναι οι άνθρωποι που σε αγαπούν, όποιον κι αν αγαπάς».
Πρόσωπο της καμπάνιας για την Ελλάδα, η Καίτη Γκραμμά. Έχοντας χαράξει ήδη μια πολύ επιτυχημένη πορεία στο modelling τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, η Καίτη Γκραμμά αποτελεί πραγματική πηγή έμπνευσης. Τώρα μεταφέρει τα δικά της μηνύματα και βιώματα στο ευρύ κοινό, ενώ μας συστήνει τους δικούς της ανθρώπους που την κάνουν να νιώθει αποδοχή και ασφάλεια.
Επιμένω κάθε φορά στο πόσο σημαντικό είναι το κομμάτι της ορατότητας. Πόσο υγιές και απαραίτητο είναι για όλους τους ανθρώπους (ΛΟΑΤΚΙ+ και μη) να γνωρίζουν την ύπαρξη όλου του φάσματος της σεξουαλικότητας και της έμφυλης ταυτότητας. Οι μεν για να μπορούν να αναγνωρίζουν χωρίς άγνοια ή ενοχές τον αληθινό τους εαυτό, οι δε για να αντιλαμβάνονται τα άτομα αυτά ως κομμάτι της καθημερινότητας και της πραγματικότητάς τους, και όχι ως ένα ξέχωρο κομμάτι που ζει απομονωμένο.
— Ποια ήταν η δική σου «διαδρομή» προς την αποδοχή της διαφορετικότητας;
Η αλήθεια είναι πως για τα περισσότερα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα η πορεία προς την αποδοχή της ταυτότητάς τους ξεκινάει με πάρα πολλά ενοχικά σύνδρομα. Τα ίδια τα άτομα δεν μπορούν να αγκαλιάσουν και να αποδεχθούν τη διαφορετικότητά τους από την πρώτη στιγμή που την ανακαλύπτουν, γιατί όλοι ανεξαιρέτως οι φορείς αγωγής που διαμορφώνουν την παιδική τους ηλικία διδάσκουν ότι οποιαδήποτε αποκλίνουσα ταυτότητα, εκτός του ετεροκανονικού φάσματος, είναι αφύσικη, κατακριτέα και άξια χλευασμού. Στη δική μου περίπτωση, δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Επειδή έτυχε να προέρχομαι από ένα πολύ συντηρητικό και αυστηρό οικογενειακό πλαίσιο, δεν μου μίλησε ποτέ κανείς για «αποκλίνουσες» έμφυλες ταυτότητες, ούτε με αρνητικό και φυσικά ούτε με θετικό τρόπο. Το δικό μου οικογενειακό περιβάλλον προτιμούσε να φέρεται όχι «προληπτικά», ψέγοντας τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, αλλά αμέτοχα, σαν να μην υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι καθόλου στον κοινωνικό μας ιστό.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, όχι τη δημιουργία ενοχικών συνδρόμων όταν ανακάλυψα τη διαφορετικότητά μου, αλλά την παντελή έλλειψη γνώσης σχετικά με το τι ακριβώς είναι αυτό που μου συμβαίνει. Δεν γνώριζα αν και γιατί γίνεται, αν είναι φυσιολογικό ή όχι, αν έχει κάποιο όνομα ή τέλος πάντων κάποιο χαρακτηριστικό γνώρισμα που μπορώ να του προσδώσω, αν υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που νιώθουν όπως εγώ, τι δυνατότητες έχω και σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβώ μετά τη συνειδητοποίηση της διαφορετικότητάς μου και φυσικά –το χειρότερο όλων– πώς ακριβώς να το εκφράσω στους γύρω μου. Το μόνο που έβλεπα, χωρίς επίσης να γνωρίζω τον λόγο, ήταν ότι συγκεκριμένες συμπεριφορές που απέρρεαν εντελώς φυσικά από μέσα μου απαγορεύονταν, ενώ άλλες που μου προξενούσαν δυσφορία επιβάλλονταν. Για αυτόν τον λόγο, επιμένω κάθε φορά στο πόσο σημαντικό είναι το κομμάτι της ορατότητας. Πόσο υγιές και απαραίτητο είναι για όλους τους ανθρώπους (ΛΟΑΤΚΙ+ και μη) να γνωρίζουν την ύπαρξη όλου του φάσματος της σεξουαλικότητας και της έμφυλης ταυτότητας. Οι μεν για να μπορούν να αναγνωρίζουν χωρίς άγνοια ή ενοχές τον αληθινό τους εαυτό, οι δε για να αντιλαμβάνονται τα άτομα αυτά ως κομμάτι της καθημερινότητας και της πραγματικότητάς τους, και όχι ως ένα ξέχωρο κομμάτι που ζει απομονωμένο.
— Ποια ήταν η πρώτη στιγμή που είπες επαγγελματικά «τα κατάφερα»;
Για έναν τόσο αυστηρό και απαιτητικό άνθρωπο, από πολύ μικρή ηλικία το «καταφέρνω» κάτι με όλες τις πιθανές εκφάνσεις του είναι μια αρκετά σκληρή διαδικασία. Δεν μπορώ σε καμία περίπτωση να πω ότι έχω εξασκηθεί στο να ικανοποιούμαι εύκολα, να ευχαριστιέμαι με μέτρια αποτελέσματα ή να σταματάω πότε να πιέζω τον εαυτό μου με το ίδιο πάθος και θέρμη για το επόμενο βήμα. Το «τα κατάφερα» συνεπώς δεν είναι κάτι που θα ακούσεις από εμένα σύντομα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είμαι περήφανη και ευγνώμων για όλα αυτά που μου έχουν συμβεί στην πορεία της δουλειάς μου. Είμαι και με το παραπάνω για όλα, από τον πιο απλό κατάλογο μέχρι τις μεγαλύτερες καμπάνιες για διεθνή brands και διάσημους οίκους στο εξωτερικό. Για εμένα, ωστόσο, το «τα κατάφερα» θεωρώ θα έρθει μετά από πολλά χρόνια, όταν θα κοιτάξω πίσω μου και θα μπορώ να πω στον εαυτό μου ότι δεν άφησα καμία ευκαιρία να πάει χαμένη, ότι έριξα όλο μου το βάρος και την προσοχή στο έπακρον σε αυτό που αγαπούσα και ήξερα πολύ καλά να κάνω. Αυτό είναι πραγματική επιτυχία, κατά τη γνώμη μου.
— Το επάγγελμά σου ως μοντέλο περιλαμβάνει το να ταξιδεύεις συνεχώς. Πόσο σημαντικό είναι για εσένα να έχεις ανθρώπους δίπλα σου που να σε στηρίζουν; Που όπου και αν βρίσκεσαι ξέρεις πως ανά πάσα στιγμή θα είναι εκεί για εσένα;
Δεν πιστεύω πως έχει τόσο να κάνει με το χωροταξικό του πράγματος, όσο με την αέναη επιθυμία μου να περιτριγυρίζομαι διαρκώς από αγάπη. Είμαι ένα άτομο αρκετά συναισθηματικό και διαισθητικό, το οποίο όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει αυτή η σταθερά σε μια οποιαδήποτε σχέση φεύγει. Η αγάπη λοιπόν αυτή και κατ’ επέκταση η υποστήριξη των αγαπημένων μου προσώπων με τον τρόπο που την επιζητώ εγώ στη ζωή μου είναι κάτι το οποίο δεν έχει σύνορα και τοπικούς φραγμούς, αλλά συνεχίζει να υφίσταται με όποιο αεροπλάνο και αν πετάω εγώ κάθε εβδομάδα. Σίγουρα, η έλλειψη της φυσικής παρουσίας είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο. Υπάρχουν αμέτρητες φορές που το να κάνω να δω τους αγαπημένους μου για μήνες και να τους λείπω είναι πολύ στενάχωρο, και για αυτούς και για εμένα. Αλλά γνωρίζω πως είναι αληθινά περήφανοι για εμένα, πως υποστηρίζουν στο εκατό τοις εκατό αυτό που κάνω και πιστεύουν σε εμένα, πως χαίρονται με τη χαρά μου και λυπούνται με τη λύπη μου και πως, από όπου και αν επιστρέφω κάθε φορά στην Ελλάδα, θα με περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες για να απολαύσουμε όσο χρόνο έχουμε μαζί.
— Είσαι το πρόσωπο της καμπάνιας της H&M «My Chosen Family», που έχει ως βασικό μήνυμα «Οικογένεια είναι οι άνθρωποι που σε αγαπούν, όποιον και αν αγαπάς». Με τους ανθρώπους που επιλέγεις στη ζωή σου, έχεις την ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου και να σε αποδέχονται για αυτό άνευ όρων;
Αν μπορούσα να γράψω έναν κατάλογο με τα θετικά που παίρνεις από όλο το επίπονο και πάρα πολύ δύσκολο από πολλές απόψεις ταξίδι της φυλομετάβασης, το πρώτο πράγμα που θα έγραφα θα ήταν όλη αυτή η διαρκής ενδοσκόπηση που οδηγεί στην πλήρη αυτογνωσία. Περνάς το μεγαλύτερο ίσως μέρος της ζωής σου ψάχνοντας στα μύχια της ψυχής σου, για να ανακαλύψεις ποιος πραγματικά είσαι, ποιες είναι οι ανάγκες σου, τι πραγματικά χρειάζεσαι για να είσαι αληθινά ευτυχισμένος, ποιες είναι οι προτεραιότητές σου και, αφού τα ανακαλύψεις, μάχεσαι με όλες σου τις δυνάμεις για να κερδίσεις πράγματα που η μεγαλύτερη μερίδα των ανθρώπων γύρω σου τα κατέχει ήδη αδιαμφισβήτητα από την πρώτη στιγμή της γέννησής τους. Από όλη αυτήν τη διαδικασία της αυτοπραγμάτωσης, λοιπόν, δεν γίνεται να μη βγεις πιο αληθινός και πιο ισορροπημένος ως προσωπικότητα και κατ’ επέκταση να δημιουργείς και αληθινούς δεσμούς.
Στην αρχή του ταξιδιού οι προκλήσεις που καλείσαι να αντιμετωπίσεις φαίνονται ανυπέρβλητες. Δεν γνωρίζεις πού πατάς και πού βρίσκεσαι, ποιο θα είναι το επόμενο βήμα, φόβοι και άγχη σε καταβάλλουν, ανησυχείς πως θα χάσεις ανθρώπους από τη ζωή σου, και το πιθανότερο είναι πως θα συμβεί όντως. Οι άνθρωποι όμως που θα είναι δίπλα σου σε όλη αυτήν τη διαδικασία από την αρχή έχουν την τιμητική τους. Είναι οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη δίπλα τους τον αληθινό σου εαυτό, αυτόν που απολαμβάνει την ελευθερία τού να εκφράζεται και να ζει όπως θέλει. Και αυτοί οι άνθρωποι θα είναι για πάντα δίπλα σου, σαν μια οικογένεια.
— Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή σου που να ένιωσες πως άνθρωποι με τους οποίους δεν έχετε βιολογικούς δεσμούς είναι για εσένα σαν οικογένεια;
Γενικότερα, σαν άνθρωπος έβαζα ανέκαθεν πολύ ψηλά τον θεσμό της οικογένειας, σαν ένα «ύψιστο ιδανικό». Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου αγαπούσα πάρα πολύ τα παιδιά και οραματιζόμουν πάντα τη στιγμή που θα μεγαλώσω και θα μπορέσω και εγώ να κάνω τα δικά μου παιδιά και να δημιουργήσω τη δική μου οικογένεια. Αν και πιστεύω ότι αυτές οι αρχές προϋπήρχαν με κάποιον παράξενο τρόπο μέσα μου, δεν μπορώ να αγνοήσω και το γεγονός πως σίγουρα καλλιεργήθηκαν πολύ πιο έντονα από τη δική μου οικογένεια. Μεγαλώνοντας, ωστόσο, άρχισα κάπως να αποκωδικοποιώ κάποια γνωρίσματα που μέχρι τότε για εμένα ήταν θέσφατα, σαν να ήταν γραμμένα ως νόμοι σε μια ιερή πέτρα, και να εμβαθύνω περισσότερο στο ουσιώδες κομμάτι αυτών των πραγμάτων.
Συμπέρανα, λοιπόν, πως αυτό που μου καλλιέργησαν οι γονείς μου είναι να τους αγαπάω και να τους σέβομαι όχι επειδή με γέννησαν και τους οφείλω αιώνια ευγνωμοσύνη για αυτό, αλλά γιατί με την αγάπη μπορώ να κατανοήσω ορισμένες συμπεριφορές τους όσο και να διαφωνώ μαζί τους και να σέβομαι το γεγονός πως, ό,τι και αν πράττουν, η κοινή τους αφετηρία και η πρόθεσή τους είναι πάντα να είμαι εγώ καλά και ευτυχισμένη. Προσπάθησαν με όλες τους τις δυνάμεις να μας εξηγήσουν, τόσο σε εμένα όσο και στα αδέρφια μου, πως όταν κάποιος από εμάς αγαπάει κάτι πάρα πολύ και βάζει όλο του το είναι σε αυτό, οφείλουμε οι υπόλοιποι να τον υποστηρίζουμε και να τον βοηθάμε στο μέτρο που μπορούμε. Μ’ αυτόν τον τρόπο λοιπόν αντιλήφθηκα πως όλα αυτά τα πράγματα, ανιδιοτελής αγάπη, αμοιβαίος σεβασμός, ουσιώδης αλληλοϋποστήριξη, αστείρευτο ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλον, είναι και αυτά τα χαρακτηριστικά που (θα έπρεπε να) διέπουν μια «οικογένεια». Και αυτά μπορείς να τα καλλιεργήσεις σε κάθε σχέση, ακόμα και με ανθρώπους με τους οποίους δεν έτυχε να μοιράζεστε κάποιον βιολογικό συγγενικό δεσμό.
— Υπάρχει κάποιο γεγονός, κάποια ανάμνηση συγκεκριμένη, που «σφράγισε» τους δεσμούς σας;
Με την Έλενα, την Κόνι και την Ελένη ταιριάξαμε πολύ γρήγορα και ήρθαμε πολύ κοντά η μια στην άλλη χωρίς καλά-καλά να συνειδητοποιήσουμε και οι ίδιες το πώς. Είναι τα κοινά βιώματα, οι κοινές εμπειρίες, τα συναισθήματα που αναγνωρίζουμε η μία στην άλλη χωρίς καν να χρειαστεί να τα εξωτερικεύσουμε; Νομίζω ότι πλέον έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που, αν και εξακολουθεί η καθεμιά μας να διατηρεί τη μοναδικότητά της και την ξεχωριστή της πορεία ζωής, στη μια καθρεφτίζεται το πρόσωπο της άλλης. Από τις πιο έντονες στιγμές που μπορώ να ανασύρω πολύ εύκολα από τη μνήμη μου, στην οποία φαίνεται και αυτή η ενότητα συναισθημάτων που σου περιέγραψα ότι μας διέπει, είναι στις 20 Νοεμβρίου του περσινού έτους.
Η 20ή Νοεμβρίου έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως επίσημη ημέρα μνήμης των τρανς ατόμων που έχασαν τη ζωή τους. Πέρσι λοιπόν, στη γενέτειρά μου, τη Θεσσαλονίκη, διοργανώθηκε μια ειρηνική πορεία μνήμης όλων των περσινών τρανς θυμάτων. Στην πορεία δεν μιλήσαμε καθόλου, καμία από τις τέσσερίς μας. Περπατούσαμε σιωπηλά η μια δίπλα στην άλλη και τα δάκρυά μας δεν σταματούσαν να τρέχουν. Ήταν πραγματικά τόσο περίεργο το πώς είχαμε ακριβώς την ίδια αντιμετώπιση όλες μας και ακριβώς τις ίδιες σκέψεις, σαν να είμαστε ένας άνθρωπος και όχι τέσσερις. Το μόνο που δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε ήταν πως από καθαρή τύχη είμαστε στην πλευρά των ατόμων που σήμερα περπατάνε στην πορεία μνήμης και όχι στην πλευρά των θυμάτων. Ανατριχιαστική σκέψη. Σε όλη την πορεία κρατούσαμε φαναράκια που έμοιαζαν με κεριά και στο τέλος τα αποθέσαμε το ένα δίπλα στο άλλο ώστε να σχηματίσουμε τον αριθμό 375. Τον αριθμό των τρανς ατόμων παγκοσμίως που μόνο πέρσι δολοφονήθηκαν ή έχασαν τη ζωή τους από ρατσιστικές επιθέσεις, μόνο και μόνο επειδή έτυχε να μη γεννηθούν εξαρχής στο σωστό φύλο. Αφού αφήσαμε τα φαναράκια, κρατήσαμε αγκαλιά η μια την άλλη και τα δάκρυα συνέχισαν να τρέχουν, πάλι σαν να ήμασταν ένας άνθρωπος και όχι τέσσερις.
— Μέσα στην καθημερινότητά σας, υπάρχει κάτι που να απολαμβάνετε να κάνετε μαζί;
Ειλικρινά, νομίζω πως αυτό το οποίο απολαμβάνουμε και οι τέσσερις είναι να μιλάμε. Να μιλάμε και να ανταλλάσσουμε εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα, διάφορα ευτράπελα που μας συμβαίνουν κατά καιρούς και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς. Εγώ είμαι αυτή που έχει αναλάβει κατά κάποιον τρόπο τον ρόλο του καθηγητή σε όλο αυτό και έχω κλέψει τον ρόλο της «μαμάς» από την Έλενα. Θέλεις επειδή είμαι η πιο παλιά στο ταξίδι αυτό, ή επειδή είχα ανέκαθεν και αυτά τα μητρικά ένστικτα που σου είπα πριν και νιώθω την ανάγκη να μεταλαμπαδεύσω όλες μου τις γνώσεις. Βοηθάει σίγουρα και το γεγονός ότι ανέκαθεν ήμουν και το κλασικό «σπασικλάκι» που ξέρουμε όλοι μας, οπότε μιλάω και για πράγματα που, εκτός ότι τα έχω ζήσει, τα έχω χιλιομελετήσει κιόλας. Είναι πραγματικά πάρα πολύ περίεργο το πώς μπορούμε να βρίσκουμε διαρκώς κοινές εμπειρίες με τα κορίτσια, και παρ’ όλο που η βάση παραμένει η ίδια για όλες μας, στην πορεία αντιδράει η καθεμιά μας διαφορετικά. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που είχα βιώσει στο παρελθόν, τα είχα διαγράψει από τη μνήμη μου και τα ανασύρω από τις αφηγήσεις των κοριτσιών στις προσωπικές μας συζητήσεις σαν να τα ξαναβιώνω από την αρχή. Νιώθω σαν να μην έχει τέλος όλο αυτό, έτσι θα πορευτούμε στο διηνεκές εμείς οι τέσσερις.
— Τέλος, τι συμβολίζει για εσένα το ότι είσαι το πρόσωπο της καμπάνιας «My Chosen Family» της H&M στην Ελλάδα; Ποιο είναι το μήνυμα που θα ήθελες να περάσεις προσωπικά;
Η καμπάνια της H&M είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο δυνατά και πιο όμορφα projects που μου έχουν αναθέσει ως μοντέλο. Είμαι πολύ χαρούμενη που θα προβληθεί σε όλον τον κόσμο, καθώς το μήνυμα που θέλει να περάσει έχει απήχηση σε ανθρώπους σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Tα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα είμαστε κανονικοί άνθρωποι που εντασσόμαστε στην υπόλοιπη κοινωνία. Δεν υπάρχουν ειδικοί «κανόνες» για τον τρόπο ζωής μας, ούτε βιώνουμε όλοι τα πάντα με κοινό τρόπο στο εκατό τοις εκατό. Υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, λοιπόν, τα οποία απολαμβάνουν την εξαιρετική ευτυχία να είναι αποδεκτά από τον (άμεσο) οικογενειακό τους περίγυρο, χωρίς όμως να είναι και λίγα τα περιστατικά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων που διώχνονται από τα σπίτια τους, κακοποιούνται με κάθε μορφή βίας από τις οικογένειές τους ή απλώς διακόπτουν κάθε είδους επαφής με αυτές.
Είτε λοιπόν έχεις τη δυνατότητα να έχεις τη βιολογική σου οικογένεια δίπλα σου είτε όχι, για εμένα προσωπικά το μήνυμα παραμένει το ίδιο: δεν θα είσαι μόνος σου ποτέ! Και δεν θα είσαι μόνος σου γιατί σε όλον τον κόσμο υπάρχουν άνθρωποι που έχουν νιώσει όπως εσύ, που έχουν κοινά βιώματα με εσένα, που έχουν ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι με το δικό σου και που έχουν αναπτύξει τα ίδια συναισθήματα με εσένα. Μ’ αυτούς τους ανθρώπους μπορείς να αναπτύξεις μια σχέση με τη βάση που επιθυμείτε εσείς, που να διέπεται από κανόνες που επιθυμείτε οι ίδιοι. Να μοιράζεσαι πράγματα που σε απασχολούν σε ένα επίπεδο που ίσως για τη βιολογική σου οικογένεια -ακόμα και αν είχε τις προθέσεις να το κάνει- να ήταν πρακτικά αδύνατο, και οι δεσμοί αυτοί με αυτούς τους ανθρώπους να έχουν τη σημασία που θα τους δώσετε εσείς. Αυτό θα είναι το δικό σου Chosen Family!
AKOΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΗΝ H&M ΣΤΟ FACEBOOK
