16
προσωπικοτητες σου ζητουν να το ξανασκεφτεις, αν ακομη δεν εμβολιαστηκες

Ο εμβολιασμός δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως υπόθεση υποταγής σε καταπιεστικές υπαγορεύσεις. Ο εμβολιασμός είναι δικαίωμα που πρέπει να διεκδικούμε. Περνά μέσα από πειθώ, εξαντλητική ενημέρωση, καταγραφή της αλήθειας, αποθέωση της διαφάνειας. Έτσι εμπεδώνεται και η ατομική ευθύνη. Όλα τα άλλα απλώς ενισχύουν τον ανορθολογισμό, υπονομεύουν την προστασία της δημόσιας υγείας και καλλιεργούν διχαστικές λογικές. Με κάθε εμβόλιο η ζωή ξαναπαίρνει τα πάνω της. Ας εμβολιαστούμε. Το μήνυμά μας: ευαισθητοποίηση, ενθάρρυνση, πειθώ.

Μου έκανε μεγάλη εντύπωση η προσέγγιση νέων παιδιών φιλικών οικογενειών – ξεκάθαρη λογική που διακρίνει αμέσως τα περισσότερο από τα λιγότερο σημαντικά: «Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε τον ακριβή γενετικό τύπο κάθε μετάλλαξης του ιού, ούτε τα στατιστικά μεταδοτικότητας σε κάθε ομάδα του πληθυσμού. Πρέπει να προστατευτούμε και να προστατεύσουμε» έλεγαν. Ο εμβολιασμός, ακόμα κι αν δεν εκμηδενίζει τον κίνδυνο θανάτου ή βαριάς νόσησης, τον ελαχιστοποιεί. Ακόμα κι αν δεν εκμηδενίζει τη μετάδοση του ιού, την περιορίζει δραστικά.

Στην ερώτηση τι θα έκανες αν ήσουν στη θέση μου, απαντώ: «Θα ήθελα να ζήσω ελεύθερη και μόνο με τον εμβολιασμό μπορώ να το πέτυχω».

Για μένα δεν υπήρχε δεύτερη σκέψη. Έχασα ανθρώπους από τον ιό και δεν πρόλαβα καν να τους χαιρετήσω, να τους δείξω την αγάπη μου. Άλλοι πολύ αγαπημένοι το πέρασαν άσχημα, έχασαν τη δουλειά τους για καιρό, τους άφησε μερική βλάβη στους πνεύμονες. Το ότι δουλεύω με πολλούς ανθρώπους με κάνει δέκα φορές πιο υπεύθυνο, δεν θέλω με τίποτα να γίνω η αιτία κάποιος να περάσει περιπέτεια εξαιτίας μου. Καταλαβαίνω πως όλοι παίρνουν ένα πρωτόγνωρο ρίσκο, δεν είμαι αφελής σχετικά με τα διάφορα ανταγωνιστικά παιχνίδια ανάμεσα στις φαρμακευτικές εταιρείες, όμως για μένα δεν υπάρχει δίλημμα: η επιστήμη τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια αντιμετώπισε αρκετές πανδημίες και φονικούς ιούς με εμβόλια και με φάρμακα. Όλα αυτά είχαν παρενέργειες, κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός. Όμως ο κόσμος στο τέλος σώθηκε από την ευλογιά, την ελονοσία, την οστρακιά. Καλό είναι, λοιπόν, ο καθένας, ανάλογα με το ιατρικό ιστορικό του, να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα προστατευτεί και να προχωρήσει. Προσωπικά, ανέλαβα το ρίσκο του εμβολιασμού χωρίς δεύτερη σκέψη. Να παρατηρήσω ωστόσο τα εξής: μια εκστρατεία υπέρ του εμβολιασμού δεν θέλει ούτε τρομοκράτηση ούτε επιθετική στοχοποίηση των ανθρώπων που αμφιβάλλουν. Ορισμένοι απ’ την κυβέρνηση και την Πολιτική Προστασία έχουν αντιμετωπίσει μακαρθικά το ζήτημα αυτό, όπως και την αγωνία των επαγγελματιών. Καλλιεργείται ένας νεοπουριτανικός διχασμός ανάμεσα σε αρίστους και άχρηστους, εντέχνους και άτεχνους, ιδιωτικούς και δημόσιους, ψέκες και υπεύθυνους, που δεν μου αρέσει καθόλου. Αν σιχαίνομαι κάτι στην πολιτική, είναι το διαίρει και βασίλευε. Είδα και την αγαπησιάρικη καμπάνια της Γαλλίας και ντράπηκα για μας. Στα εμβολιαστικά κέντρα μας, πάντως, γίνεται εξαιρετική δουλειά, προσωπικά εντυπωσιάστηκα από τη σοβαρότητα και την τρυφερότητά των ανθρώπων εκεί. Η υπευθυνότητα είναι μια μορφή αγάπης, είναι η μεγαλύτερη μορφή ελευθερίας, ας την υπερασπιστούμε σοβαρά, χωρίς κορόνες και σηκωμένα δάχτυλα.

Το καλοκαίρι είναι η εποχή των μεγάλων ερώτων με τις μικρές διάρκειες. Είναι η εποχή της άνθησης των τυχαίων φλερτ και των one night stand. Η εποχή, εν ολίγοις, της απόλυτης καύλας. Η γιορτή του εφήμερου και του καυτού αγνώστου. Χωρίς καμία προσπάθεια, φαντάζομαι μικρές διάσπαρτες εικόνες: ύπνος σε ένα κατάμεστο κάμπινγκ τις νύχτες του μεγάλου καύσωνα, ιδρώτας κάτω απ’ το λαιμό σαν εξωτικό αγίασμα από έναν ξέφρενο χορό, ένα μεγάλο πάρτι γεμάτο ξαναμμένο κόσμο, κολύμπι, γύμνια, το διπλανό σώμα στη θάλασσα ως ένα ανεξερεύνητο τοπίο πιθανοτήτων. Σκέφτομαι όλα αυτά τώρα που πυρώνει «θείος Ιούλιος μήνας» και ύστερα σκέφτομαι πόσο παρανοϊκό μού φαίνεται πως νέοι άνθρωποι είναι τόσο έτοιμοι να τα απαρνηθούν ή να μην είναι αρκετά ελεύθεροι για να τα ζήσουν όπως τους αρμόζει, μόνο και μόνο επειδή φοβούνται, ή βαριούνται, ή δεν σκέφτονται πόσο σημαντικό για όλους είναι να κάνουν ένα εμβόλιο. Αλήθεια, πόσο ντεκαυλέ είναι αυτό;! Έχω μια ιδέα γι’ αυτό το καλοκαίρι λοιπόν: ας μην είναι σέξι να έχουμε κοιλιακούς. Ας μην είναι σέξι να έχουμε το τέλειο μαύρισμα. Ας είναι σέξι το να εμβολιαστούμε. Ας είναι σέξι το να φροντίσουμε εμάς και τους γύρω μας. Και τώρα, κάτι πιο προβοκατόρικο: όσο γυμνασμένος ή μαυρισμένος κι αν είναι αυτός ή αυτή που θα γνωρίσετε, αν δεν έχουν κάνει το εμβόλιο, μην τους πηδήξετε. Ας είναι αυτή η τιμωρία που θα τους σωφρονίσει!

Το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε αυτό το καλοκαίρι δεν είναι να πάμε για μπάνιο στη θάλασσα, να μαυρίσουμε και να ξεσκάσουμε με φίλους, ούτε να ταξιδέψουμε σε νησιά και απόμακρες παραλίες. Είναι να κάνουμε το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. «Γιατί, άραγε, να κάνω ένα εμβόλιο;», θα αναρωτιέστε, «που δεν ξέρω καν τι μπορεί μου φέρει σε πέντε, δέκα, είκοσι χρόνια;».

Καταρχάς, δύο βασικά πράγματα για τα εμβόλια. Πρώτον, όλοι μας εμβολιαζόμαστε από μωρά και είναι ο λόγος που αρρώστιες οι οποίες έπλητταν σοβαρά τους ανθρώπους και από αυτές πέθαιναν τα αδέλφια των προπάππων μας δεν έχουν καμία επίπτωση πια στη δημόσια υγεία. Αυτό το οφείλουμε σε μια σειρά επιστημονικών ανακαλύψεων που από τα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα απέδειξαν ότι αν χρησιμοποιήσουμε έναν πεθαμένο ιό, ο οργανισμός μας μπορεί να «εκπαιδεύει» τους στρατιώτες του (δηλαδή τα ανοσοποιητικά μας κύτταρα) ώστε να εξουδετερώνει τον πραγματικό ιό χωρίς να αρρωσταίνει.

Δεύτερον, ξέρουμε ότι η κάλυψη που προσφέρουν τα εμβολία κατά των ιών (και του κορωνοϊού στη συγκεκριμένη περίπτωση) δεν κρατάει αναγκαστικά για πάντα. Όλοι οι ιοί μεταλλάσσονται για να μπορούν να διαδίδονται όλο και πιο αποτελεσματικά. Ο κορωνοϊός δεν είναι εξαίρεση. Ήδη, μέσα σε έναν χρόνο και μέχρι να βγει το εμβόλιο υπήρξαν πολλαπλές μεταλλάξεις, όπως η αγγλική, νοτιοαφρικανική, η ινδική και τώρα η Δέλτα. Ο μόνος τρόπος να σταματήσουμε τον ιό είναι να εμβολιαστεί ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Στην Αμερική και στην πόλη της Νέας Υόρκης όπου ζω έχει εμβολιαστεί πάνω από το 85% του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων παιδιών δώδεκα χρονών και πάνω, χωρίς κανένα πρόβλημα. Έτσι, μέσα σε έναν χρόνο έχουμε περάσει από τον χειρότερο απολογισμό σε όλη την υφήλιο (πάνω από 800 νεκρούς την ημέρα τον Απρίλιο του 2020, ένα θύμα κάθε δύο λεπτά) στον μηδενισμό σχεδόν των θανάτων από Covid. Άρα υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε τον ιό.

Τώρα τα ηνία είναι στα χέρια των νέων κάτω των σαράντα. Παρ’ όλη την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο, δεν υπάρχει βιολογικός ή ιατρικός λόγος να πιστεύει κανείς πως τα εμβόλια δημιουργούν πρόβλημα γονιμότητας. Αντίθετα, όταν κάποιος εμβολιάζεται, αποφεύγει τα πιθανά καρδιακά, πνευμονολογικά ή και νευρολογικά νοσήματα (το λεγόμενο «long covid») που αφήνει ο ιός σε μερικούς ασθενείς εφ’ όρου ζωής, συμπεριλαμβανομένων ακόμα και των υγιών, κατά τα άλλα, νέων ανθρώπων.

Οπότε, για να επανέλθει η υφήλιος στον κανονικό της ρυθμό, χωρίς πολλαπλές πρόσθετες επικίνδυνες μεταλλάξεις μέσα στον επόμενο χρόνο, και για να μην αφήσουμε τους δικούς μας σε κακή μοίρα, είτε στην εντατική είτε με χρόνια προβλήματα υγείας, ας εμβολιαστούμε ή, αν έχουμε εμβολιαστεί ήδη, ας πάμε έναν δικό μας για εμβολιασμό, σήμερα. Για να μπορέσουμε όλοι να χαρούμε αυτό το καλοκαίρι χωρίς φόβο και κυρίως χωρίς κίνδυνο για τους αγαπημένους μας, που θα μας περιμένουν να γυρίσουμε από το ταξίδι με ανοιχτές αγκάλες.

Το Νοέμβριο του 2020 πέρασα δύσκολα τον κορωνοϊό. Νόσησα βαριά, απομονώθηκα για είκοσι τέσσερις μέρες, όλο θα έβγαινα, αλλά δεν έπεφτε το ιικό φορτίο, ούτε ο πυρετός, ο ΕΟΔΥ δεν απαντούσε, τα συμπτώματα δεν περνούσαν, κορτιζόνη, αντιβιώσεις, πόνοι στο σώμα σαν σε μετωπική με νταλίκα, ύπνος απών, το πολύ μία ώρα την ημέρα, εισπνεόμενες αντιβιώσεις μετά, με νεφελοποιητή, και μια άτυπη πνευμονία για μεγάλο φινάλε, συνολικά τρεις μήνες ταλαιπωρίας. Κούραση δύσπνοια, έλλειψη αντοχής που δεν έλεγε να περάσει, μήνες μετά.

Δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να το ξαναπάθει, και μάλιστα από αδράνεια και αμέλεια. Αν ήξερα πριν νοσήσω τι θα περνούσα και είχαν βγει τα εμβόλια τότε, θα έκανα και τα τέσσερα με χαρά, και τα κινέζικα και τα ρωσικά και ό,τι υπήρχε. Θα δήλωνα εθελοντής δοκιμαστής.

Δεν θέλω κανείς να περάσει ό,τι πέρασα, έστω και στην πιο ελαφριά μορφή του. Εμβολιάστηκα και ξεπέρασα τις ανασφάλειές μου σχετικά με τις αλλεργίες που με έχουν ταλαιπωρήσει με αναφυλαξίες και νοσοκομεία κατά καιρούς, ξεπέρασα και την ευαισθησία μου στην ασπιρίνη.

Δεν έπαθα τίποτα. Είμαι καλύτερα από ποτέ. Ο εμβολιασμός είναι η πρώτη ουσιαστική συντονισμένη παγκόσμια κοινωνική αντίσταση σε μια απειλή που αφορά όλους και κυρίως τους ασθενέστερους και τους πιο αδύναμους.

Κάποιοι φίλοι και γνωστοί αρνούνται να εμβολιαστούν, προβάλλοντας, ανάμεσα σε άλλα, κι έναν ψευτοϊδεολογικό μανδύα ως δικαιολογία για την επίμονη άρνησή τους. Προσπαθώ να τους κατανοήσω και να συζητήσω μαζί τους τις ανησυχίες τους σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, αλλά δυσκολεύομαι να καταλάβω πώς μπορεί κάποιος να συνδέει μια παγκόσμια κοινή δράση που έχει ως στόχο τη δημόσια υγεία με τα «συστημικά» συμφέροντα, επιχειρηματολογώντας με συνωμοσιολογικούς όρους.

Αδυνατώ να αντιληφθώ πώς μπορεί κάποιος να εναντιώνεται, νομίζοντας πως αντιστέκεται στο κακό, και να αυτοχρίζεται επαναστάτης αρνητής που κατέχει τη μία και μοναδική αλήθεια.

Σε μια κατεξοχήν ατομικιστική κοινωνία, ο εθελούσιος μαζικός εμβολιασμός είναι μια πράξη εγγενώς αλτρουιστική και αλληλέγγυα, μια πράξη που υπερβαίνει το άτομο, που ενδυναμώνει το αίσθημα του «ανήκειν», εμπνέοντας μια ουσιαστική συλλογική συνείδηση. Εδώ, μάλιστα, φαίνεται ξεκάθαρα πως η πράξη αυτή βοηθάει, περισσότερο και από εμάς, τους ασθενέστερους και πιο αδύναμους.

Ακόμη κι αν υπάρχει η παραμικρή ανησυχία, ακόμη κι αν φοβόμαστε τις απειροελάχιστες πιθανότητες να εμφανιστούν παρενέργειες μετά από έναν εμβολιασμό, η εικόνα μιας κοινωνίας που ενώνεται για να θωρακιστεί απέναντι σε κάτι που την απειλεί υπερκεράζει την όποια αδράνεια, φόβο, αμφιβολία ή ένσταση.

Ας αφήσουμε αυτούς που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην επιστήμη να ακουστούν και ας τους εμπιστευτούμε.

Σε αυτήν τη δοκιμασία το κοινωνικό, συλλογικό, ενωτικό πνεύμα είναι μονόδρομος. Σε αυτή την επίθεση χρειάζεται να αμυνθούμε μαζί, όχι να κρυφτούμε στο υπόγειο, δηλώνοντας πως δεν πιστεύουμε στη μάχη.

Η άρνηση όχι μόνο δεν αποτελεί πράξη επαναστατική, απεναντίας, είναι έκφραση δειλίας, εγωισμού, φυγοπονίας. Η απαρχή για εκτενέστερες κοινωνικές πολιτικές, μεγαλύτερη στήριξη στο δημόσιο σύστημα υγείας, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη γίνεται από μια υγιή κοινωνία που ξαναστέκεται στα πόδια της. Δείξτε αποφασιστικότητα και θάρρος. Δεν είναι μόνο για μας. Είναι κυρίως για τους άλλους.

Στα νιάτα μου η κοινωνία ήταν χωρισμένη σε καθεστωτικούς και αντικαθεστωτικούς. Τώρα έχει χωριστεί σε εμβολιασμένους και αντιεμβολιαστές. Η επικράτηση των εμβολίων έφερε τον διχασμό ανάμεσα σε αυτούς που σπεύδουν να εμβολιαστούν και σ’ εκείνους που αρνούνται να κάνουν το εμβόλιο επειδή φοβούνται τις άγνωστες έως υποθετικές επιπτώσεις του στην υγεία τους.

Δε θα καταφύγω σε ιατρικά επιχειρήματα υπέρ των εμβολίων. Πρώτον, επειδή δεν είμαι γιατρός. Δεύτερον, επειδή διαφωνώ με την καθημερινή άσκηση τρομοκρατίας από τους ειδικούς, τους πολιτικούς και τα ΜΜΕ. Η τρομοκρατία, είτε είναι πολιτική είτε υγειονομική, προξενεί μόνο οργή και αντιδράσεις. Θα περιοριστώ σε ορισμένα απλά παραδείγματα.

Παράδειγμα πρώτο: Όσοι αρνούνται να κάνουν το εμβόλιο κυκλοφορούν με αυτοκίνητο; Και όταν μπαίνουν στο αυτοκίνητο δεν σκέφτονται ότι αποδέχονται το ρίσκο ενός τροχαίου ατυχήματος; Αρκεί να σκεφτούν πόσοι άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους σε τροχαία. Κι όμως, παίρνουν το ρίσκο και κυκλοφορούν με αυτοκίνητο, ενώ τρέμουν το ρίσκο από το εμβόλιο.

Το ρίσκο είναι ακόμα μεγαλύτερο στο δεύτερο παράδειγμα: Οι αρνητές των εμβολίων ταξιδεύουν με αεροπλάνο; Όταν επιβιβαζόμαστε σε μια πτήση, δεν ξέρουμε ποτέ αν θα φτάσουμε στον προορισμό μας ή αν μας περιμένει κάποιο θανατηφόρο δυστύχημα. Γιατί παίρνουν οι αρνητές των εμβολίων το ρίσκο να ταξιδέψουν με αεροπλάνο, ενώ αρνούνται αν το πάρουν στον εμβολιασμό;

Ας φύγουμε από τα ταξίδια και ας πάμε στα φάρμακα. Αν διαβάσουμε τις αντενδείξεις και τις παρενέργειες των φαρμάκων, δεν θα πρέπει να πάρουμε σχεδόν κανένα φάρμακο. Και όμως παίρνουμε, πολλοί μάλιστα για χρόνια. Γιατί αποδεχόμαστε το ρίσκο για άλλα φάρμακα και όχι για τα εμβόλια;

Τέλος, τα νοσοκομεία. Πόσοι από μας που νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία, όχι για κορωνοϊό αλλά για κάποια άλλη ασθένεια, δεν πήραν εξιτήριο παρέα με κάποιο μικρόβιο που κόλλησαν στον νοσοκομείο; Γιατί παίρνουν το ρίσκο στη νοσηλεία και το απορρίπτουν στα εμβόλια;

Το επιχείρημα ότι φυλάγονται και δεν θα κολλήσουν τον κορωνοϊό είναι απλώς αυταπάτη πανικού. Ευτυχώς, έχουμε πια πολλά εμβόλια κατά του κορωνοϊού. Το μόνο αποτελεσματικό εμβόλιο που διαθέτουμε, ωστόσο, κατά του πανικού είναι η καθαρή και ορθολογική σκέψη.

Θα μιλήσω με την καρδιά και τη λογική μαζί. Δεν είμαι επιστήμονας για να παραθέσω επιστημονικά δεδομένα, αλλά διαβάζοντας και ακούγοντας τους επιστήμονες και τις τεκμηριωμένες τους απόψεις πείστηκα ανενδοίαστα για την αναγκαιότητα του να εμβολιαστώ. Κάθε φορά που ο άνθρωπος έχει πρόβλημα υγείας απευθύνεται στην επιστήμη, στον γιατρό, χωρίς δεύτερη σκέψη, γιατί τώρα, που έχει πάρει φωτιά ο πλανήτης, να ισχύει κάτι διαφορετικό; Δεν θα κρύψω ότι στα μέσα του χειμώνα, όταν άρχισαν να καταγράφονται περιστατικά με σοβαρές παρενέργειες, έπιασα τον εαυτό μου να προβληματίζεται, όμως δούλεψα την ανησυχία μου με τη λογική. Νομίζω ότι όποιος φοβάται, μπορεί να το συζητήσει με έναν ενημερωμένο γιατρό. Διάβασα κάτι που νομίζω ότι αξίζει να επαναλάβω: το εμβόλιο δεν είναι πιο επικίνδυνο από τον κορωνοϊό, επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία είναι αυτός που λέει το αντίθετο. Είναι τόσο εκκωφαντικά τα νούμερα με τους νεκρούς και τους διασωληνωμένους που δεν αφήνουν περιθώρια για κανέναν δισταγμό. Όταν άκουσα τον πρώην υπουργό Λεωνίδα Γρηγοράκο να περιγράφει την εμπειρία του στην εντατική, πώς τον έλιωνε η ασθένεια, συγκλονίστηκα. Περίμενα εναγωνίως να έρθει η ηλικιακή μου ομάδα και να πάρω σειρά, όπως το ίδιο εναγωνίως περιμένει τώρα και η έφηβη κόρη μου και με ρωτάει κάθε μέρα αν άνοιξε η πλατφόρμα για τις ηλικίες 15-17. Όταν αφορά, βέβαια, το παιδί σου ρωτάς και ξαναρωτάς τους ειδικούς, να είσαι βέβαιος ότι κάνεις το σωστό. Αν έχετε οποιονδήποτε ενδοιασμό ή απορία, ρωτήστε κάποιον επιστήμονα. Εγώ εμβολιάστηκα, όπως εμβολιάστηκε ο σύζυγός μου και όλοι οι συνεργάτες μου, και νιώσαμε λίγο ελεύθεροι, νιώσαμε χαρά και ανακούφιση. Εμβολιάστηκα για να προστατέψω εμένα αλλά και για να βοηθήσω να βγούμε από την πανδημία. Εμβολιάστηκα και κατάφερα να επισκεφτώ μετά από μήνες τη μητέρα μου στο Δίστομο, η οποία είναι κατάκοιτη και περιμένει μια επαφή με παιδιά και εγγόνια για να πάρει χαρά. Και όταν αφορά τους δικούς σου ανθρώπους, το παιδί σου, τη μάνα σου, συνδυάζεις λογική και καρδιά μαζί. Πώς να πας στον δικό σου ταλαιπωρημένο άνθρωπο, κουβαλώντας πιθανώς τον κίνδυνο; Όλο αυτό που συμβαίνει τόσους μήνες θέρισε ζωές, άφησε αναπηρίες, διέλυσε δουλειές και οικονομίες και συνεχίζεται, και οι ειδικοί λένε ότι θα συνεχιστεί για αρκετούς μήνες, γιατί ο ιός άλλαξε και τα μεταλλαγμένα στελέχη αυξάνουν τη μεταδοτικότητα και είναι πιο παθογόνα. Ένας αγώνας είναι απ’ όλους μας, έτσι το βλέπω, και σε αυτόν τον αγώνα χρειαζόμαστε όλοι, και οι σίγουροι και οι διστακτικοί και οι φοβισμένοι, γιατί ο ένας εξαρτάται από τον άλλον. Σε κανένα δεν αξίζει ο πόνος ή ο θάνατος.

Τα καταστρεπτικά αποτελέσματα τις πανδημίας με νεκρούς και ανυπολόγιστες επιπτώσεις σε υγεία, οικογένεια, εκπαίδευση, οικονομία, κοινωνία και έθνος είναι αναπόφευκτα. Η λύση είναι η προσαρμογή, με αλλαγές που μειώνουν τα αρνητικά αποτελέσματα. Στα θετικά που επάγει η πανδημία είναι η αναδιοργάνωση της ζωής μας και τα νέα εμβόλια. Η τηλεργασία (πόσοι την περίμεναν δύο δεκαετίες τώρα;) και η τηλεδιδασκαλία δεν είναι απλοί νεολογισμοί αλλά πραγματικότητα βασισμένη στην πρόοδο. Η σημαντικότερη αλλαγή είναι το εμβόλιο και ο πρωτοφανής παγκόσμιος εμβολιασμός. Νεωτερισμοί που θα μείνουν, όπως και ο ιός.

Μάθαμε να ζούμε κανονικά με αυτά. Η προσαρμοστικότητα είναι, ευτυχώς, κύριο χαρακτηριστικό του έξυπνου ανθρώπου και οι Έλληνες, ως έλλογα όντα που είμαστε, έχουμε διαχρονική προσαρμοστικότητα. Θυμάμαι από δεκαετίες οραματιστές πρωτοπόρους γιατρούς που μας έλεγαν ότι θα αναπτυχθούν φάρμακα και εμβόλια βασισμένα στο mRNA και μας φαινόταν science fiction. Σήμερα η πίεση του ιού έγινε πραγματικότητα: φάρμακα και εμβόλια σχεδιασμένα με τα μαθηματικά και τους νόμους της φύσης.

Πόσο περήφανος θα ήταν ο Πλάτων σήμερα! Η απαίτησή του «μηδείς αγεωμέτρητος» έγινε σήμερα πραγματικότητα. Οι άνθρωποι φτιάχνουν φάρμακα με τα μαθηματικά και στην Ελλάδα (ΕΚΠΑ). Ο Πλάτων, επίσης, μας μεταφέρει ότι όταν έπεσε επιδημία στην Αθήνα, ο Απόλλων προέβλεψε μέσω της Πυθίας: «Θα απαλλαγείτε από την ασθένεια αν διπλασιάσετε τον κυβικό βωμό μου στη Δήλο, προσδιορίζοντας την ακμή του με θεωρητική γεωμετρία». Παραξενεύονται οι Αθηναίοι με την συμβουλή του. Πώς θα θεραπευτούν αν απλώς κατασκευάσουν με μαθηματική ακρίβεια διπλάσιο βωμό για τον Απόλλωνα; Άρχισαν, λοιπόν, οι επιστήμονες και οι φιλόσοφοι να προσπαθούν να λύσουν το πρόβλημα του διπλασιασμού του κύβου. Τι εννοούσε, λοιπόν, ο Απόλλων; Την ερμηνεία δίνει ο Πλάτων: «Ο Απόλλων λέει ότι θα απαλλαγούμε από τις ασθένειες αν χρησιμοποιήσουμε την επιστήμη».

«Η επιστήμη δίνει τις λύσεις στα προβλήματα της ανθρωπότητας» λέει ο Απόλλων και έχει δίκιο. Η πανδημία του κορωνοϊού μάς θύμισε, μας ξαναδίδαξε, ότι πρέπει να ακολουθούμε τα κελεύσματα της επιστήμης. Με την προσαρμοστικότητα βρίσκουμε τις λύσεις, όπως είπε ο Απόλλων, και ασφαλώς αυτό είναι ένα μάθημα για όλους, πολίτες και πολιτικούς.

Ο κορωνοϊός άλλαξε τα πάντα στο πέρασμά του. Αναμφισβήτητα, τα εμβόλια είναι το μοναδικό μας όπλο για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση. Έχω κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου της Ρfizer και νιώθω προστατευμένος απέναντι σε μια κατάσταση που έχει συγκλονίσει όλον τον κόσμο. Άραγε, πώς αλλιώς θα συνεχίσουμε ξανά τις ζωές μας; Ο εμβολιασμός αποτελεί μονόδρομο και αποτελεσματική επιλογή για τη ορθή διαχείριση του κορωνοϊού. Η ανθρωπότητα πάντοτε αντιμετώπιζε μολυσματικές ασθένειες. Οι πανδημίες δεν είναι φαινόμενο της εποχής μας. Επομένως, ποιος ξέρει καλύτερα από τους επιστήμονες στον χώρο της ιατρικής τους τρόπους προστασίας από έναν ιό; Είναι ανούσιο να επιδιώκεις να αμφισβητήσεις τους ειδικούς που δημιουργούν τις μόνες λύσεις για να απελευθερωθούμε από τα δεσμά του Covid-19. Προσωπικά, προβληματίζομαι όταν οι κοινωνίες χωρίζονται σε εκείνους που υποστηρίζουν το «ναι» και στους άλλους που τάσσονται υπέρ του «όχι». Ωστόσο, οι απαντήσεις δεν βρίσκονται στη λογική άσπρο - μαύρο. Πιστεύω ότι απαιτείται να είσαι ανοιχτόμυαλος, διαλλακτικός και να σέβεσαι τους συνανθρώπους σου. Κατανοώ αυτούς που μπορεί να έχουν έναν ενδοιασμό, έναν δισταγμό, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επηρεάζει η απόφασή τους αυτή αρνητικά το κοινωνικό σύνολο. Ιστορικά, όσες φορές κληθήκαμε να επιλέξουμε ένα «ναι» ή ένα «όχι», το δίλημμα αποδείχθηκε ανώφελο και εσφαλμένο. Η αλήθεια είναι πάντα κάπου στη μέση. Η υγεία δεν χωρά διακρίσεις, δεν γνωρίζει από διαιρέσεις σε πλούσιους ή φτωχούς. Μας αφορά όλους. Χωρίς αυτήν δεν μπορείς να ζήσεις. Από την άλλη, με τρομάζει η επίκληση του φόβου ως μέσου περιορισμού των ελευθεριών. Με ενοχλεί ο έλεγχος με την πρόφαση του κοινού καλού, όπως κι αυτού του είδους οι κοινωνικοί διαχωρισμοί. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια θετική χροιά σε οποιονδήποτε περιορισμό, ό,τι και αν εμπεριέχει. Το κοινό καλό είναι να είμαι απολύτως ελεύθερος.

Δύο αδέλφια του παππού μου πέθαναν στη Νέα Υόρκη του 1919 από ισπανική γρίπη. Έκτοτε τα εμβόλια και οι εφευρέτες τους μπήκαν στο εικονοστάσι μας.

Όταν γεννήθηκα τον Αύγουστο του 1947 ξεκίνησε η καριέρα μου ως εμβολιασμένου. Ο δάγκειος και η φυματίωση είχαν πάρει να γίνονται παρελθόν, η ελονοσία έχανε έδαφος από το Ντι-ντι-τι, έπρεπε να νικήσω αρκετές ασθένειες, παιδικές ή λιγότερο παιδικές, μου άρεσαν κιόλας οι επιβλητικές στολές των νοσοκόμων, οπότε θριάμβευσα.

Πέρα από κάτι γρίπες με ακροαστικά, τα πήγα άριστα με τα εμβόλια και αργότερα στο σχολείο απολάμβανα το χάσιμο των μαθημάτων με τους ομαδικούς εμβολιασμούς αλλά και με τις συνέπειές τους. Όλοι σχεδόν ανεβάζαμε πυρετό, πρήζονταν τα μπράτσα μας, σημάδι ότι η «βατσίνα» έπιασε τόπο. Στον στρατό μάς εμβολίαζαν μάλλον κατά του αντιμιλιταρισμού, αλλά ποιος έδινε σημασία. Κύλησαν τα χρόνια σαν τρελά και μπήκα στο κλαμπ των ηλικιωμένων. Τα εμβόλια για γρίπη, για πνευμονιόκοκκο έγιναν μέρος της φθινοπωρινής ζωής μου.

Και φθάσαμε εδώ που φθάσαμε. Κατάπληκτος άκουγα ότι υπήρχαν αρνητές του εμβολίου κατά του Covid και ότι άλλοι μιλούσαν για μεταλλάξεις φριχτές και συνωμοσιολογικά ύπουλα κόλπα τεράτων, τύφλα να ’χει ο Μένγκελε. Επειδή δεν έχω τόση φαντασία, έκανα τα εμβόλια και ευχαρίστως θα έκανα ακόμα και για δάκο, αν, παρ’ ελπίδα, μεταμορφωνόμουν σε ελιά.

Σιγά τα ωά. Χίλιες φορές να διακτινιστώ από εμβόλιο παρά να γίνω άλλος ένας θλιβερός αριθμός πεσόντων από αυτή την κατάρα που μας κατσικώθηκε. Κι επειδή ο χρόνος στενεύει για όλους, καλό θα ήταν να σταθούμε ηρωικά απέναντι στη χαριτωμένη ενεσούλα-σωτηρία και να αφήσουμε κατά μέρος τις γραφικές τσιριμόνιες.

Την επιστήμη εμπιστευόμαστε. Όπως και οι συνάδελφοί μου επιστήμονες της ιατρικής έρευνας, πήρα το πρώτο διαθέσιμο εμβόλιο για τον Covid-19 τη στιγμή που είχα τη δυνατότητα να εμβολιαστώ (στην περίπτωσή μου το AstraZeneka). Είναι η επιστήμη που μας φέρνει από το Σίδνεϊ στην Αθήνα, χωρίς να μας ρίξει στον Ινδικό Ωκεανό. Η ιατρική επιστήμη, συμπεριλαμβανομένης της Επιδημιολογίας, πέτυχε, μέσω της Υγειονομίας και των φαρμάκων, την επέκταση του προσδόκιμου ζωής κατά έξι χρόνια αυτόν τον αιώνα. Ένα από τα επιτεύγματα της ιατρικής επιστήμης είναι η εύρεση εμβολίων. Η επιστήμη κάνει λάθη, αλλά αυτοδιορθώνεται και μετά από εκατοντάδες εκατομμύρια εμβολιασμούς οι επιστήμονες συμπέραναν ότι ο κίνδυνος από το εμβόλιο Covid είναι ελάχιστος και ελαχιστοποιείται περαιτέρω εφόσον ηλικιακές ομάδες λαμβάνουν το κατάλληλο εμβόλιο. Μακροπρόθεσμα, είτε θα αποκτήσουμε ανοσία, πάσχοντας από Covid, και επιβιώνοντας είτε κάνοντας το εμβόλιο. Είτε θα νοσήσουμε είτε θα πάρουμε το εμβόλιο που μας προστατεύει εν μέρει ή πλήρως από την ασθένεια.

Τα πλεονεκτήματα του εμβολιασμού έναντι του Covid-19 έχουν, καταρχάς, αναδειχθεί από τις κλινικές μελέτες αλλά και από τα εμβολιαστικά προγράμματα που εφαρμόστηκαν ανά την υφήλιο. Με οδηγούς χώρες όπως το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι εμβολιασμοί εφαρμόστηκαν νωρίτερα από άλλες περιοχές, τα πλεονεκτήματα του εμβολίου αποτυπώθηκαν στη συνεχή μείωση των μολύνσεων, των επαγόμενων νοσηλειών και θανάτων. Παράλληλα, στο τρέχον τέταρτο κύμα που εμφανίστηκε σε πολλές χώρες η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη στην κοινότητα, και ειδικότερα στις ευπαθείς ομάδες, μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου, παρότι η ένταση του κύματος ήταν σημαντική σε πολλές χώρες.

Τι μας διδάσκουν όλα αυτά εν μέσω θέρους; Καταρχάς, ότι ο κορωνοϊός παραμένει συνοδοιπόρος μας και αν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, όπως ο έντονος συγχρωτισμός, η χαλάρωση, η μη τήρηση περιοριστικών μέτρων, θα προκαλεί εξάρσεις, προσβάλλοντας, κυρίως, τους ανεμβολίαστους. Οι τελευταίοι κινδυνεύουν περισσότερο λόγω απουσίας της προστασίας που παρέχει το εμβόλιο έναντι του ιού. Όσο ο SARS-CoV-2 παραμένει ανάμεσά μας και καθίσταται πιο μολυσματικός λόγω νέων αναδυόμενων μεταλλαγμένων στελεχών, η ανάγκη εμβολιασμού γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Η τελευταία έξαρση στη χώρα μας υπογραμμίζει ότι τυχόν αναβολή της απόφασής μας για εμβολιασμό το φθινόπωρο θα θέσει σε κίνδυνο την υγεία μας, αν τυχόν μολυνθούμε με τον ιό που κυκλοφορεί στην κοινότητα σε υψηλά ποσοστά. Επιπλέον, η απόφασή μας να εμβολιαστούμε, εκτός από την προστασία που παρέχει σ’ εμάς και στους γύρω μας, θα διασφαλίσει την ηρεμία των διακοπών μας, την ασφάλεια της περιοχής που θα επισκεφθούμε (αν η πλειονότητα των επισκεπτών σε μια περιοχή είναι εμβολιασμένη, δεν θα υπάρχει κίνδυνος τοπικών εξάρσεων και η εφαρμογή περιοριστικών μέτρων μπορεί να αποφευχθεί) αλλά και των καλοκαιρινών μας δραστηριοτήτων.

Ο εμβολιασμός μπορεί να μας προσφέρει πολύ περισσότερα από αυτά που υπόσχεται και, εκτός της προάσπισης του ύψιστου αγαθού της υγείας, θα μας προσφέρει την ασφάλεια και την ηρεμία της διαμονής μας στους θερινούς προορισμούς της καρδιάς μας. Με άλλα λόγια, είναι η απαραίτητη αποσκευή στο ταξίδι μας προς την κανονικότητα, τον κατάπλου στην Ιθάκη.

Ο εμβολιασμός είναι η μοναδική λύση. Άλλες διέξοδοι για όλο αυτό που ζούμε δεν υπάρχουν. Έχω κάνει και τις δύο δόσεις του εμβολίου, γιατί θέλω να αισθάνομαι ασφαλής. Αναρωτιέμαι, όλοι αυτοί που δεν σπεύδουν να το κάνουν, δεν φοβούνται τι μπορεί να τους συμβεί αν νοσήσουν; Δεν τους προκαλεί φόβο η ιδέα να βρεθούν μέσα σε μια εντατική χωρίς να γνωρίζουν αν θα βγουν ζωντανοί; Νομίζω ότι όλοι πρέπει να κάνουμε το εμβόλιο. Μη δειλιάζουμε. Το τείχος ανοσίας δεν θα χτιστεί και το μέλλον θα είναι αβέβαιο για όλους μας. Τώρα, το αν τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης πρέπει να ανοίξουν μόνο για τους εμβολιασμένους, οφείλω να πω ότι δεν είμαι εγώ αυτή που θα το αποφασίσει. Οι κυβερνήσεις και όσοι βρίσκονται σε υψηλές θέσεις είναι υπεύθυνοι να ορίσουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Προφανώς, προτιμώ χωρίς καμία δεύτερη σκέψη να τραγουδώ σε ένα μαγαζί στο οποίο θα είναι όλοι εμβολιασμένοι, προκειμένου να μην κυριαρχεί το άγχος σε περίπτωση που σε πλησιάσει ένας άνθρωπος, έρθει να σε χαιρετήσει ή σε επισκεφθεί στο καμαρίνι. Στο κάτω κάτω της γραφής, εμείς που κάναμε το εμβόλιο, δεν το κάναμε για τους εαυτούς μας αλλά επιδεικνύοντας ευθύνη προς το κοινό καλό. Επομένως, δεν είμαστε τα κοροΐδα της υπόθεσης. Έχω μάθει να σέβομαι τον διπλανό μου, τον γείτονά μου και γενικά όλο τον κόσμο. Μακάρι να μη χρειαζόταν τίποτε απ’ όλα αυτά, αλλά στις σκοτεινές εποχές που ζούμε δεν πρέπει να μένουμε αμέτοχοι και άπραγοι. Επίσης, η πανδημία έχει επιφέρει ένα τρομακτικό πλήγμα στους ανθρώπους του πολιτισμού και στον καλλιτεχνικό κόσμο. Κλειστά μαγαζιά, άνεργοι μουσικοί και άνθρωποι που δεν έχουν να φάνε. Άρα, αν δεν εμβολιαστούμε, το μόνο που θα επιτύχουμε είναι να έχει συνέχεια αυτή τη θλιβερή πορεία.

Μετά από τόσο θόρυβο, που μερικοί το λένε κακοφωνία και σύγχυση, τι άλλο μπορούμε να πούμε υπέρ των εμβολίων; Ο δυτικός κόσμος, έχοντας ζήσει μια μεγάλη περίοδο σχετικής ειρήνης και ευημερίας που έφερε τεράστια άνοδο της ποιότητας ζωής, σχεδόν ξέχασε τις μολυσματικές ασθένειες και τις επιδημίες, που αντιμετωπίστηκαν με διάφορες τεχνολογίες και κυρίως καθαρισμό του νερού, εμβόλια, αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα.

Οι νέες γενιές δεν έχουν ζήσει την αγωνία να παλεύεις να ξορκίσεις τον θάνατο όντας πέντε ημέρων, δύο χρονών ή δέκα και είκοσι. Οι θάνατοι βρεφών, παιδιών και νέων ανθρώπων ήταν καθημερινοί, γι’ αυτό και η ευχή για τα νεογέννητα, ακόμα και σήμερα, είναι «να σας ζήσει» και αντανακλά αυτόν τον συνεχή φόβο του θανάτου που έχει παραμείνει σαν απολίθωμα, παρά την πρόοδο.

Η πιο επιτυχημένη αντιμετώπιση επιδημιών γίνεται με εμβόλια. Ένα καλό εμβόλιο μπορεί ακόμα και να εξαφανίσει την ασθένεια από τον πληθυσμό ολόκληρης της γης, όπως έγινε με την ευλογιά, που ταλαιπωρούσε την ανθρωπότητα για χιλιετίες. Το ίδιο γίνεται τώρα με την πολιομυελίτιδα. Το καλό εμβόλιο και η διεθνής συνεργασία που επιτεύχθηκε θα εξαφανίσει την ασθένεια από το πρόσωπο της γης σε λίγα χρόνια.

Τα εμβόλια, λοιπόν, είναι αναγκαία εργαλεία που εξασφαλίζουν την ποιότητα και την ποσότητα της ζωής όλων. Οι αρνητές των εμβολίων καταστρέφουν τα θεμέλια της κοινωνίας και απειλούν τον ίδιο τον τρόπο ζωής μας.

Για τον κορωνοϊο έχουμε τα καλύτερα δυνατά εμβόλια στην ιστορία των εμβολίων. Είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Είναι στο χέρι μας να τα κάνουμε και να πείσουμε και τους γύρω μας να εμβολιαστούν. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από τον ιό και να ξαναβρούμε την ελπίδα.

Όταν προσπαθείς να πείσεις κάποιον να εμβολιαστεί, νιώθεις σαν τον διαπραγματευτή που πάει να σώσει με την πειθώ τον άνθρωπο που είναι στην άκρη της ταράτσας του δεκαώροφου κτιρίου και απειλεί ότι θα σαλτάρει και θα αυτοκτονήσει. Νιώθεις και λίγο ηλίθιος που πας να μιλήσεις σε κάποιον για το αυτονόητο του δώρου της ζωής. Τι να του πεις, πέρα από τα γνωστά κλισέ; Ακόμα και το τελευταίο πλάσμα του ζωικού βασιλείου καταλαβαίνει κάθε φορά τον κίνδυνο και προφυλάγεται χάρη στο ένστικτο της επιβίωσης. Φαίνεται, όμως, πως υπάρχει μια διαφορά: ο άνθρωπος έχει ένα προσόν ανώτερο των ζώων, που συχνά προκαλεί και την ίδια του την καταστροφή: δεν είναι το μυαλό αλλά η επικυριαρχία του (ενίοτε) νοσηρού ψυχισμού του πάνω μυαλό και στον Λόγο. Από κει ξεκινούν όλα, από κάποια ένδον ψυχική εμπλοκή ή εμμονή, πάνω στην οποία οικοδομεί μια λογικοφανή θεωρία αυτοκτονίας, που την ψευδεπιγράφει «αυτο-διάσωση». Μπορεί να είναι και απλοϊκός φόβος για τη βελόνα, τον οποίο θεωρητικοποιεί. Ή ναρκισσιστικό «εγώ», αντικοινωνική μανία ή άλλα τραβηγμένα χειρόφρενα. Μια υστέρηση που βρίσκει παρηγοριά σε κάποια φανταστική συνομωσία διότι, κατά το γνωστό: η συνωμοσιολογία κάνει τον αφελή να νιώθει πιο έξυπνος απ’ τους άλλους. Σε κάθε περίπτωση, αν πρόκειται για βαριάς μορφής ιδεολόγο αντιεμβολιαστή, είναι μάταιο να προσπαθήσει κανείς να τον πείσει – είναι σαν να λες σε κάποιον παοκτσή να γίνει Ολυμπιακός ή το αντίστροφο, σε κάποιον στρέιτ εβδομηντάρη να γίνει ξαφνικά τρανσέξουαλ. Οι άλλοι, οι επαμφοτερίζοντες, οι διστακτικοί και οι λοιποί ποια πειθώ χρειάζονται; Δεν τους φτάνουν τόσα εκατομμύρια νεκροί και το ότι ακούνε για όλα αυτά ένα εκατομμύριο φορές την ημέρα εδώ και έναν χρόνο; Κάθε κατσικάκι, πια, απ’ το ποδαράκι του κρέμεται.

Καταλαβαίνω ότι πολλοί άνθρωποι διστάζουν να κάνουν το εμβόλιο και η απειλητική επικοινωνιακή πολιτική δεν βοηθάει. Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι τους ανθρώπους που δεν εμπιστεύονται τους ειδικούς. Όταν ένας μικροβιολόγος σού λέει ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από μεταλλικά αντικείμενα, γιατί να μην τον πιστέψεις; Στο κάτω-κάτω, τόσο δύσκολο είναι να κοινωνήσεις με πλαστικό κουτάλι; Στην Ιαπωνία οι μάσκες προσώπου δεν είναι κάτι καινούργιο, της φορούσαν καθημερινά στα μέσα μαζικής μεταφοράς και πριν από τον κορωνοϊό. Αυτό που έμαθα όμως και με σόκαρε, όταν πήγα, είναι ότι τις μάσκες δεν τις φοράνε για να προστατευτούν από τον γύρω κόσμο αλλά για να τον προστατεύσουν. Με λίγα λόγια, τις φορούν αυτοί που νιώθουν άρρωστοι, ώστε να μην κολλήσουν τους υπολοίπους.

Τόσο μεγάλη θυσία είναι να εμβολιαστείς για το καλό όλων; Τα εμβόλια, γενικά, είναι προϊόντα που περνάνε από πολύ σχολαστικούς ελέγχους πριν βγούνε στην αγορά. Τα energy drinks που κυκλοφορούν και τα πίνουν καθημερινά τόσοι άνθρωποι περιέχουν πολύ χειρότερα χημικά από μια μικροσκοπική δόση εμβολίου. Πιστέψτε με, εγώ τα πούλαγα αυτά τα χημικά. Δεν λέω ότι δεν υπάρχει καθόλου ρίσκο, αλλά πιστεύω ότι τα πλεονεκτήματα από τον εμβολιασμό υπερισχύουν κατά πολύ του όποιου φόβου. Το πρόβλημα με τα εμβόλια είναι ότι για να αποδώσουν πρέπει να εμβολιαστεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, οπότε μη φοβάστε ένα μικρό τρύπημα. Από ό,τι έχω ακούσει, το να περνάς κορωνοϊό είναι πολύ χειρότερο.