ADVERTORIAL
Ο Αριστείδης Ντάλας, απόφοιτος της σχολής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, άφησε την Αθήνα για την Τήνο, όπου ζει και εργάζεται από το 2014 μέχρι και σήμερα, σημειώνοντας έντονη αρχιτεκτονική δραστηριότητα με μεγάλο ενδιαφέρον.
Με γνώμονα τον άνθρωπο, τον τόπο και τον χρόνο, διερευνά τις ποιότητες και τα όρια της τοπικής αρχιτεκτονικής και την μεταφράζει σε ένα σύγχρονο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο. Πολλά από τα έργα του έχουν λάβει υψηλές βραβεύσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό: Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί, 7ή & 8η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, Βραβεία Δομών κ.α. Το βιογραφικό του χαρακτηρίζεται από εμπνευσμένους δασκάλους και δυνατές συνεργασίες, ενώ με τα τελευταία του έργα συγκαταλέγεται άξια ανάμεσα στους υποσχόμενους νέους της σύγχρονης αρχιτεκτονικής σκηνής στην Ελλάδα.
— Τι σας έχει σημαδέψει περισσότερο στη πορεία της αρχιτεκτονικής σας;
Θα έλεγα οι άνθρωποι, αυτοί από τους οποίους διδάχθηκα και εκείνοι με τους οποίους συνεργάστηκα. Περισσότερο από όλους οφείλω να ομολογήσω με έχει επηρεάσει τόσο στην αρχιτεκτονική μου πορεία όσο και στην πορεία μου ως άνθρωπος, ο Τάσης Παπαϊωάννου, στον οποίο έχω μια τεράστια αδυναμία, καθώς πέρα από πραγματικός δάσκαλος είναι για μένα μέντορας και φίλος. Η συνεργασία στην αρχή της πορείας μου με τον αρχιτέκτονα Σταύρο Μαρτίνο, αλλά και στην συνέχεια με τον κατασκευαστή των έργων μας στην Τήνο Δημήτρη Λούβαρη, αποτελούν για μένα ορόσημα, ενώ τέλος, στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου Σταθόπουλου, έχω βρει ίσως το "alter ego" μου στην αρχιτεκτονική, ένα πολύ καλό νέο φίλο και εξαιρετικό συνεργάτη στα τελευταία έργα του γραφείου.
—Και από έργα;
Το πιο σημαντικό έργο από πλευράς μεγέθους και σύνθεσης, θα έλεγα πως είναι το Μουσείο Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Πολωνία, που σχεδιάσαμε στα πλαίσια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού σε συνεργασία με τον Τάση Παπαϊωάννου και τον Δημήτρη Ησαΐα, και τους αρχιτέκτονες Σταύρο Μαρτίνο, Αθηνά Παπαδοπούλου, Έλενα Αντωνοπούλου και Χρήστο Μπουραντά. Από την άλλη, η κατοικία στο Βωλάξ αποτελεί ίσως το σημαντικότερο υλοποιημένο έργο στη μέχρι τώρα πορεία μου, καθώς νιώθω πως είναι το έργο που έχει αγαπηθεί περισσότερο από το κοινό και που έδωσε επιπλέον ώθηση στην εξέλιξη και στην καριέρα μου.
—Η Αρχιτεκτονική είναι για εσάς περισσότερο Τέχνη ή Επιστήμη;;
Η αρχιτεκτονική πιστεύω αποτελεί την τέλεια ένωση μεταξύ τέχνης και επιστήμης. Τόσο ως επιστήμη, όσο και ως τέχνη, οφείλει να δοκιμάζει διαρκώς νέες διαδρομές, πάντα με γνώμονα τον άνθρωπο. Είναι οικουμενική αλλά και βαθιά προσωπική.
Ο αρχιτέκτονας νομίζω αντιμετωπίζει το κτιριολογικό γρίφο μέσα από μία επιστημονική διαδικασία επίλυσης όλων των μεταβλητών του, αλλά αυτό το κάνει πάντα με το βλέμμα του καλλιτέχνη. Έτσι, ο σχεδιασμός δημιουργεί προβληματισμούς αλλά και παίρνει θέση για καίρια ζητήματα. Εκθέτει το όραμα για την ζωή, την πόλη, την κατοίκηση, την ένταξη αλλά και τους τρόπους βελτίωσης αυτών. Προτείνει κάτι νέο, καινοτόμο, διαφορετικό. Εξάλλου, η εξέλιξη στην ιστορία του πολιτισμού, τόσο στην τέχνη όσο και στην επιστήμη, πάντα προέκυπτε μέσα από δοκιμές για κάτι νέο, ποτέ επαναλαμβάνοντας διαρκώς παγιωμένα μοντέλα και αντιλήψεις.
—Πώς μπορεί κάποιος να είναι συνεχώς καινοτόμος και να μην πέφτει στην παγίδα της σύμβασης, της συμβατικότητας;
Η αρχιτεκτονική είναι η συνθετική διαδικασία συγκερασμού πολλών παραγόντων: θέσης και τοπίου, φωτός και σκιάς, θέας και προσανατολισμού, λειτουργικότητας και αισθητικής, επιθυμιών και περιορισμών. Συνεπώς, συναντώντας κάθε φορά τις ιδιαίτερες συνθήκες του εκάστοτε έργου αναγκάζεσαι να αντιμετωπίσεις τη σύνθεση από την αρχή, καθώς εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να επαναλάβεις μια μορφή ή αρχιτεκτονική δομή. Την ίδια στιγμή, από τα έργα που έχει κάνει κανείς στο παρελθόν οφείλει πάντα να μαθαίνει και να προβληματίζεται για το πώς θα μπορέσει να βελτιώσει την ποιότητα του αρχιτεκτονικού χώρου που καλείται να δημιουργήσει τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Συνεπώς, η καινοτομία έρχεται όταν καταφέρνεις να φιλτράρεις την ουσία του παρελθόντος και στην συνέχεια να την «μπολιάσεις» στις ανάγκες του παρόντος, έχοντας πάντα ένα όραμα για το μέλλον.
—Μιλήστε μας για τη συμμετοχή σας στην 7η και 8η Biennale όπου και διακριθήκατε, καθώς και για την τελευταία σας διάκριση στα Βραβεία ΔΟΜΕΣ 2017
Στην 7η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής επιλέχθηκε το συγκρότημα 32 εργατικών κατοικιών που σχεδιάσαμε στη Θεσσαλονίκη, ένα έργο μεγάλης κλίμακας που είχε επίσης βραβευτεί σε Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό με το Β' Βραβείο. Στην 8η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής επιλέχθηκε η κατοικία μας στο Βωλάξ της Τήνου, ενώ η μελέτη για τις πέντε κατοικίες στην χώρα της Μυκόνου, έφτασε στην τελική επιλογή των "Βραβείων Δομές 2017".
Όλες αυτές οι στιγμές υπήρξαν εξίσου σημαντικές για εμάς, και σε έναν βαθμό επιβεβαιώνουν την προσπάθεια μας για κάθε έργο που οραματιζόμαστε και πραγματοποιούμε. Ωστόσο, η πραγματική βράβευση για εμάς, έρχεται εφόσον ικανοποιηθούν οι ανάγκες και ο τρόπος ζωής του χρήστη στο κάθε έργο.
—Πώς πιστεύετε ότι αντιλαμβάνεται το κοινό τα έργα σας;
Τα έργα μας νομίζω πως τείνουν να διχάζουν, καθώς δραστηριοποιούμαστε σε ένα αρκετά ανελαστικό αρχιτεκτονικά περιβάλλον. Και ενώ η ομοιομορφία σε μερικές περιπτώσεις έχει απόλυτο νόημα προκειμένου να διασφαλιστεί πέρα από την οπτική συνέχεια και η συνέπεια της ταυτότητας, εμείς τολμάμε να επαναπροσδιορίσουμε αυτές τις βασικές αρχές. Η αρχιτεκτονική μας αποτελεί επανερμηνία μια ιδέας βαθιά ριζωμένης, που στηρίζεται σε όλες τις βασικές αρχές του τόπου: τις σέβεται βαθιά, αλλά τις εκφράζει διαφορετικά. Αυτές οι αντιθέσεις δεν αποτελούν εργαλείο προβολής αλλά μέσο εξέλιξης.
Είναι μεγάλη η δυσκολία του να δημιουργήσει κάποιος ένα αρχιτεκτονικό έργο βαθιά ταπεινό, που να μην αυτοπροβάλλεται και χωρίς υπερβολές, όταν προσπαθεί να δημιουργήσει μέσα από τη μίξη του παλαιότερου και του νεότερου. Αντικειμενικά όταν παράγει κανείς αρχιτεκτονική στις ασχεδίαστες πόλεις μας, θα ξεχωρίσει, είτε το επιθυμεί, είτε όχι. Εμείς προσπαθούμε να εντάξουμε τα κτίριά μας μέσα στο τοπίο. Για κάποιους αυτό το επιτυγχάνουμε και άλλους, βέβαια, όχι. Προσπαθούμε να μένουμε πιστοί στις ιδέες μας και να προχωράμε μπροστά.
—Έχετε παράδειγμα αυτού του επαναπροσδιορισμού του παραδοσιακού χαρακτήρα;
Στη κατοικία στον Τριαντάρο της Τήνου, έχουμε βρει έναν διαφορετικό τρόπο διατύπωσης της προσθήκης καθ' ύψος, όπως αυτή παραδοσιακά γινόταν στο νησί, τόσο ως αναλογία όσο και ως υλικό. Εμείς, εκφράζουμε αυτή την προσθήκη με διαφοροποίηση του υλικού και αποκόλληση του νέου όγκου, μέσω της οποίας διαμορφώνεται ένα οριζόντιο άνοιγμα προς τη θέα, στο σημείο όπου διαγράφεται νοητά ο ορίζοντας.
Αντίστοιχα, η κατοικία στο Βωλάξ σχεδιάστηκε σε άμεση σχέση με τους βράχους, καθώς βρίσκεται σε έναν οικισμό, που χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη γεωμορφολογία του, και την ισχυρή παρουσία των σφαιρικών αυτών βράχων, τους «βόλακες». Η κατοικία μέσω των υλικοτήτων της χάνεται μέσα στο τοπίο, ενώ παράλληλα με την γραμμικότητά της υπογραμμίζει την σφαιρικότητα των βράχων, καδράροντας – αναδεικνύοντας ως έργο τέχνης την ίδια την φύση.
Από την άλλη, οι 5 κατοικίες στη Μύκονο αποτελούν την επαναδιατύπωση ενός κυκλαδίτικου όγκου, όταν αυτός διασπάστηκε και εισήχθηκε η έννοια των αιθρίων. Με την διάχυση της καθημερινότητας προς τον τόπο, οι κατοικίες οικειοποιούνται το περίγυρό τους, επιτρέποντας στον χώρο να αλληλεπιδράσει με την αρχιτεκτονική τους με έναν πιο ελεύθερο και γνήσιο τρόπο, διαγράφοντας τον κυκλαδίτικο όγκο νοητά.
—Αναφερθήκατε σε κυκλαδίτικα παραδείγματα, τελικά χωράει η αρχιτεκτονική καινοτομία στο κυκλαδίτικο τοπίο; Και αν ναι, πώς;
Η αρχιτεκτονική καινοτομία πιστεύω πως χωράει παντού. Το κυκλαδίτικο τοπίο έχει πολύ ισχυρά χαρακτηριστικά και μία ομοιογένεια που οφείλουμε να διατηρήσουμε, γιατί είναι ο χαρακτήρας του τόπου τέτοιος. Παρόλα αυτά, οι διαφοροποιημένες προσθήκες δεν αποδυναμώνουν τον τόπο εφόσον, παρά τις διαφορές τους, εντάσσονται σε αυτόν. Αντίθετα, τον αναδεικνύουν.
—Κατά την γνώμη σας, τι θα θέλατε να διαφοροποιηθεί στα νέα κτίρια που κτίζονται στις Κυκλάδες;
Οι περισσότεροι ίσως να νομίζουν ότι κάνοντας λευκά κτίρια παράγουμε και κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Η ουσία δε βρίσκεται στο «χρώμα» αλλά στη «δομή», στις αναλογίες των όγκων και στο πώς οι όγκοι τοποθετούνται πάνω στο έδαφος. Ο κάθε τόπος, το κάθε οικόπεδο είναι ξεχωριστό και οι συνθήκες αμίμητες, όπως ήδη αναφέραμε. Αυτό που εμείς θα αναζητούσαμε είναι η αυθεντικότητα στη δημιουργία και η εμπνευσμένη υλοποίηση.
—Από πού αντλείτε έμπνευση για τη δουλειά σας;
Κάθε έργο έχει τις δικές του αναφορές. Για παράδειγμα, η νέα μας κατοικία με την γραμμική πισίνα, αντλεί έμπνευση από το ίδιο το τοπίο της Τήνου και τους βραχώδης σχηματισμούς που συναντάμε διασχίζοντας το. Βράχους που έχουν λαξευτεί από τον αέρα και σχηματίζουν σπηλιά και βράχους που έχουν ξεσκεπαστεί από το χώμα και προεξέχουν από το έδαφος. Αυτά τα φαινόμενα εκφράζονται στον σχεδιασμό μας ως χωρικές ποιότητες, διαμορφώνοντας τους χώρους διημέρευσης. Κατά αυτόν τον τρόπο εδώ διαμορφώσαμε 3 εποπτικούς όγκους από μπετόν, που στέκονται κάτω από μια ενιαία σχεδόν υπόσκαφη πλάκα από εμφανές σκυρόδεμα που σχηματίζει σπηλιά.
Σεβόμαστε βαθιά τον τόπο και τη φυσιογνωμία του. Έχοντας ως γνώμονα αυτή την αρχή, το κάθε έργο θέλουμε να είναι μια αποκάλυψη όταν κάποιος το βιώνει από κοντά, αλλά από μακριά προσπαθούμε να διαγράφεται νοητά. Ως αποτέλεσμα, η έμπνευση κάθε έργου αναδύεται μέσα από τη μελέτη και τη τεράστια αγωνία για την αρχιτεκτονική ένταξη στο τοπίο. Ουσιαστικά, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να κατανοήσουμε όσο καλύτερα γίνεται τον τόπο, στον οποίο πρόκειται να ενταχθούμε, ώστε το κτίριο να «εξαφανίζεται» μέσα σε αυτόν. Ταυτόχρονα, πιστεύουμε, ότι η σύγχρονη αρχιτεκτονική οφείλει να κρατά κριτική σκέψη στο παρελθόν, ενώ την ίδια στιγμή οφείλει να μεταφράζει τις ανάγκες του σήμερα μέσα από την ανάγνωση του χθες. Το πώς θα αρθρώσουμε την αρχιτεκτονική μας μέσα από όλα αυτά εκφράζοντας ταυτόχρονα τις ανάγκες του χρήστη, αποτελεί την πραγματική πρόκληση.
—Άρα ποιος ο ρόλος του ιδιοκτήτη του έργου στη δουλειά σας; Και τελικά, πώς αντιλαμβάνεται εκείνος το αποτέλεσμα;
Υπάρχει έντονος προβληματισμός, στοχασμός, καθώς και μια πολύπλοκη και χρονοβόρα συνθετική διαδικασία πίσω από τα έργα, που πραγματοποιείται αναγνωριστικά μαζί με τον ιδιοκτήτη. Δεν πράττουμε παρορμητικά. Σεβόμαστε τον εργοδότη μας και προχωράμε βάσει μελέτης που εξερευνά τον τόπο και τις ιδιαιτερότητες του. Άλλωστε για εμάς, πετυχημένο είναι το έργο που μπορεί να συγκεράσει τα θέλω του ιδιοκτήτη, με τον μυστικό κώδικα κάθε τόπου, μεταφράζοντας αυτό το διάλογο σε χώρο, μέσα στον οποίο «συμβαίνει» η ζωή.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο του Αριστείδη Ντάλα θα βρείτε στον ιστότοπο του www.aristidesdallas.gr , καθώς και στην σελίδα του στο facebook.
σχόλια