Δύσκολο κείμενο, γεμάτο απο τα ερωτηματικά και τις αμφιβολίες του συγγραφέα. Έχουμε παρελθόν σε εμφυλίους σε περιόδους κρίσης, αν και οι καιροί έχουν αλλάξει. Όπως λέει και στο κείμενο, ποτέ κάτι δεν επαναλαμβάνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Σε περιόδους κρίσης η πιό συχνή λύση είναι η συλλογική παλινδρόμηση μας σε αλλοτινά μεγαλεία - κατ'αναλογία προς το ψυχαναλυτικό μοντέλο. Όσες ερμηνείες κι αν δώσουμε, η πραγματικότητα που ζούμε αυτην τη στιγμή είναι τόσο πολύπλοκη που και η λύση πρέπει να είναι ανάλογη. Αλλιώς καταλήγουμε σαν το μέγα αλέξανδρο να κόβουμε τους γόρδιους δεσμούς με τον πιό απλό τρόπο - με πράξεις βίας. Το φίδι βγήκε απ΄το αβγό του και έχει αρχίσει να τρώει την ουρά του - ο φασισμός είναι εν τέλει αυτοκαταστροφικός. Και θα συνεχίσει να γιγαντώνεται παρ'όλες τις αντιφάσεις του γιατί είναι η πιό απλή λύση, και η κατρακύλα θα συνεχίσει. Πιστεύω οτι η μόνη αρχή με την οποία λειτουργεί το ανθρώπινο είδος είναι η αρχη της οικονομίας - ό,τι θα χρειαστεί τη λιγότερη ενέργεια. Και η πιό εύκολη λύση είναι να κατηγορούμε τον "Αλλο". Ο φασισμός δεν είναι απλά η αρνηση των δικών μας ελλατωμάτων και αντιφάσεων, και η προβολή τους στον "Άλλο". Πάνω απ'όλα ειναι η απόλυτη πράξη ναρκισσισμού: Εγώ είμαι ανώτερος και πρέπει να είναι όλοι σαν εμένα. Πολλοί απο εμάς βρίσκουμε αστείες τις αντιφάσεις της χ.α.. Ξεχνάμε όμως οτι το να μαχαιρώνεις κόσμο δεν είναι καθόλου αστείο. Το παραπάνω κείμενο λέει οτι δεν υπάρχει αντίπαλο δέος. Πιστεύω οτι ο συγγραφέας είναι απαισιόδοξος (όπως και εγώ). Αναφέρεται σε κάποιους πνευματικούς ανθρώπους του παρελθόντος. Εμένα μου κάνει εντύπωση που δεν υπήρχε κάποιος "πνευματικός άνθρωπος" που να το είχε προβλέψει όλο αυτό. Ίσως βεβαια να εχω και στο μυαλό μου μία ρομαντική ιδέα για τον καλλιτέχνη - που προβλέπει και επηρεάζει. Δεν ξέρω αν υπάρχει σήμερα ένας τέτοιος άνθρωπος - θυμήθηκα το "όπου και να πάω η Ελλάδα με πληγώνει" (άλήθεια, τί θα έλεγε σήμερα;). Δεν ξέρω αν υπάρχει λύση σε αυτό που ζούμε, πάντως σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω οτι η λύση ειναι ο μισός πληθυσμός να σκοτώσει τον άλλο μισό. Γιατι προς τα εκεί πάμε.
