@ validbodies Είπα πουθενά εγώ ότι θεωρώ τον εαυτό μου ηθικό άτομο ή συνέδεσα πουθενά την ηθική με την πειθαρχία στους νόμους;Η ηθική εός ατόμου είναι εσωτερικό του ζήτημα, ενώ η πειθαρχία στους νόμους είναι πραγματικό γεγονός που εκδηλώνεται στον εξωτερικό κόσμο.Μπορεί κάλλιστα κάποιος να πειθαρχεί στους νόμους αλλά να μην είναι καθόλου ηθικός (π.χ. όταν πειθαρχεί σε έναν δημοκρατικό νόμο μόνο και μόνο από τον φόβο κυρώσεων, χωρίς πραγματικά να τον πιστεύει).Από την άλλη μπορεί κάποιος να απειθαρχεί σε έναν νόμο και να πράττει το ηθικό (π.χ. σε έναν αντιδημοκρατικό νόμο ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος).Σε κάθε περίπτωση έχει σημασία για τι νόμους μιλάμε. Επειδή δηλαδή υπήρξαν νόμοι απάνθρωποι, δεν πρέπει να τηρούμε τους νόμους μιας δημοκρατικής κοινωνίας; Τι λογική είναι αυτή;Τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη έχουν νόμους ανάλογους της δημοκρατίας τους, με πρώτο και καλύτερο το Σύνταγμα.Είναι φυσικά πιθανό η οποιαδήποτε εξουσία να προσπαθήσει να παρακάμψει/κάμψει το Σύνταγμα μιας χώρας προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της. Εκεί ο πολίτης έχει δικαίωμα απειθαρχίας στον συγκεκριμένο νόμο με βάση την διάταξη του ίδιου του Συντάγματος (άρθρο 120 παρ. 2) το οποίο ορίζει ότι ο πολίτης έχει θεμελιώδη υποχρέωση να υπακούει στο Σύνταγμα και τους νόμους ΠΟΥ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ΜΕ ΑΥΤΟ. Φυσικά, αν απειθαρχήσει χωρίς να έχει κριθεί δικαστικά ο νόμος ως αντισυνταγματικός, θα υποστεί τις όποιες συνέπειες και στη συνέχεια θα βρει το δίκιο του στα δικαστήρια, γιατί αυτά είναι εν τέλει τα αρμόδια όργανα της τελικής κρίσης για το εάν ο νόμος είναι αντισυνταγματικός και όχι ο καθένας από εμάς (αν ήταν έτσι ο καθένας θα μπορούσε να αποφύγει τις συνέπειες οποιουδήποτε νόμου θεωρόντας τον αυθαίρετα ως αντισυνταγματικό).Εμείς, αν είμαστε σίγουροι ότι ο νόμος είναι αντισυνταγματικός τότε παίρνουμε το ρίσκο της απειθαρχίας μας προς αυτόν. Όταν ο νόμος όμως είναι πραγματικά αντισυνταγματικός, όχι όταν απλά δεν τον γουστάρουμε. Υπάρχει πάντα η περίπτωση η αντίληψή μας περί συνταγματικότητας να είναι στρεβλή.Και φυσικά, σε δεύτερο είπεδο, ο πολίτης μπορεί ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ να μην ξαναψηφίζει κυβερνήσεις που φέρνουν τέτοιους νόμους προς ψήφιση.Αλλοι τρόποι δεν υπάρχουν και σίγουρα δεν είναι λύση να καταργήσουμε τους νόμους και να κάνει ο καθένας ό,τι γουστάρει.
