Η τέχνη της προσωπογραφίας όπως εμφατικά παρουσιάζεται μέσα από τα πορτρέτα του Φαγιούμ, στη διάρκεια της ύστερης αρχαιότητας, δείχνει μια μοναδική προτίμηση στο νατουραλισμό. Ωστόσο, δεν είναι αυτό το στοιχείο που την κάνει μοναδική, αλλά το γεγονός ότι τα πορτρέτα αυτά δεν εξιδανικεύονται, ούτε ωραιοποιούνται, και στις περισσότερες περιπτώσεις διαπνέονται από αυτή ακριβώς τη ζωντάνια του στιγμιαίου. Μορφές απλές, καθημερινές, που μας παρέχουν μικρές λάμψεις από τον κόσμο τους και μας επιτρέπουν να ανασυστήσουμε μια ενδεχόμενη πραγματικότητα για τη ζωή τους και το τέλος τους. Ανάλογες περιπτώσεις που η τέχνη δεν κολακεύει απαραίτητα τον απεικονιζόμενο, δεν απαντούν νωρίτερα από την ύστερη Αναγέννηση.