Θα ήθελα να δώσω μ’ ένα μόνο σχόλιο απάντηση σε πολλά ζητήματα.1. Οι ιστορικοί δεν αμφισβητούν τον θάνατο μερικών δεκάδων γυναικόπαιδων στο Ζάλογγο. Αυτό που αμφισβητείται είναι ο χορός. Δευτερευόντως αμφισβητείται η αυτοκτονία, δηλαδή τα γυναικόπαιζα μπορεί να τα γκρέμισαν χωρίς τη θέλησή τους οι Αλβανοί διώκτες τους.2. Η Ρεπούση δεν απάντησε στην ερώτηση αν ο χορός τους Ζαλόγγου είναι γεγονός ή μύθος, αλλά παρέμπεψε σε σχετικό βιβλίο και δήλωσε υπέρ της κατάρριψης των εθνικών μύθων. Θέλει ν’ ασχοληθεί με τα σοβαρότερα ζητήματα της χώρας, αλλά οι δημοσιογράφοι επιμένουν να ρωτούν για το Ζάλογγο και οι διώκτες της να επιστρέφουν στον «συνωστισμό».3. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι ο χορός έλαβε χώρα, π.χ. του Ibrahim-Manzour-Efendi, που αναφέρθηκε παραπάνω. Αυτό _δεν_ σημαίνει και ότι ο χορός πράγματι συνέβη. Ο ιστορικός συλλέγει όλες τις πηγές, αξιολογεί την αξιοπιστία τους κλπ.4. Τις αναφορές στον θάνατο των γυναικόπαιδων στο Ζάλογγο τις έχει μαζέψει, ταξινομήσει χρονολογικά και αξιολογήσει ο Αλέξης Πολίτης στο άρθρο του> "Ο 'χορός του Ζαλόγγου'. Πληροφοριακοί πομποί, πομποί αναμετάδοσης, δέκτες πρόσληψης", Μύθοι και ιδεολογήματα στη σύγχρονη Ελλάδα.Μη διστάσετε να του στείλετε ημέιλ στη διεύθυνση [email protected] για να σας στείλει το άρθρο ως αρχείο MS Word.5. Οι ξένοι φιλέλληνες και ελληνιστές συντέλεσαν πολύ στο να συνειδητοποιήσουν οι Νεοέλληνες τη σχέση που έχουν με τους Αρχαίους Έλληνες, την οποία για να τονίσουν έπαψαν ν’ αυτοαποκαλούνται «Ρωμιοί» και άρχισαν να ονομάζουν τους εαυτούς τους «Έλληνες».6. Πολλοί σχολιαστές φοβούνται ότι η απομυθοποίηση της ιστορίας οδηγεί στο άλλο άκρο, στον «αυτορατσισμό», στο «πας βάρβαρος Έλλην» κλπ. Γνωρίζω μονάχα ένα άτομο που έχει φτάσει σ’ αυτό το άλλο άκρο, τον Harry ή Harrygreco ή Harry reloaded ή pasellinvarvaros ή harrysmatical κλπ. Όλοι οι υπόλοιποι «ανθέλληνες» δεν πιστεύουν π.χ. ότι μόνο οι Έλληνες έσφαξαν και οι Τούρκοι είναι παναγίες, για να διασκεδάσω μια κοινή παρεξήγηση. Ο Harry π.χ. θεωρεί ακόμα και τον Νίκο Δήμου εθνικιστή!7. Η ρήση «Το έθνος πρέπει να μάθη να θεωρή Εθνικόν ό,τι είναι Αληθές» είναι κάπως παρεξηγημένη. Σύμφωνα με τον Πολυλά, ένας φίλος του Σολωμού διαβάζοντας τον «Πόρφυρα» του παρατήρησε ότι «το έθνος ήθελε να δεχθεί καλύτερα ένα ποίημα εθνικό» κι ο Σολωμός απάντησε με την περίφημη ρήση. Δεν έχει δηλαδή να κάνει μ’ εθνικούς μύθους και την αποδόμησή τους.
