Αν τα πραγματα θα ήταν αλλοιως σίγουρα θα ήταν διαφορετικά. Όμως, ο διαφωτισμός, ιδιως ο εργαλειακος δεν είναι πανάκεια. Ακομα και όταν κυριάρχησε δεν εγιναν όλα καλά, πχ η Τρομοκρατία στην Γαλλική επανάσταση, http://en.wikipedia.org/wiki/Reign_of_Terror, ενώ για τους ολοκληρωτισμούς του 20αι καποιοι υποστηρίζουν οτι ειναι νόθα (ή γνήσια παιδιά) του εργαλείακου διαφωτισμού.Επίσης σε κάθε περίπτωση (timing) is of essence, άλλο η αμεση αναγκαιοτητα ανατροπής του καθολικοκρατούμενου ancien regime το 18αι τότε άλλες οι ανάγκες του σήμερα. Σε κάθε περίπτωση δεν ξερω αν μιλάμε για διαφωτισμό ή για αντικληρικαλισμό που υποδύεται τον διαφωτισμό.Σε αυτό το ερώτημα δεν ξέρω αν περισσότερο διαφωτιστής και ανθρωπιστής είναι ο Ταλεμπ ή ό Dawkins.