"Μπουμερανγκ" Ταξιδια στο νεο Τριτο Κοσμο. ( ΙΣΛΑΝΔΙΑ, ΕΛΛΑΔΑ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΗΠΑ 2011 )Του Μαικλ ΛιουιςΜεταφραση Νικου ΡουσσουΤιμη 13.50 ε.Το "Μπουμερανγκ" ειναι ενα απο τα λιγα βιβλια που κυκλοφορουν στην Αμερικη για την Ελληνικη Κριση.Ενα αλλο ειναι του Τζε'ι'σον Μανολοπουλου ¨Greece Odious Debt". Εχουν μεταφραστει και τα δυο στα ελληνικα. Δινω εδω, τι λεει ο Λιουις για το Βατοπεδι απο την ελληνικη μεταφραση του κεφαλαιου που αναφερεται στην Ελλαδα, το οποιο στο αυθεντικο αγγλικο δημοσιευτηκε στο αμερικανικο δημοφιλες περιοδικο Vanity Fair ως αρθρο τον Οκτ 2010.Ο τιτλος του κεφαλαιου στην Αγγλικη εκδοση του βιβλιου ειναι το ειρωνικο : "Και ανακαλυψαν τα Μαθηματικα".Στην Ελληνικη : "Καθενας για την Παρτη του.." Ο τιτλος του αντιστοιχου, Vanity Fair αρθρου ειναι "Beware of Greeks bearing bonds", παραλλαγη του γνωστου "Beware of Greeks bearing gifts". Μπορειτε να το διαβαστε εδω : http://www.vanityfair.com/business/features/2010/10/greeks-bearing-bonds-201010. ;Η ελληνικη μεταφραση απο τον Νικο Ρουσσο πιο κατω. ( Δευτερο Κεφαλαιο ) ΚΑΘΕΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΤΗ ΤΟΥ92Απο τις πρωτες ενεργειες της νεας βουλης ηταν να ξεκινησει δευτερη ερευνα για την υποθεση Βατοπεδιου, προκειμενου να ξεκαθαριστει οριστικα πως εξασφαλισαν οι μοναχοι την ευνοικη τους μεταχειριση. Ο μοναδικος αξιωματουχος του δημοσιου που "κρεμαστηκε" - του αφαιρεθηκε το διαβατηριο και παραμενει ελευθερος μονο και μονο επειδη κατεβαλε εγγυηση 400.000 ευρω - ειναι ο Γιαννης Αγγελου, βοηθος του πρωην πρωθυπουργου, ο οποιος κατηγορειται οτι βοηθησε τους μοναχους.Σε μια κοινωνια που εχει ανεχτει μια σχεδον πληρη ηθικη καταπτωση, οι καλογεροι ειχαν με καποιον τροπο καταστει ο μοναδικος καθολικα αποδεκτος στοχος της δημοσιας αγανακτησης. Καθε ορθα σκεπτομενος Ελληνας εξακολουθει να ειναι εξω φρενων με αυτους, και με εκεινους που τους βοηθησαν, ομως κανεις δεν ξερει τι ακριβως εκαναν 'η γιατι.Ο πατηρ Αρσενιος δειχνει να πλησιαζει τα εξηντα. Ειναι οσο πιο διασημος μπορει να ειναι ενας μοναχος : ολοι στην Αθηνα ξερουν ποιος ειναι. Ο κυριος "Μεσα στα κολπα", ο τελειος υπαρχηγος, ο γενικος οικονομικος διευθυντης, ο πραγματικος εγκεφαλος της επιχειρησης. " Αν οριζαν τον Αρσενιο υπευθυνο για το χαρτοφυλακιο ακινητης περιουσιας του δημοσιου" μου ειπε ενας εξεχων Ελληνας κτηματομεσιτης " η χωρα θα ηταν σαν το Ντουμπα'ι'. Πριν απο την κριση". Για τους ευνοικα διακειμενους απεναντι στους μοναχους, ο πατηρ Αρσενιος ειναι ο εμπιστος βοηθος που καθιστα δυνατη τη θαυματουργη ηγουμενια του πατρος Εφραιμ. Για τους αλλους ειναι ο Τζεφ Σκιλινγκ, με Κενεθ Λει τον Εφραιμ.Του λεω ποιος ειμαι και τι κανω - καθως και οτι εχω περασει τις περασμενες μερες παιρνοντας συνεντευξεις απο πολιτικα προσωπα στην Αθηνα.93Μου σκαει ενα ειλικρινες χαμογελο : ειναι ευτυχης που βρισκομαι εκει ! "Καποτε ερχονταν εδω ολοι οι πολιτικοι" λεει " αλλα εξαιτιας του σκανδαλου μας δεν ερχονται πια. Φοβουνται μην τους δουν μαζι μας !"Με συνοδευει στην τραπεζαρια. Ο πατηρ Εφραιμ προισταται στο τραπεζι, με τον Αρσενιο να τηρει μια διακριτικη αποσταση.Τα περισσοτερα απ οσα τρωνε οι μοναχοι τα καλλιεργουν οι ιδιοι σε ενα χωρο πολυ κοντα στην τραπεζαρια. Κακοτεχνες ασημενιες γαβαθες περιεχουν ωμα, ακοπα κρεμμυδια, πρασινα φασολακια, αγγουρια, ντοματες και παντζαρια. Μια αλλη γαβαθα ειναι γεματη με το ψωμι που παρασκευαζουν οι μοναχοι απο το δικο τους σταρι. Μια καραφα με νερο, για επιδορπιο, μια υδαρη πορτοκαλι ουσια που θυμιζει σερμπετι, και σκουρα κηρηθρα προσφατα λεηλατημενη απο καποια κυψελη. Αυτα ολα κι ολα. Το φαγητο φαινεται λιτο. Οι μοναχοι τρωνε σαν μανεκεν πριν απο φωτογραφηση. Δυο φορες της μερα τεσσερεις μερες την εβδομαδα, και μια φορα τη μερα τρεις μερες την εβδομαδα: εντεκα γευματα, ολα λιγο πολυ σαν κι αυτο. Πραγμα που γεννα την προφανη απορια : γιατι καποιοι απ αυτους ειναι χοντροι ; 94Μετα το δειπνο οι μοναχοι επιστρεφουν στην εκκλησια, οπου θα συνεχισουν τις ψαλμωδιες και τους υμνους και τα σταυροκοπηματα και τα θυμιατισματα μεχρι τη μια το πρωι. Ο Αρσενιος με αρπαζει και με παιρνει για μια βολτα."Υπαρχει μια εντονη πνευματικη διψα σημερα" λεει οταν τον ρωτω για ποιο λογο το μοναστηρι του εχει προσελκυσει τοσο πολλους σημαντικους επιχειρηματιες και πολιτικους. " Πριν απο εικοσι 'η τριαντα χρονια διδασκαν οτι η επιστημη θα λυσει τα προβληματα. Υπαρχουν παρα πολλα υλικα αγαθα, τα οποια δεν προσφερουν, ομως, ικανοποιηση. Ο κοσμος εχει βαρεθει τις υλικες απολαυσεις. Τα υλικα πραγματα. Και συνειδητοποιει οτι δεν μπορει να βρει ουσιαστικη επιτυχια σε αυτα".Και μ αυτα τα λογια σηκωνει το τηλεφωνο και παραγγελνει ποτα και επιδορπιο. Μερικα λεπτα αργοτερα καταφθανει ενας ασημενιος δισκος με γλυκισματα και ποτηρια γεματα με ενα ποτο που θυμιζει λικερ μεντας.Ετσι ξεκινησε μια συναντηση που εμελλε να κρατησει τρεις ωρες. Εθετα απλες ερωτησεις - Γιατι στην ευχη να γινει κανεις μοναχος ; Πως βγαινει η ζωη χωρις γυναικες ; Πως ειναι δυνατον καποιοι που περνουν δεκα ωρες τη μερα μεσα σε μια εκκλησια να βρισκουν χρονο για να δημιουργουν αυτοκρατοριες ακινητης περιουσιας ; Που βρισκετε το λικερ μεντας ;- κι εκεινος απαντουσε με εικοσαλεπτες παραβολες, οι οποιες περιειχαν καπου μεσα τους μια απλη απαντηση. ( Παραδειγμα : " Πιστευω οτι υπαρχουν πολλα ωραιοτερα πραγματα απο το σεξ").95Καθως διηγιοταν τις ιστοριες του χειρονομουσε και χοροπηδουσε τριγυρω και χαμογελουσε και γελουσε : αν ο πατηρ Αρσενιος νιωθει ενοχος για κατι, εχει το σπανιο ταλεντο να το κρυβει. Υποθετω οτι, οπως πολλοι που ερχονται στο Βατοπεδι, ετσι και εγω δεν ημουν απολυτα βεβαιος τι γυρευα. Ηθελα να διαπιστωσω αν εδινε την εντυπωση βιτρινας μιας επιχειρηματικης αυτοκρατοριας ( δεν την εδινε ) και αν οι μοναχοι φαινονταν ανειλικρινεις ( ουτε κατα διανοια ). Αναρωτιομουν, ομως, και πως ηταν δυνατον ενα τσουρμο τυποι με παραξενη οψη, αποτραβηγμενοι απο τον υλικο κοσμο, να ελισσονται με τοση επιδεξιοτητα μεσα του : πως στην ευχη ειναι δυνατον αναμεσα σε τοσους ανθρωπους, καποιοι καλογεροι να προκυπτουν ως η κορυφαια πιθανοτητα της Ελλαδας να φιγουραρει σε μελετη περιπτωσεων της Σχολης Επιχειρησεων του Χαρβαρντ ;Μετα απο δυο ωρες βρισκω το θαρρος να τον ρωτησω. Προς εκπληξη μου, με παιρνει στα σοβαρα. Μου δειχνει μια επιγραφη που εχει κολλησει σε ενα απο τα ντουλαπια, και μου μεταφραζει απο τα ελληνικα : Ο εξυπνος παραδεχεται. Ο ηλιθιος επιμενει.Το ειδε, λεει, σε μια απο τις επισκεψεις για δουλειες στο Υπουργειο Τουρισμου. "Αυτο ειναι το μυστικο της επιτυχιας οπουδηποτε στον κοσμο, οχι μονο στο μοναστηρι" λεει, και στη συνεχεια περιγραφει σχεδον λεξη προς λεξη τον πρωτο κανονα της αυτοσχεδιαστικης κωμωδιας 'η, εν προκειμενω, καθε επιτυχους συνεργατικου εγχειρηματος. Παρε οτι σου δινουν και χτισε πανω του. "Ναι...και" αντι για " Οχι...αλλα". "Τον ηλιθιο τον δενει χειροποδαρα η περηφανια του" λεει. " Παντα πρεπει να γινει το δικο του. Αυτο ισχυει και για τον ψευτη 'η εκεινον που πραττει εσφαλμενα : παντα προσπαθει να δικαιολογηθει. Ο ανθρωπος ο λαμπρος σε οτι αφορα την πνευματικη ζωη του ειναι ταπεινος. Αποδεχεται τα λογια των αλλων - κριτικη, ιδεες- και τα αξιοποιει".96Τωρα παρατηρω οτι τα παραθυρα του βγαζουν σε ενα μπαλκονι που βλεπει το Αιγαιο πελαγος. Οι μοναχοι δεν επιτρεπεται να κολυμπουν στα νερα του' ποτε δε ρωτησα γιατι. Χαρακτηριστικη η συμπεριφορα τους, παντως, να χτισουν σπιτι στην παραλια κι επειτα να απαγορευσουν την προσβαση σε αυτη."Ολη η κυβερνηση δηλωνει εξοργισμενη μαζι μας" λεει " αλλα εμεις δεν εχουμε τιποτα. Δουλευουμε για αλλους. Οι ελληνικες εφημεριδες μας αποκαλουν ανωνυμη εταιρεια. Σε ρωτω, ομως, Μαικλ, ποια εταιρεια εχει κρατησει χιλια χρονια ; "Εκεινη τη στιγμη εμφανιζεται ξαφνικα στο δωματιο ο πατερας Εφραιμ.Πριν απο μερικους μηνες ειχε οδηγηθει ενωπιον της ελληνικης Βουλης για να καταθεσει. Ενα απο τα μελη της εξεταστικης επιτροπης ειπε οτι το ελληνικο δημοσιο ειχε ενεργησει με πρωτοφανη αποτελεσματικοτητα οταν ανταλλαξε τη λιμνη της Μονης Βατοπεδιου με τα εμπορικα ακινητα του υπουργειου Γεωργιας. Ρωτησε, λοιπον, τον Εφραιμ πως τα ειχε καταφερει."Δεν πιστευετε στα θαυματα ;" ρωτησε με τη σειρα του ο Εφραιμ."Αρχιζω να πιστευω" απαντησε ο βουλευτης.Καθως συστηνομαστε, ο Εφραιμ σφιγγει με δυναμη το χερι μου και το κρατα για καμποση ωρα. Μου περνα απ το νου η σκεψη οτι θα με ρωτησει τι δωρο θελω για τα Χριστουγεννα. Αντι γι αυτο με ρωταει :97"Ποιο ειναι το θρησκευμα σας ;" "Επισκοπιανος" λεω κομπιαζοντας. Κουνα το κεφαλι' ζυγιζει την απαντηση μου' θα μπορουσε να ειναι και χειροτερα' μαλλον ειναι χειροτερα. "Ειστε παντρεμενος ; " ρωταει. "Ναι". "Εχετε παιδια ; " Γνεφω καταφατικα' ζυγιζει την απαντηση μου : Ολο και σε κατι θα χρησιμευσει αυτο. Με ρωταει πως τα λενε...Η δευτερη κοινοβουλευτικη ερευνα για την υποθεση Βατοπεδιου βρισκεται ακομα σε εξελιξη, και κανεις δεν ξερει τι μπορει να αποκαλυφθει. Ομως τα βασικα στοιχεια της δεν αμφισβητουνται' το κυριο ερωτημα που μενει να απαντηθει αφορα τα κινητρα των μοναχων και των δημοσιων λειτουργων που τους βοηθησαν. Στα τελη της δεκαετιας του 1980 η Μονη Βατοπεδιου βρισκοταν σε κατασταση απολυτης εγκαταλειψης - πετρες και χαλασματα κατακλυσμενα απο αρουραιους. Οι τοιχογραφιες καταμαυρες. Οι εικονες απεριποιητες. Καμια δεκαρια καλογεροι περιφερονταν στις αρχαιες πετρες τους, αλλα ηταν αυτονομοι και ανοργανωτοι. Στην εκκλησιαστικη ιδιολεκτο η λειτουργια της μονης ηταν ιδιορρυθμη : δηλαδη στην αναζητηση της πνευματικης πληρωσης καθε μοναχος ηταν προσωπικα υπευθυνος για την καλυψη των δικων του βασικων αναγκων. Κανεις δεν ηταν επικεφαλης' δεν ειχαν συλλογικο σκοπο. Με αλλα λογια, η σχεση τους με τη μονη θυμιζε πολυ τη σχεση του Ελληνα πολιτη με το κρατος του.Η κατασταση αυτη αλλαξε στις αρχες της δεκαετιας του 1990 οταν μια ομαδα δραστηριων νεαρων Ελληνοκυπριων μοναχων απο καποιο αλλο σημειο του Αγιου Ορους, με επικεφαλης τον πατερα Εφραιμ, διεβλεψε μια ευκαιρια για ανοικοδομηση : εναν εκπληκτικο φυσικο πορο που ειχε πεσει θυμα τρομερης κακοδιαχειρισης. Ο Εφραιμ ξεκινησε την προσπαθεια συγκεντρωσης των χρηματων που θα αποκαθιστουσαν την παλια αιγλη του Βατοπεδιου. Αρχισε να πιεζει την Ευρωπαικη Ενωση για πολιτιστικα κονδυλια. Αρχισε να συναναστρεφεται πλουσιους Ελληνες επιχειρηματιες που ειχαν αναγκη απο συγχωρεση.98Αρχισε να καλλιεργει φιλιες με σημαντικους Ελληνες πολιτικους.Σε ολες τις περιπτωσεις επεδειξε απιστευτο θρασος. Οταν, λογου χαρη, ενας διασημος Ισπανος τραγουδιστης επισκεφτηκε το Βατοπεδι κι εδειξε ενδιαφερον για τη μονη, ο Εφραιμ μετετρεψε αυτο το ενδιαφερον σε ακροαση με κρατικους αξιωματουχους απο την Ισπανια. Τους ειπε οτι ειχε σημειωθει μια τρομερη αδικια : τον 14ο αιωνα ενα τσουρμο Καταλανοι μισθοφοροι, εξοργισμενοι με τον Βυζαντινο αυτοκρατορα, ειχαν λεηλατησει το βατοπεδι προξενωντας μεγαλες ζημιες. Η μονη ελαβε απο τους κρατικους αξιωματουχους το ποσο των 240.000 δολαριων.Ειναι σαφες οτι ενα μερος της στρατηγικης του Εφραιμ ηταν να ξανακανει το Βατοπεδι αυτο που ηταν για το μεγαλυτερο διαστημα της ζωης της Βυζαντινης Αυτοκρατοριας : ενα μοναστηρι με παγκοσμια εμβελεια. Κατι που, επισης, το εκανε να ξεχωριζει απο τη χωρα στην οποια τυγχανε να βρισκεται. Παρα την ενταξη της στην Ευρωπαικη Ενωση, η Ελλαδα παρεμεινε μια κλειστη οικονομια' ειναι αδυνατον να υποδειχθει με ακριβεια η πηγη ολων των δεινων της χωρας, γενικα, ομως, ενα απο τα προβληματα που θα μπορουσαν να καταδειχθουν ειναι ο απομονωτισμος της. Ενα σωρο πραγματα που θα μπορουσαν να γινουν με αποδοτικοτερο τροπο απο αλλους γινονται απο τους ιδιους τους Ελληνες' καθε λογης αλληλεπιδρασεις με αλλες χωρες στις οποιες θα μπορουσαν να επιδοθουν επικερδως, απλως δεν υφιστανται. Η Μονη Βατοπεδιου αποτελεσε την εντυπωσιακη εξαιρεση στον γενικο κανονα : καλλιεργουσε σχεσεις με τον εξω κοσμο. Απο τις πιο διασημες περιπτωσεις ειναι εκεινη του πριγκηπα Καρολου, ο οποιος μεχρι να ξεσπασει το σκανδαλο, ειχε επισκεφτει τη μονη για τρια συνεχομενα καλοκαιρια, μενοντας μια εβδομαδα τη φορα.99Οι σχεσεις με τους πλουσιους και διασημους ηταν απαραιτητες στο πλαισιο της προσπαθειας του Βατοπεδιου να εξασφαλισει κρατικες επιχορηγησεις και επανορθωσεις για λεηλασιες, αλλα ηταν εξισου απαραιτητες σε οτι αφορουσε το τριτο σκελος της στρατηγικης που εφαρμοζε η νεα διευθυνση του : την ακινητη περιουσια.Το μακραν εξυπνοτερο πραγμα που ειχε κανει ο πατηρ Εφραιμ ηταν οτι καθισε κι εψαξε σε ενα παλιο πυργο, οπου φυλασσονταν βυζαντινα χειρογραφα, ανεγγιχτα για δεκαετιες. Ανα τους αιωνες, διαφοροι Βυζαντινοι αυτοκρατορες και αλλοι ηγεμονες ειχαν παραχωρησει στο Βατοπεδι διαφορες εκτασεις γης, κυριως στη σημερινη Ελλαδα και την Τουρκια. Τα χρονια πριν απο την ελευση του Εφραιμ το ελληνικο δημοσιο ειχε παρει πισω μεγαλο μερος αυτης της ακινητης περιουσιας, παρεμενε ωστοσο, ενας τιτλος ιδιοκτησιας που ειχε παραχωρηθει κατα τον 14ο αιωνα απο τον αυτοκρατορα Ιωαννη Ε' Παλαιολογο, και αφορουσε μια λιμνη στη Βορεια Ελλαδα.Οταν ο Εφραιμ ανακαλυψε στα θυσαυροφυλακια του Βατοπεδιου τον τιτλο ιδιοκτησιας της λιμνης, αυτη ειχε χαρακτηριστει απο την ελληνικη κυβερνηση προστατευομενος υγροβιοτοπος. Ξαφνου, το 1998, επαψε να ειναι : καποιος ειχε επιτρεψει τον αποχαρακτηρισμο της. Λιγο αργοτερα, οι μοναχοι απεκτησαν την πληρη κυριοτητα της λιμνης.Επιστρεφοντας στην Αθηνα εντοπισα τον Πετρο Δουκα, τον ανθρωπο στο υπουργειο Οικονομικων τον οποιο πλευρισαν πρωτο οι μοναχοι του Βατοπεδιου. Σημερα ο Δουκας βρισκεται στο επικεντρο των δυο ερευνων που διεξαγει η Βουλη, αλλα παραδοξως ειχε γινει ο μοναδικος ανθρωπος στην κυβερνηση που ηταν διατεθειμενος να μιλησει ανοιχτα για οσα ειχαν συμβει. Σε αντιθεση με τα περισσοτερα μελη της ελληνικης κυβερνησης, ο Δουκας δεν ξεκινησε την καριερα του στην πολιτικη - ηταν ενας ανθρωπος που ειχε κανει περιουσια στον ιδιωτικο τομεα, εντος και εκτος Ελλαδας, προτου αναλαβει, το 2004, μια θεση στο υπουργειο Οικονομικων κατοπιν αιτηματος του πρωθυπουργου. Τοτε ηταν πενηντα δυο ετων και ειχε περασει το μεγαλυτερο μερος της σταδιοδρομιας του ως υψηλοβαθμο τραπεζικο στελεχος της Citigroup στη Νεα Υορκη.100Ηταν ψηλος και ξανθος και διαχυτικος και ντομπρος και χιουμοριστας. Εκεινος ηταν υπευθυνος για την υπαρξη του μακροπροθεσμου ελληνικου δημοσιου χρεους. Τοτε που τα επιτοκια ηταν χαμηλα και κανεις δεν διεβλεπε κινδυνο στο δανεισμο χρηματων προς την ελληνικη κυβερνηση, επεισε τους προισταμενους του να εκδωσουν 40ετη και 50ετη ομολογα. Μετα απ αυτο οι ελληνικες εφημεριδες του επιτεθηκαν με πηχυαιους τιτλους ( Ο ΔΟΥΚΑΣ ΥΠΟΘΗΚΕΥΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ ), αλλα επροκειτο για μια πολυ ευφυη κινηση. Τα μακροπροθεσμα ομολογα, υψους 18 δισεκατομμυριων δολαριων, αποτελουν σημερα αντικειμενο διαπραγματευσης στο 50% της ονομαστικης αξιας τους - πραγμα που σημαινει οτι η ελληνικη κυβερνηση θα μπορουσε να τα αγορασει στην ανοιχτη αγορα. "Τους εξασφαλισα ενα εμπορικο κερδος 9 δισεκατομμυριων δολαριων" λεει γελωντας ο Δουκας. "Επρεπε να μου δωσουν και μπονους ! "Λιγο μετα την αναληψη των καινουργιων καθηκοντων του, δυο μοναχοι εμφανιστηκαν απροσκλητοι στο γραφειο του Δουκα στο υπουργειο Οικονομικων. Ο ενας ηταν ο πατηρ Εφραιμ, τον οποιο ο Δουκας τον ειχε ακουστα' ο αλλος, αγνωστος του Δουκα, αλλα σαφως ο εγκεφαλος της επιχειρησης, ηταν ενας ανθρωπος ονοματι Αρσενιος. Ειπαν οτι τους ανηκε αυτη η λιμνη και ηθελαν να τους την αγορασει το υπουργειο Οικονομικων τοις μετρητοις. " Καποιος τους ειχε παραχωρησει πληρη τιτλο ιδιοκτησιας της λιμνης" λεει ο Δουκας. "Ηθελαν να τη ρευστοποιησουν. Ηρθαν και μου ειπαν : " Μπορειτε να αγορασετε την ιδιοκτησια μας ; ". Ο Δουκας διαισθανηθηκε οτι πριν απο τη συναντηση ειχαν ριξει καμποση μελετη. "Προτου ερθουν να σε βρουν γνωριζουν πολλα για σενα - για τη συζυγο, τους γονεις σου, το βαθμο της θρησκευτικης σου πιστης" μου ειπε. " Το πρωτο πραγμα που με ρωτησαν ηταν αν ηθελα να με εξομολογησουν". Ο Δουκας εκρινε οτι θα ηταν ασυνετο ν' αποκαλυψει στους καλογερους τα μυστικα του.101Αντι γι αυτο τους ειπε οτι δεν θα τους εδινε λεφτα για τη λιμνη τους - κι εξακολουθουσε να μην καταλαβαινει πως ειχε περιελθει αυτη στην κυριοτητα τους. " Φαινονταν να πιστευουν οτι ειχα πολλα λεφτα για ξοδεμα" λεει ο Δουκας. "Τους ειπα : "Ακουστε, παρα τα οσα πιστευει ο κοσμος, το υπουργειο Οικονομικων δεν εχει χρηματα". Κι εκεινεοι ειπαν :" Ενταξει, αν δε μπορειτε να αγορασετε το μεριδιο μας, γιατι δε μας δινετε καποιες απο τις εκτασεις που σας ανηκουν ;"Οπως αποδειχτηκε, αυτη ηταν η στρατηγικη της επιτυχιας : να ανταλλαχθει η λιμνη, που δεν απεφερε προσοδους, με κρατικα ακινητα που απεφεραν. Με καποιον τροπο οι μοναχοι επεισαν κρατικους αξιωματουχους οτι η γη γυρω απο τη λιμνη αξιζε πολυ περισσοτερο απο τα 55 εκατομμυρια ευρω στα οποια την ειχε αποτιμησει ενας ανεξαρτητος εκτιμητης, κι επειτα χρησιμοποιησαν τη φουσκωμενη αποτιμηση για να ζητησουν κρατικα ακινητα αξιας 1 δισεκατομμυριου ευρω. Ο Δουκας αρνηθηκε να τους δωσει εστω κι ενα κομματι απο την ακινητη περιουσια των 250, περιπου, δισεκατομμυριων ευρω που ελεγχε το υπουργειο Οικονομικων. ( "Δε κανω αυτο το πραγμα ρε γαμω το" λεει οτι τους ειπε. ) Οι μοναχοι πηγαν στην πηγη της αμεσως επομενης σε αξια γης - των αγροτικων και δασικων εκτασεων που ελεγχε το υπουργειο Γεωργιας. Ο Δουκας θυμαται : " Μου τηλεφωνησε ο υπουργος Γεωργιας και μου ειπε : "Τους δινουμε ενα σωρο εκτασεις αλλα δεν αρκουν. Γιατι δεν προσθετετε κι εσεις τιποτε δικα σας οικοπεδα ;". Μετα την αρνηση του, ο Δουκας δεχτηκε ενα ακομα τηλεφωνημα - τουτο απο το γραφειο του πρωθυπουργου. Και παλι ειπε οχι. Επειτα του δινουν ενα εγγραφο που αναφερει οτι ο ιδιος παραχωρει στους μοναχους κρατικη γη, και το μονο που χρειαζεται ειναι να το υπογραψει. " Αντε γαμηθειτε" ειπα " δεν το υπογραφω".Και δεν το υπεγραψε - τουλαχιστον στην αρχικη μορφη του. Αλλα το πρωθυπουργικο γραφειο τον πιεζε' απ οτι φαινοταν, οι μοναχοι κρατουσαν με καποιον τροπο στο χερι τον προσωπαρχη του πρωθυπουργου.102Ο συγκεκριμενος ανθρωπος, ο Γιαννης Αγγελου, ειχε γνωρισει τους μοναχους πριν απο μερικα χρονια, λιγο αφοτου ειχε διαγνωσθει οτι επασχε απο θανατηφορο ασθενεια. Οι μοναχοι προσευχηθηκαν γι αυτον κι εκεινος δεν πεθανε, αλλα αντιθετως ανενηψε με θαυματουργο τροπο. Τους ειχε κανει, ομως, την εξομολογηση του.Ο Δουκας ειχε πλεον παψει να βλεπει τους μοναχους σαν απλοικους απατεωνες, και τους θεωρουσε τους πιο οξυδερκεις επιχειρηματιες με τους οποιους ειχε συναλλαχθει ποτε. "Τους ειπα οτι θα επρεπε να διοικουν το υπουργειο Οικονομικων" λεει. "Δεν διαφωνησαν". Τελικα, κατω απο τις πιεσεις του προισταμενου του, ο Δουκας υπεγραψε δυο εγγραφα. Το πρωτο δεχοταν οτι η ιδιοκτησια της λιμνης απο τους μοναχους δεν ηταν αμφισβητησιμη' το δευτερο καθιστουσε δυνατη την ανταλλαγη των γαιων. Δεν παραχωρουσε στους μοναχους δικαιωματα πανω σε γαιες του υπουργειου Οικονομικων, ομως συμφωνωντας να περιληφθει η λιμνη τους στο χαρτοφυλακιο ακινητης περιουσιας του υπουργειου Οικονομικων, ο Δουκας καθιστουσε δυνατη τη συμφωνια τους με τον υπουργο Γεωργιας. Ως ανταλλαγμα για τη λιμνη τους, οι μοναχοι ελαβαν 73 διαφορετικα ακινητα του δημοσιου, αναμεσα τους και το πρωην κεντρο γυμναστικης της Ολυμπιαδας του 2004 - που οπως πολλα απο οσα κατασκευασε η ελληνικη κυβερνηση για τους Ολυμπιακους Αγωνες ειναι τωρα αδειο και εγκαταλειμμενο. Και αυτο, υπεθεσε ο Δουκας, ηταν ολο. " Φανταζεσαι οτι ειναι αγιοι ανθρωποι" λεει. " Ισως θελουν να το χρησιμοποιησουν για να φτιαξουν ενα ορφανοτροφειο".Οπως αποδειχτηκε, ηθελαν να φτιαξουν μια αυτοκρατορια εμπορικων ακινητων. Ξεκινησαν πειθοντας την ελληνικη κυβερνηση να κανει κατι σπανιως εκανε : να αλλαξει τα χωροταξικα σχεδια ετσι ωστε μη εμπορικα ακινητα να μπορουν να χρησιμοποιηθουν για εμπορικους σκοπους.103Εκτος απο τις εκτασεις που ελαβαν στο πλαισιο της ανταλλαγης - τις οποιες αργοτερα η ελληνικη Βουλη εκτιμησε στο 1 δισεκατομμυριο ευρω - οι μοναχοι ειχαν εξασφαλισει, με τις δικες τους δυναμεις, 100% χρηματοδοτηση για την αγορα εμπορικων ακινητων στην Αθηνα και την αξιοποιηση των ακινητων που ειχαν αποκτησει. Το πρωην ολυμπιακο κεντρο γυμναστικης θα γινοταν πολυτελης ιδιωτικη κλινικη- με την οποια οι μοναχοι σαφως απολαμβαναν μια συγκεκριμενη συνεργεια. Κατοπιν, με τη βοηθεια ενος Ελληνα τραπεζιτη, οι μοναχοι κατεστρωσαν σχεδια για κατι που θα ονομαζοταν Κεφαλαιο Ακινητης Περιουσιας Βατοπεδιου. Οσοι θα επενδυαν στο κεφαλαιο ουσιαστικα θα εξαγοραζαν απο τους μοναχους τα ακινητα που τους ειχε δωσει το δημοσιο. Και οι μοναχοι θα χρησιμοποιουσαν τα χρηματα για να αποκαταστησουν την αλλοτινη αιγλη του μοναστηριου.Απο εναν αρχαιο τιτλο ιδιοκτησιας μιας αχρηστης λιμνης οι δυο μοναχοι ειχαν υφανει εναν πλουτο που, συμφωνα με τις ελληνικες εφημεριδες, κυμαινοταν, αναλογα με την εφημεριδα, απο δεκαδες εκατομμυρια μεχρι πολλα δισεκατομμυρια δολαρια.Στην πραγματικοτητα ομως κανεις δεν γνωριζε την πραγματικη εκταση του χαρτοφυλακιου των μοναχων' μια, δε, απο τις επικρισεις που δεχτηκε η πρωτη εξεταστικη επιτροπη της Βουλης ηταν οτι δεν καταφερε να βαλει χερι σε ολες τις ιδιοκτησιες των μοναχων. Εφαρμοζοντας τη θεωρια που λεει οτι αν θες να μαθεις ποια ειναι η πραγματικη περιουσια των πλουσιων το καλυτερο που εχεις να κανεις ειναι να ρωτησεις αλλους πλουσιους - και οχι, λογου χαρη, δημοσιογραφους - εκανα μια σφυγμομετρηση σε ενα τυχαιο δειγμα αρκετων πλουσιων Ελληνων που ειχαν δημιουργησει την περιουσια τους στους κλαδους της ακινητης περιουσιας ' των χρηματοπιστωτικων. Τοποθετησαν την ακινητη και χρηματοπιστωτικη περιουσια των μοναχων σε ενα ποσο κατω απο τα 2 δισεκατομμυρια δολαρια αλλα πανω απο το 1 δισεκατομμυριο δολαρια - ξεκινωντας απο μηδεν τοτε που ανελαβε η νεα διευθυνση.104Και μιλαμε για μια επιχειρηση που ξεκινησε τη λειτουργια της μην εχοντας να πουλησει τιποτα αλλο εκτος απο αφεση αμαρτιων.Ο εκκλησιασμος των μοναχων δεν τελειωσε πριν απο τη μια το πρωι. Κανονικα, μου εξηγησε ο πατηρ Αρσενιος, θα σηκωνονταν και θα ξαναρχιζαν τα ιδια στις τεσσερις. Την Κυριακη χαλαρωνουν το προγραμμα και αρχιζουν στις εξι. Προσθετουμε αλλες οχτω ωρες τη μερα με δουλεια στους κηπους 'η στη λαντζα 'η στην παραγωγη λικερ μεντας, και διαπιστωνουμε πως αυτο που καποιος θεωρει παραδεισο μπορει να ειναι κολαση για καποιον αλλο. Οι επικεφαλης της επιχειρησης, οι πατερες Εφραιμ και Αρσενιος, γλιτωνουν απο αυτο το ξεθεωτικο καθεστως περιπου πεντε μερες καθε μηνα' κατα τα αλλα ζουν με αυτον ακριβως τον τροπο. " Οι περισσοτεροι στην Ελλαδα εχουν την εντυπωση οτι ο ηγουμενος ειναι απατεωνας" μου λεει ενας αλλος μοναχος, ο πατηρ Μαθιου απο το Γουισκονσιν, σε μια στιγμη - οπως την αντιλαμβανομαι - ειλικρινειας. " Ολοι στην Ελλαδα ειναι πεπεισμενοι οτι ο ηγουμενος και ο πατηρ Αρσενιος εχουν μυστικους τραπεζικους λογαριασμους. Αν κατσεις να το σκεφτεις, ειναι τρελα. Τι να τα κανουν τα λεφτα ; Δεν προκειται να πανε μια βδομαδα διακοπες στην Καραιβικη. Ο ηγουμενος ζει σε κελι. Ομορφο κελι. Αλλα δεν παυει να 'ναι μοναχος. Και σιχαινεται να φευγει απο το μοναστηρι".Η επιγνωση του οτι πρεπει να ξαναβρεθω στην εκκλησια στις εξι το πρωι δυσκολευει, αντι να διευκολυνει τον υπνο μου, και σηκωνομαι απο τις πεντε. Απολυτη σιωπη : οι ηχοι ειναι τοσο σπανιοι που μου παιρνει κανα λεπτο να συνειδητοποιησω την απουσια τους. Τρουλοι, καπνοδοχοι, πυργοι και ελληνικοι σταυροι στιζουν τον γκριζο ουρανο. Μαζι με ενα ζευγαρι γιγαντιαιους γερανους: το παγωμα των περιουσιακων στοιχειων των μοναχων εχει σταματησει τις εργασιες αποκαταστασης του μοναστηριου. Στις 5:15 ακουγονται οι πρωτοι θορυβοι απο το εσωτερικο της εκκλησιας' ειναι λες και καποιος μετακινει τα τεμπλα με τις εικονες, σαν κοπιαστικη προετοιμασια στα παρασκηνια πριν απο την παρασταση.105Στις 5:30 ενας μοναχος πιανει ενα σκοινι κι αρχιζει να χτυπα την καμπανα της εκκλησιας. Ξανα σιωπη, ωσπου, μερικα λεπτα αργοτερα, ακουγεται απο τον μακροστενο κοιτωνα των μοναχων το μπιμπ μπιμπ μπιμπ απο τα ηλεκτρονικα ξυπνητηρια.Τρεις ωρες αργοτερα, στο αυτοκινητο με το οποιο επιστρεφω στην Αθηνα, χτυπα το κινητο μου. Ειναι ο πατηρ Μαθιου. Θελει να μου ζητησει μια χαρη. Ω, οχι, σκεφτομαι, καταλαβαν τι σκαρωνω, και μου τηλεφωνει για να θεσει ενα σωρο περιορισμους σε οσα θα γραψω. Οντως ειχαν καταλαβει ως ενα σημειο τι σκαρωνα, αλλα δεν με επαιρνε γι' αυτο. Ο υπουργος Οικονομικων ειχε επιμεινει να ελεγξει τα λεγομενα του, αλλα οι μοναχοι με αφησαν να φυγω με οτι ειχα καταγραψει, πραγμα απιστευτο αν λαβουμε υποψη τη σοβαροτητα των δικαστικων διωξεων με τις οποιες βρισκονται αντιμετωποι. "Διαβαζουμε τα κειμενα ενος συμβουλου απο το αμερικανικο χρηματιστηριο" λεει ο μοναχος. "Τον λενε Ρομπερτ Τσαπμαν..." ( Δεν τον ειχα ακουστα. Οπως αποδειχτηκε ειναι ο συντακτης ενος ενημερωτικου δελτιου για τις παγκοσμιες χρηματοπιστωτικες αγορες.) Οι αλλοι μοναχοι, μου ειπε ο πατηρ Μαθιου, ηθελαν να μαθουν την αποψη μου για τον Ρομπερτ Τσαπμαν. Αν αξιζε τον κοπο να τον ακουνε...