Ξέρεις πόσες φορές έχω ακούσει τη φράση - κυρίως από γυναίκες -, απευθυνόμενη σε εμένα, "Εσύ σκέφτεσαι σαν άντρας"(!), εννοώντας, βέβαια, ότι λειτουργώ τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο χωρίς να προβαίνω σε έμφυλες διακρίσεις; Πόσες φορές, συγκρινόμενη με κάποιον άνδρα για διαφορετική αντιμετώπιση στο πρόσωπό μου, και μετά από δική μου παρέμβαση για το άνισον της υπόθεσης, έχω ακούσει τη φράση - κι εδώ κυρίως από γυναίκες - "Μα δεν είναι το ίδιο. Αυτός είναι άντρας."; Λοιπόν, αυτά και άλλα τέτοια συναφή δεν τα ακούς μόνο από διανοητικά καθυστερημένους ή αμόρφωτους. Και αυτό διότι η μόρφωση δεν ταυτίζεται ούτε με την παιδεία ούτε με την προσωπική καλλιέργεια ούτε με την κουλτούρα. Κατά συνέπεια, κάποιος μορφωμένος μπορεί κάλλιστα να είναι ακαλλιέργητος, απαίδευτος και να διέπεται από την πατριαρχική κουλτούρα. Για να μην αναφερθώ καν, στην πικρή καραμέλα της "μόρφωσης", που, λίγο πολύ, όλοι μας καταναλώνουμε και περιφέρουμε χωρίς να συνειδητοποιούμε καν το πραγματικό της νόημα. Μορφώνομαι δε σημαίνει αποκτώ τυπικά προσόντα (πτυχίο, καριέρα, οικονομική ανεξαρτησία, κοινωνική θέση και αναγνώριση εξαιτίας όλων αυτών). Μορφώνομαι - και ετυμολογικά, ακόμα - σημαίνει ολοκληρώνομαι σαν άνθρωπος, σχηματίζομαι ή/και μετασχηματίζομαι ως προσωπικότητα, δηλαδή ποιώ τον εαυτό μου, επεμβαίνω στις σκέψεις μου, στα συναισθήματά μου, στις πράξεις μου, στη συμπεριφορά μου, στις εκφάνσεις μου, στις εκφράσεις μου, στις πληροφορίες που λαμβάνω, στα στοιχεία που εκβάλλω στην πραγματικότητα και σε εκείνα που η πραγματικότητα επιβάλλει ή "επιβάλλει" στο μυαλό ή τη ζωή μου εν γένει, αλληλεπιδρώ ενεργά και συστηματικά με τη συνείδησή μου και συγκροτώ την ξεχωριστή και αξιόλογη ατομικότητά μου μέσα - ή και απέναντι - στον περίγυρό μου, στο ανθρώπινο και φυσικό σύνολο, στο κάθε περιβάλλον, στον κόσμο, εντέλλει. Αυτές είναι οι ενέργειες που καθιστούν μορφωμένους ανθρώπους. Όλοι οι άλλοι παραμένουν περισσότερο ή λιγότερο αμόρφωτοι, ακόμα κι αν έχουν καταφέρει να ανέλθουν στην Πρυτανεία ενός κορυφαίου πανεπιστημιακού ιδρύματος.Ως προς την ευφυΐα, δεν ξέρω αν από μόνη της αρκεί ως έμφυτη δυνατότητα για να κινήσει τη διαδικασία που αναφέρω και αυτό οφείλεται μάλλον στην ασάφεια του ορισμού της, ο οποίος, όπως η έννοια έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται, είναι ακόμα πιο γενικός και αόριστος από αυτόν της "μόρφωσης".