« [...] Σε ό,τι με αφορά, μπήκα στο Ελληνικό Τροτσκιστικό Κόμμα, στην πιο αριστερή πτέρυγα, την οποία διήυθυνε τότε ένας εκπληκτικός άνθρωπος, ο Σπύρος Στίνας, ο οποίος πέθανε λίγο λιγότερο από δυο χρόνια τώρα -- ένας ήρωας και ταυτόχρονα ένας εκκοσμικευμένος άγιος, που κυνηγήθηκε όλη του τη ζωή και που σίγουρα δεν έφαγε σχεδόν ποτέ του ζεστό φαϊ για είκοσι χρόνια. Ήμουν ενεργό μέλος μέχρι το τέλος της παραμονής μου στην Ελλάδα, δηλαδή μέχρη τα τέλη του 45. Ποτέ δεν είχα διαφωνίες με τον Στίνα, με την εξαίρεση του Σταλινικού πραξικοπήματος του Δεκέμβρη του 44. Ο Στίνας θεωρούσε ότι ήταν στρατιωτικό πραξικόπημα, που κατ' εμέ δεν είχε νόημα. Εγώ αντιθέτως θεωρούσα, για να μην μπω σε λεπτομέρειες, ότι αυτή η απόπειρα πραξικοπήματος είχε ως στόχο να ιδρύσει στην Ελλάδα αυτό που αργότερα θα ονομαζόταν λαίκή δημοκρατία, δηλαδή, την αρπαγή της εξουσίας από τους Σταλινιστές ώστε να ιδρυθεί μια ρωσικού τύπου κοινωνία, με τις απαραίτητες βέβαια τοπικές παραλλαγές.»Κορνήλιος Καστοριάδης, συνέντευξη στο Agora International, 1990Εν όψει τέτοιων δηλώσεων, θα έπρεπε μήπως το ΚΚΕ να του χτίσει άγαλμα έξω από τα γραφεία του, στον Περισσό; Δεν ήξερε ο Καστοριάδης ότι είναι άλλο πράγμα ο ΔΣΕ του εμφυλίου - που πράγματι ελεγχόταν σε μεγάλο βαθμό από το ΚΚΕ - και άλλο πράγμα το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ που συγκροτήθηκαν ως πλατιές κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες και στις οποίες φυσικά δεν είχε το πάνω χέρι το "κακό, σταλινικό" ΚΚΕ; Ή μήπως δεν ήξερε ο Καστοριάδης ότι η επίσημη ιδεολογία του ΕΑΜ ήταν πατριωτική/εθνοαπελευθερωτική και όχι βέβαια "σταλινική" (αγνοώ καν τη σημασία του όρου "σταλινικός"· είναι απλώς μία βολική ταμπελίτσα, έτοιμη για χρήση ανά πάσα στιγμή, όταν θέλουμε να συκοφαντήσουμε όποιον δεν μας αρέσει); Πόσους ανθρώπους έσωσε από την πείνα το ΕΑΜ τον δύσκολο κατοχικό χειμώνα του '41-'42; Οι αθώοι άοπλοι διαδηλωτές που σφαγιάστηκαν στις 3/12/44 από τις δυνάμεις ασφαλείας ήταν και αυτοί "σταλινικοί" και σχεδιάζαν "πραξικόπημα" φαντάζομαι, σύμφωνα με την συλλογιστική του Καστοριάδη. Τέτοιες ανιστόρητες και ανυπόστατες αρλούμπες ούτε η φασιστική ακροδεξιά δεν τολμούσε να πεί δημοσίως. Το 1.000.000 άτομα που συμμετείχαν στις εκλογές που οργάνωσε η ΠΕΕΑ το 1944 ήταν όλοι βαμμένοι "σταλινικοί" που έπαιρναν εντολές από το Κρεμλίνο! Και πρέπει εμείς τώρα να θαυμάσουμε τη σκέψη «ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα». Η ειρωνία είναι ότι βλέψεις προς την Ελλάδα ο "πατερούλης" δεν είχε ούτως ή άλλως, όπως φάνηκε άλλωστε και με τη συμφωνία της Γιάλτας τον Φλεβάρη του 1945. Ούτε ενίσχυσε σημαντικά το αντάρτικο του ΔΣΕ η ΕΣΣΔ· ο κύριος προμηθευτής όπλων, πυρομαχικών κ.λπ. του ΔΣΕ ήταν η Γιουγκοσλαβία του Τίτο της οποίας το κοινωνικό και πολιτικό μοντέλο σοσιαλισμού μηδαμινή σχέση είχε με το αντίστοιχο της ΕΣΣΔ. Ψιλά γράμματα βέβαια όλα αυτά για κάποιους.Προς τον σχολιαστή με το ψευδώνυμο "Παρατηρητής":ο Καστοριάδης αναφερόταν στον σοβιετικό κοινωνικό σχηματισμό με τον όρο «γραφειοκρατικός καπιταλισμός» και όχι «κρατικός καπιταλισμός»· τον δεύτερο όρο τον χρησιμοποιούσε κυρίως ο ετερόδοξος τροτσκιστής Tony Cliff ήδη από τη δεκαετία του '40, μάλιστα επεξεργάστηκε και ολόκληρη θεωρία που αποδείκνυε τάχα μου ότι η ΕΣΣΔ ήταν ένα "σύστημα κρατικού καπιταλισμού". Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην καστοριαδική ανάλυση και αυτή του Cliff, παρόλο που έχουν και οι δύο τροτσκιστικές καταβολές από πολιτικής απόψεως. Αυτό είναι θέμα για άλλη συζήτηση όμως.Σχετικά με τις ανεπάρκειες και τις εσωτερικές αντιφάσεις της ανάλυσης του Καστοριάδη για την ΕΣΣΔ, αντιγράφω από το βιβλίο του Π. Παυλίδη με τίτλο "Το φαινόμενο της γραφειοκρατίας στην ΕΣΣΔ": «Αφετηρία των συλλογισμών του Κ.Καστοριάδη υπήρξε η διαφωνία του με τις κλασικές τροτσκιστικές θέσεις για το φαινόμενο της γραφειοκρατίας. Φρονώντας ότι ο Λ. Τρότσκι ασκεί ανεπαρκή και αντιφατική κριτική στο σταλινικό καθεστώς ο Κ.Καστοριάδης, πρώην τροτσκιστής και κατόπιν αποστάτης του τροτσκισμού, επιχειρεί μια, κατ’ αυτόν, νέα προσέγγιση του θέματος, με έμφαση στην ανάλυση των σχέσεων παραγωγής. Ο ίδιος απορρίπτει κατηγορηματικά τη θέση τόσο περί του σοσιαλιστικού όσο και περί του καπιταλιστικού χαρακτήρα της ΕΣΣΔ, όπως άλλωστε και την τροτσκιστική θεωρία περί εκφυλισμένου εργατικού κράτους. Το βασικό συμπέρασμα του Κ.Καστοριάδη αναφορικά με τη φύση του σοβιετικού καθεστώτος είναι ότι η γραφειοκρατία καθεαυτή, δηλαδή ως γραφειοκρατία, αποτελεί μιαν άρχουσα τάξη και ότι στην ΕΣΣΔ έχει εγκαθιδρυθεί ένα νέο, γραφειοκρατικό εκμεταλλευτικό κοινωνικό σύστημα.»«Οι δυσκολίες και τα εμπόδια που συναντά ο εν λόγω ισχυρισμός στην τεκμηρίωσή του, παρόμοια αυτών που εξετάσαμε στην περίπτωση του Τ.Κλιφ, είναι κατά τη γνώμη μας τυπικά και αναπόδραστα. Για να αποδειχθεί ότι η γραφειοκρατία είναι άρχουσα τάξη χρειάζεται να αποδειχθεί η ιδιοκτησία της στα μέσα παραγωγής. Στο εμπόδιο, όμως, αυτής της θεμελιώδους θεωρητικής υποχρέωσης προσκρούουν και καταρρέουν όλες οι σχετικές προσπάθειες του Κ.Καστοριάδη. Αντί για θεωρητικά επιχειρήματα το μόνο που μας παρουσιάζει είναι γενικές δηλώσεις, στηριζόμενες στην αποδεικτική ισχύ «αυταπόδεικτων» βεβαιοτήτων.»Πιο κάτω:«Ας συνεχίσουμε όμως την παρακολούθηση του «επιστημονικού» και «μαρξιστικού» στοχασμού που διακρίνει τον Κ.Καστοριάδη. Όπως ο ίδιος ισχυρίζεται η σοβιετική γραφειοκρατία ιδιοποιείται την παραγόμενη υπεραξία. Αυτό για ένα μαρξιστή σημαίνει πως η σοβιετική οικονομία στηρίζεται σε μια καθολική εμπορευματική παραγωγή και σε καθολικές αξιακές σχέσεις, διότι μόνο σε αυτά τα πλαίσια το υπερπροϊόν παίρνει αξιακή μορφή, καθίσταται υπεραξία. Όμως η «ζωντανή συνέχεια του μαρξισμού μέσα στη σύγχρονη κοινωνία» εκφραζόμενη στο πρόσωπο του Κ.Καστοριάδη ανατρέπει το παραπάνω μαρξιστικό μας συμπέρασμα, διότι μας πληροφορεί οτι «Οι συνθήκες ισχύος του νόμου της αξίας …απουσιάζουν από τη σοβιετική οικονομία» και ότι «εδώ ο νόμος της αξίας χάνει το περιεχόμενό του, εφόσον οι συνθήκες εφαρμογής του δεν υπάρχουν». Απομένει σε μας να θαυμάσουμε τη «μαρξιστική» κατάρτιση του Κ.Καστοριάδη και το επιστημονικό επίπεδο των επισημάνσεών του, όταν «ανακαλύπτει» την παραγωγή και ιδιοποίηση υπεραξίας σε μια κοινωνία και οικονομία όπου ο νόμος της αξίας δεν ισχύει.»Όλο το κείμενο εδώ:http://www.ilhs.tuc.gr/gr/Graf_1.3.htm
Σχολιάζει ο/η
Scroll to top icon