4. Στη στήλη έχω διαβάσει ξανά ερωτήσεις σχετικές με χρήση ουσιών αλλά είναι η πρώτη που βλέπω από χρήστη και αφορά την ευθύνη του απέναντι στο στενό συναισθηματικό του περιβάλλον. Θα γράψω όσα γνωρίζω από προσωπική ενασχόληση. Ο εθισμός προκαλεί αλλοιώσεις στην προσωπικότητα. Όταν είναι χρόνιος οι αλλοιώσεις είναι πρακτικά μόνιμες. Το περιβάλλον πάσχει ομοίως. Η καθημερινότητα του σκύλου σου που περιγράφεις (μένει μόνος, αποφεύγουμε τα μέρη με κόσμο, με βλέπει στο πάτωμα, ενοχλείται απ το χόρτο, αισθάνεται τις φρίκες μου) συνιστά κατάσταση παθολογική και έχει όνομα: συνεξάρτηση. Η συνεξάρτηση δεν αφορά μόνο τα άτομα που βρίσκονται στην ευθύνη του εξαρτημένου κι εξαρτούν την επιβίωσή τους απ αυτόν, αλλά εν γένει τους συντρόφους ή τις οικογένειες εξαρτημένων ατόμων που οργανώνουν τη ζωή τους γύρω απ τη διαχείριση του εθισμού. Η συνεξάρτηση χρήζει θεραπείας στον ίδιο βαθμό με την εξάρτηση. Έχω δει οικογένειες να πασχίζουν χρόνια. Δε γνωρίζω το βαθμό και το ποιόν συναισθηματικής συμμετοχής ενός ζώου σε μία σχέση, τα παραπάνω αφορούν ανθρώπους αλλά ίσως σε βοηθήσουν να καταλάβεις πώς αισθάνεται ο σκύλος σου. Σχετικά με την ανατροφή παιδιών, όχι, όσο διαρκεί ο εθισμός δε θα γίνει σωστά. Όμως οι εθισμοί θεραπεύονται αν το επιθυμεί πραγματικά ο χρήστης.