Σε νοιάζει όντως τι γίνεται μετά;
Σάββατο απόγευμα σε ένα βιβλιοπωλείο του κέντρου.
Το Σάββατο το απόγευμα που χάζευα στα βιβλιοπωλεία βρέθηκα μπροστά στην Παταγωνία του Τσάτουιν (εκδόσεις Χατζηνικολή). Έχω διαβάσει και καλύτερά του, αλλά κι αυτό με διαμόρφωσε κάπως (όταν διαμορφωνόμουν).
Ήξερα καλά σχεδόν κάθε του σελίδα. Και ήμουν συμφιλιωμένος με την ομορφάσχημη αισθητική της Χατζηνικολή, που ως καλή αστή προσηλωνόταν στην ουσία της δουλειάς της και είχε μια υπεράνω ατημελησία για την υπερβολική καλαισθησία της τυπογραφίας. Στα πρώτα της βιβλία χρησιμοποιούσε κάτι σκανδαλώδη Ηelvetica, κάτι «παλιομοδίτικα» Times, όταν όλοι κατέφευγαν (δικαίως) στα «απλά» ή τα Didot. Όμως όλα έδεναν κάτω από το σίγουρο χέρι της, έδιναν χαρακτήρα στις εκδόσεις της και έφτιαξαν, εν τέλει, έναν οίκο λίγο εκκεντρικό, αλλά με σαφή ραχοκοκαλιά.
Δαγκώθηκα, λοιπόν, όταν είδα το βιβλίο της φωτογραφικά ανατυπωμένο με ένα εξώφυλλο που η ίδια δεν θα διάλεγε. Και ένα αμήχανο λογότυπο «Εκδόσεις Χατζηνικολή» – που μου φάνηκε ξένο.
Δεν μπόρεσα να μην κάνω συνειρμούς. Τι έμεινε από το πανηγύρι εκείνης της γυναίκας; Οι Τσάτουιν, οι Μέρντοχ, οι Γιουρσενάρ, οι Καίσλερ... Πέθανε, και τα έργα της, που ήταν προϊόν διορατικότητας, πάθους και μεγάλης συναισθηματικής ευφυΐας, συνεχίζουν σαν ρακένδυτα ορφανά στα ράφια. Μια κάποια μπλόφα στο πηλίκον.
Ήταν κι η ώρα εκείνη του Σαββάτου που παίζεις κορώνα γράμματα τη διάθεσή σου και δεν ξέρεις αν θα σε πάρει από κάτω ή από πάνω -- οπότε με πείραξε. Έμεινα λίγο σαν χάνος να πασπατεύω το βιβλίο, νιώθοντας λάθος για πολλά.
Αν υπήρχε κάτι που να ψιθυρίζει συνέχεια στο αυτί μας τα δευτερόλεπτα που φεύγουν -τικτακ-τικτακ-τικτακ- , ίσως μετράγαμε αλλιώς τη ζωή μας. Αν μπορούσες να μεταφερθείς στο μέλλον και να δεις τα πράγματά σου (π.χ. τα έπιπλά σου) να τα αγγίζουν με κάποια περιφρόνηση oι συγγενείς σου πριν τα σκοτώσουν, όταν εσύ θα βλέπεις τα ραδίκια ανάποδα, να ανοίγουν το κομπιούτερ σου και να ψάχνουν τα αρχεία σου βαριεστημένα, να πουλάνε τις «ακατανόητες» συλλογές σου όσο-όσο, να ρίχνουν κλήρο κι ενδεχομένως να αφήνουν στο δίπλα παρκάκι τις γάτες σου ― ε, ναι, τότε ίσως είχες μια εναργέστερη εικόνα της παροδικότητας των πάντων. Όπως την είχε η Ιζαμπέλ Υπέρ στην τελική σκηνή του Amour, όταν μπαίνει στο άδειο σπίτι των μόλις πεθαμένων της γονιών, με τα συμπράγαλα ολόκληρου του κοινού, αργού κόσμου τους, που είναι αίφνης όλος άχρηστος.
Αρχίζω να πιστεύω ότι καμιά υπερβολή δεν βγαίνει σε καλό. Ούτε καν η υπερβολή της Τέχνης. Ίσως οδηγεί στο παλάτι της σοφίας, στα ωσαννά των κριτικών, στην αυτοεπιβεβαίωση.
Αλλά η ευτυχία; Η γαλήνη του μυαλού; Η αγάπη των φίλων; Οι απολαύσεις της ζωής;
Άλλου παπά βαγγέλιο...
