Πριν από πέντε μήνες εμφανίστηκαν στην Θεσσαλονίκη οι πρώτοι 24ωροι αυτόματοι πωλητές γάλακτος, οι πρότυποι σταθμοί διανομής που κατάφεραν να δημιουργήσουν τόσο ντόρο μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, αλλά και να αλλάξουν ριζικά το τοπίο στον τρόπο με τον οποίο προμηθευόμαστε πλέον το γάλα.
Πολύ γρήγορα έβλεπες ουρές να σχηματίζονται έξω από τους πωλητές, ενώ όλο και περισσότερα καταστήματα άνοιγαν σε κάθε σχεδόν γειτονιά της πόλης. Κι ενώ απέκτησαν σχεδόν άμεσα ένα φανατικό κοινό πολλοί ήταν και εκείνοι που αρχικά δεν καταλάβαιναν περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Ήταν μία αξιόλογη καινοτόμα επιχειρηματική προσπάθεια; Μία ακόμα μόδα που θα ξεφούσκωνε γρήγορα, ή ένα ιδιωτικό franchise μεγάλης εταιρείας; Και τι συμβαίνει τελοσπάντων με τον "πόλεμο του γάλακτος" που έχει ξεσπάσει τις τελευταίες ημέρες μετά την εμφάνιση των πρώτων αυτόματων πωλητών της Αθήνας;
Συναντήσαμε τον Κυριάκο Κατσαρό, διευθυντή του δικτύου καταστημάτων της Θεσσαλονίκης, ο οποίος μας μίλησε για τον συνεταιρισμό "ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς" πού βρίσκεται από την πρώτη στιγμή πίσω από το εγχείρημα, και μας έλυσε όλες τις απορίες.
Ο συνεταιρισμός "ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς" είναι μία φιλόδοξη ομάδα εκατό ελλήνων αγελαδροτρόφων και γαλακτοπαραγωγών που ιδρύθηκε το 2011 και έχει εξελιχθεί στον πρώτο Πρότυπο Παραγωγικό Συνεταιρισμό αγελαδινού γάλακτος της χώρας.
Σήμερα μετρά 55 μονάδες παραγωγής, παράγει σε καθημερινή βάση 120 τόνους φρέσκου γάλακτος (ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο 10% της εγχώριας παραγωγής) και προμηθεύει μερικές από τις μεγαλύτερες επώνυμες γαλακτοβιομηχανίες.
Οι Έλληνες είναι από τους πρώτους σε κατανάλωση γάλακτος στην Ευρώπη, ωστόσο στην Ελλάδα παράγεται περίπου το 55% της κατανάλωσης ενώ το υπόλοιπο εισάγεται.
Το φθινόπωρο του 2013 ο συνεταιρισμός αποφάσισε να εξετάσει καινούριους τρόπους για τη διάθεση του γάλακτος απευθείας από τους ίδιους τους παραγωγούς, και με όρους που θα έθεταν μόνοι τους στην αγορά. Η πρόταση που επικράτησε ήταν η ίδρυση για πρώτη φορά στην Ελλάδα 24ωρων αυτόματων πωλητών γάλακτος, και τα πρώτα τέσσερα καταστήματα στη Λάρισα ήταν γεγονός. Η επιτυχία τους ήταν πρωτοφανής, "πολύ μεγαλύτερη των προσδοκιών μας", όπως λέει ο κ. Κατσαρός, κι έτσι το επόμενο βήμα ήταν η επέκταση στην Θεσσαλονίκη.
Σήμερα η Θεσσαλονίκη μετράει 13 ξεχωριστά καταστήματα (με δύο καινούρια καταστήματα που θα ανοίξουν αμέσως μετά το Πάσχα να συμπληρώνουν τον στόχο των 15) ενώ η πόλη της Λάρισας έχει καλυφθεί πλήρως με τον αριθμό των καταστημάτων να έχει ανέλθει στα 15. Κάθε κατάστημα αυτόματων πωλητών "ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς" πουλά σήμερα έναν περίπου τόνο γάλακτος ημερησίως.
Αυτόματοι πωλητές γάλακτος υπάρχουν σε αρκετές χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης αλλά όπως μας εξηγεί ο κύριος Κατσαρός χρησιμοποιούνταν σε ένα πλαίσιο πιο "ερασιτεχνικό": Μεμονωμένοι παραγωγοί διέθεταν το προϊόν τους – νωπό, πριν παστεριωθεί, όπου η νομοθεσία το επιτρέπει – μέσω ενός αυτόματου πωλητή στην πλατεία του χωριού.
«Εμείς, λοιπόν, πήραμε την ιδέα αυτή και της δώσαμε "βιομηχανική" υπόσταση. Κανείς δεν είχε σκεφτεί να χρησιμοποιήσει τους αυτόματους πωλητές για αλλάξει τον τρόπο διάθεσης του γάλακτος στην αγορά. Η καινοτομία του Συνεταιρισμού είναι ότι έβαλε τους πωλητές σε δίκτυο μαζικής πώλησης στον αστικό ιστό, καλώντας τους καταναλωτές να αλλάξουν συνήθεια. Αυτός ήταν ο στόχος μας, και νομίζω πως σε ένα βαθμό το έχουμε πετύχει».
Όλα τα καταστήματα των αυτόματων πωλητών ανήκουν στο Συνεταιρισμό, οποίος μέχρι στιγμής δεν έχει προχωρήσει στην πολιτική του franchise.
Κανείς δεν είχε σκεφτεί να δώσει "βιομηχανική" υπόσταση στην ιδέα των αυτόματων πωλητών, να τους χρησιμοποιήσει για αλλάξει τον τρόπο διάθεσης του γάλακτος στην αγορά.
Η καινοτομία του Συνεταιρισμού είναι ότι έβαλε τους πωλητές σε δίκτυο μαζικής πώλησης στον αστικό ιστό, καλώντας τους καταναλωτές να αλλάξουν συνήθεια.
Η φιλοσοφία του εγχειρήματος: Εξαιρετική ποιότητα σε ανταγωνιστική τιμή
«Η βασική φιλοσοφία είναι να μπορούν οι ίδιοι οι παραγωγοί να διαθέτουν το προϊόν τους στους καταναλωτές, χωρίς το μεσολαβητικό κόστος που διαμόρφωνε την τελική τιμή του προϊόντος – τιμή που δεν ωφελούσε ούτε τον παραγωγό ούτε τον καταναλωτή. Το δυναμικό στοιχείο του συνεταιρισμού δεν είναι τόσο η καινοτομία των αυτόματων πωλητών, όσο η ποιότητα του γάλακτος. Διαπιστώσαμε ότι το ποιοτικό γάλα είναι πιο ακριβό επειδή ενσωματώνεται σ' αυτό το κόστος της συσκευασίας και της διανομής. Καταργώντας λοιπόν αυτό το επιπλέον κόστος καταφέραμε να προσφέρουμε ποιοτικό γάλα σε εξαιρετικά ανταγωνιστική τιμή.
Υπάρχουν τρόποι να απολαμβάνει ο Έλληνας καταναλωτής ποιοτικά προϊόντα σε χαμηλές τιμές. Οι τιμές στο ράφι του σούπερ μάρκετ δεν έχουν πέσει, το αντίθετο! Ο Συνεταιρισμός απαντώντας σε αυτή την κατάσταση αποφάσισε να προωθήσει συνέργειες σ' ολόκληρο το φάσμα του πρωτογενούς τομέα, αλλά και της κοινωνίας».
Αναρωτιέμαι ποιο είναι το target group του συνεταιρισμού, και πόσο προσιτοί ή και εύχρηστοι μπορούν να είναι οι ηλεκτρονικοί πωλητές στους μεγαλύτερους σε ηλικία καταναλωτές ή στις παραδοσιακές νοικοκυρές.
«Η στόχευση μας αφορά το σύνολο του πληθυσμού, οι έρευνες μας ωστόσο δείχνουν ότι το πλέον δυναμικό κομμάτι των καταναλωτών μας είναι νέα ζευγάρια με μικρά παιδιά. Ωστόσο και στις υπόλοιπες ηλικίες έχουμε αρκετά μεγάλη απήχηση. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τις πρώτες κιόλας μέρες λειτουργίας στη Λάρισα άνθρωποι κάθε ηλικίας ερχόταν με το "στικάκι"* τους για να πάρουν γάλα!»
Φρέσκο γάλα ημέρας: Το ταξίδι του γάλακτος από τη φάρμα στον αυτόματο πωλητή
Το γάλα αρμέγεται δύο φορές την ημέρα, το πρωί και το απόγευμα. Συγκεντρώνεται σε ειδικούς χώρους και μεταφέρεται με ψυκτική ομπρέλα (σε σταθερή θερμοκρασία δηλαδή) στο χώρο παστερίωσης. Μόλις παστεριωθεί, οδηγείται και πάλι υπό ψυκτική ομπρέλα, προς τους αυτόματους πωλητές. Αυτή η διαδρομή γίνεται σε λιγότερο από 24 ώρες. Στους αυτόματους πωλητές υπάρχει έκδοση απόδειξης στην οποία υπάρχουν όλες οι χρήσιμες πληροφορίες για το προϊόν (ημερομηνία λήξης και παστερίωσης) οι οποίες δεν αναγράφονται στο μπουκάλι.
Η διαδικασία των αυτόματων πωλητών είναι εξαιρετικά απλή: Ο κάθε καταναλωτής μπορεί να φέρει το δικό του μπουκάλι. Διαφορετικά μπορεί να το αγοράσει ένα καινούριο από τον αυτόματο πωλητών μπουκαλιών. Τα πλαστικά μπουκάλια είναι μίας χρήσεως, και κοστίζουν 20 λεπτά. Τα γυάλινα κοστίζουν 50 λεπτά και μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν αφού έχουν πλυθεί στο πλυντήριο ή διαφορετικά έχουν βυθιστεί σε βραστό νερό – ακριβώς όπως τα βρεφικά μπιμπερό. Το γάλα είναι ζωντανός οργανισμός και η σωστή αποστείρωση των δοχείων είναι σημαντική.
Έπειτα βάζουμε το μπουκάλι στον ειδικό θάλαμο του αυτόματου πωλητή, ρίχνουμε τα χρήματά μας στην ειδική υποδοχή (το μηχάνημα δίνει ρέστα), και επιλέγουμε να το γεμίσουμε με μισό ή ένα λίτρο γάλα. Το μισό λίτρο κοστίζει 0,60 ευρώ ενώ το ένα λίτρο 1,10 ευρώ. Αν χρησιμοποιήσουμε προπληρωμένη κάρτα (*το λεγόμενο "στικάκι", που το αγοράζουμε με 3 ευρώ από το μηχάνημα των μπουκαλιών) εξασφαλίζουμε ακόμα χαμηλότερη τιμή.
24ώροι αυτόματοι πωλητές: Μα ποιος αγοράζει γάλα βραδιάτικα;
Οι αυτόματοι πωλητές "ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς" είναι υπό συνεχή παρακολούθηση από τα control rooms του συνεταιρισμού, αλλά και από εταιρείες φύλαξης. Αν και εκτεθειμένοι, εδώ και ενάμιση χρόνο δεν έχουν υποστεί το παραμικρό.
«Σύμφωνα με τα στοιχεία ο μεγάλος όγκος των πελατών προτιμά τις εργάσιμες ώρες, αλλά από τη στιγμή που οι πωλητές είναι αυτόματοι δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη λειτουργούν όλο το 24ωρο. Πέραν αυτού μας δίνουν κι ένα σημαντικό πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό», λέει ο Κ. Κατσαρός.
Η σχέση του Έλληνα με το γάλα
Σύμφωνα με τον κ. Κατσαρό οι Έλληνες αγαπάνε πολύ το γάλα, και κατέχουν μία από τις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη σε κατανάλωση φρέσκου γάλακτος.
«Δυστυχώς όμως είμαστε από τους τελευταίους σε παραγωγή φρέσκου γάλακτος, με τις εγχώριες ποσότητες να μειώνονται συνεχώς. Αρκεί να σας αναφέρω ότι στην Ελλάδα παράγεται περίπου το 55% της κατανάλωσης ενώ το υπόλοιπο εισάγεται.»
Πολλά από τα επώνυμα προϊόντα που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά παράγονται με το γάλα του συνεταιρισμού. Οι ελληνικές γαλακτοκομικές εταιρείες με τις οποίες ήδη συνεργάζεστε δεν αντιδρούν στον καινούριο αυτό ανταγωνισμό, από τον ίδιο τον συνεταιρισμό;
Δεν βλέπουμε ανταγωνιστικά καμία από τις μεγάλες εταιρείες -οι οποίες έχουν το μερίδιο της αγοράς που κατέκτησαν όχι μόνο από την πώληση γάλακτος, αλλά του συνόλου των γαλακτοκομικών προϊόντων-και καθώς είμαστε συνεργάτες με τις περισσότερες εξ' αυτών τιμούμε ως σοβαρή εταιρεία τα συμβόλαια που συνάπτουμε.
Δεν θα μπορούσα να μη σας ρωτήσω, τέλος, για τον λεγόμενο "πόλεμο του γάλακτος" που έχει προκύψει. Τι ακριβώς έχει συμβεί και γιατί κινηθήκατε νομικά εναντίον των αυτόματων πωλητών που εμφανίστηκαν στην Αθήνα;
Η ένσταση μας, για την οποία άλλωστε δικαιωθήκαμε από την προσωρινή διαταγή της προέδρου Πρωτοδικών Λάρισας, αφορούσε τα σύμβολα του εν λόγω καταστήματος τα οποία παρέπεμπαν ευθέως στο συνεταιρισμό μας, χωρίς εμείς να έχουμε καμία σχέση.
Με την προσωρινή διαταγή η εταιρεία που δημιούργησε το κατάστημα στην Αθήνα υποχρεώθηκε να αποσύρει τα σύμβολα με τα οποία προφανώς προσπαθούσε να οικειοποιηθεί την αναγνωρισιμότητα και την επιτυχία του Συνεταιρισμού "ΘΕΣγάλα – Πιές".
Κοιτάξτε, το γάλα είναι ένα ευαίσθητο προϊόν και οι αυτόματοι πωλητές τώρα μπαίνουν στην αγορά. Με την σύγχυση αυτή υπήρχε ο κίνδυνος να "χρεωθούμε" εμείς αστοχίες ή προβλήματα που δεν μας ανήκουν και έτσι να πληγεί το κύρος τόσο του Συνεταιρισμού όσο και του εγχειρήματος των αυτόματων πωλητών. Αυτή είναι η ένσταση μας, και γι' αυτή δικαιωθήκαμε.
Κατά τα άλλα, ο Συνεταιρισμός μας βλέπει θετικά όλες τις επιχειρηματικές και ιδιαίτερα τις συνεταιριστικές προσπάθειες που προσφέρουν ποιοτικά προϊόντα σε χαμηλές τιμές προς όφελος των καταναλωτών.
Είμαστε όμως αδιαπραγμάτευτοι σε ζητήματα υγιούς ανταγωνισμού, ποιότητας και ασφάλειας των προϊόντων, και διαφάνειας κανόνων.
Επόμενα σχέδια
Σκέψεις για το μέλλον υπάρχουν πολλές, αλλά θα έρθουν στην ώρα τους. Χρησιμοποιώντας μια φράση Έλληνα πολιτικού, θα σας πω ότι "υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται". Είμαστε ενθουσιασμένοι, αλλά ταυτόχρονα και γεμάτοι αίσθημα ευθύνης για να ανταποκριθούμε στην εμπιστοσύνη των ανθρώπων, αλλά και στις απαιτήσεις τους.
σχόλια