Τα ''κλεμμένα'' Σάββατα του Αντώνη Ρέμου

Έχει κάποιο καιρό που συζητήθηκε, όμως προχτές είδα πως το τραγούδι Σάββατα του Αντώνη Ρέμου πήγε στο Νο1 στις playlist των ελληνικών ραδιοφώνων.

Δεν το είχα ξανακούσει και το έψαξα στο youtube. Να το:

Αντιγράφω από το ενδιαφέρον άρθρο που έγραψε o Σπύρος Αραβανής:

Είναι δυνατόν να μη μ' αγαπάς Σάββατο;

Πριν λίγο καιρό είχαμε μια νέα άφιξη στο χώρο του εμπορικού τραγουδιού, το νέο «σουξέ» του Αντώνη Ρέμου, με τον τίτλο «Τα Σάββατα» σε στίχους Νίκου Μωραϊτη και σε μουσική Βασίλη Γαβριηλίδη:

Σου λέω κοίτα με, μου λες δε θέλω
μα πως μπορείς να μη πιστεύεις πια στα θαύματα
τις άλλες μέρες το καταλαβαίνω
μα πώς μπορείς να μη με αγαπάς τα Σάββατα...
Πες μου πώς γίνεται να μη με αγαπάς τα Σάββατα.

Ο στίχος «Πώς γίνεται να μη με αγαπάς τα Σάββατα» έχει όμως τη δική του ιστορία που ξεπερνά τις ανάγκες ενός τραγουδιού λαϊκής κατανάλωσης και καψουρολαγνείας. Ξεπερνά τα υψωμένα χέρια των «πονεμένων» ακροατών των μπουζουκλερί, ξεπερνά την ψευτό-συναισθηματική απόγνωσή τους η οποία στο άκουσμα του στίχου -ειδικά αν είναι και Σάββατο οπότε θα ταυτιστούν απόλυτα...- θα ράνει με εκατοντάδες πανέρια λουλούδια τον Ρέμο μαζί με τον καημό της...

Κάνοντας, λοιπόν, μια βόλτα στα Εξάρχεια θα συναντήσει κανείς σε έναν τοίχο [πολλούς μάλλον] το σύνθημα:

Δευτέρα το καταλαβαίνω.
Αλλά Σάββατο;
Γίνεται να μην μ΄αγαπάς Σάββατο;

Οι στίχοι, όμως δεν είναι κάποιου ανώνυμου δημιουργού, από τους δεκάδες που έχουν με τις ευφυείς τους εμπνεύσεις κατά καιρούς υπηρετήσει την Τέχνη του Δρόμου πού είναι τα συνθήματα και τα γκράφιτι.

Οι στίχοι προέρχονται από το ποίημα «Γι αυτό» της γνωστής δημοσιογράφου-ποιήτριας Στέλλας Βλαχογιάννη από το βιβλίο της «η θλίψη του σώματος«, εκδ. Μικρή Άρκτος 2003

και έχουν ως εξής:

Αν ήταν Δευτέρα θα το καταλάβαινα
αλλά Σάββατο!
Είναι δυνατόν να μη μ' αγαπάς Σάββατο;

Δεν γνωρίζω αν ο Μωραϊτης αναφέρει στο εσώφυλλο του cd το «δάνειό» του είτε από τον τοίχο των Εξαρχείων είτε από το βιβλίο της Βλαχογιάννη ή αν είναι πρωτότυπη σκέψη του και απλώς συνέπεσαν οι εμπνεύσεις....(!).

Αυτό που γνωρίζω είναι πως ένας αλληγορικός στίχος με τις βαθύτερες προεκτάσεις του και την προσωπική του ιστορία (όποιος διαβάσει το βιβλίο της Βλαχογιάννη θα αντιληφθεί τη σημασία του «Σαββάτου» στη ζωή και την τέχνη της, τη θέση μέσα στο ποίημα αλλά και εν γένει στο βιβλίο) εμφανίζεται με τη μορφή ενός δακρύβρεχτου πληθυντικού με άρθρο, «τα Σάββατα», ημέρα πού ούτως ή άλλως έχει τη δική της συμβολική θέση μέσα στο χώρο (και) του ελληνικού τραγουδιού.

----------

Υστερόγραφο, του Άρη: Αφού λοιπόν διάβασα τα παραπάνω, αναρωτήθηκα τι έχει να πει γι' αυτό η κυρία Στέλλα Βλαχογιάννη που μπορεί -αν το θελήσει, κινούμενη δικαστικά- να γίνει πάμπλουτη απ' αυτή την ιστορία.

Τη ρώτησα και μου έδωσε την εξής απάντηση: 

"Η κυρία Βλαχογιάννη αρνειται να γίνει πάμπλουτη από τα σκουπίδια. Της αρκεί οτι ειδε το φως της δημοσιότητας αυτη η αθλιότητα. Σας ευχαριστω."

---

UPDATE: Και η απάντηση του στιχουργού Νίκου Μωραϊτη

Δεν κατάφερα να τον βρω μέσω Facebook όπως την κυρία Βλαχογιάννη πριν την δημοσίευση του ποστ - ευτυχώς τώρα έχουμε και τη δική του πλευρά. 

Αγαπητέ Κύριε Δημοκίδη,

Διάβασα το δημοσίευμά σας «Τα "κλεμμένα" Σάββατα του Αντώνη Ρέμου». Επειδή δεν είχα την ευκαιρία να σας εκφράσω τη θέση μου πριν από τη δημοσίευση του άρθρου ώστε να έχετε μία πιο σφαιρική εικόνα, θα ήθελα να σας ενημερώσω για τα εξής και παρακαλώ για τη δημοσίευσή τους:

α. Το κλείσιμο του ρεφρέν του τραγουδιού «Τα Σάββατα» είναι εμπνευσμένο από το γνωστό σύνθημα. Το έχω δηλώσει σε όλες τις συνεντεύξεις μου και, φυσικά, θα αναφέρεται και στο ένθετο του cd όταν αυτό κυκλοφορήσει. Δεν είναι η πρώτη φορά ούτε η τελευταία που ένα σύνθημα γίνεται τραγούδι ή το αντίστροφο.

β. Το σύνθημα «Δευτέρα ok, αλλά Σάββατο; Γίνεται να μη μ' αγαπάς Σάββατο;» το είδα για πρώτη φορά σε έδρανο της Νομικής, όπου ήμουν φοιτητής την περίοδο 1991 – 1995. Έκτοτε έχει γραφτεί (σε παραπλήσιες εκδοχές) σε έδρανα, τοίχους σχολών και δρόμων πολλές φορές.

γ. Το ποίημα του 2003, στο οποίο χρησιμοποιήθηκε η φράση του '90, δεν το γνώριζα και δεν το γνωρίζω. Φαντάζομαι ότι η δημοσιογράφος - ποιήτρια είχε δικαίωμα να χρησιμοποιήσει το σύνθημα, όπως άλλωστε το χρησιμοποίησα και εγώ. Τώρα, αν εμπνεύστηκε την ίδια ακριβώς φράση αγνοώντας ότι υπήρχε ήδη, είναι μία θεμιτή σύμπτωση. Σε κάθε περίπτωση το σύνθημα προϋπήρχε μίας ποιητικής συλλογής η οποία κυκλοφόρησε σε στενό κύκλο και δεν έγινε ευρέως γνωστή.

δ. Κανείς δεν θα μπορούσε να γίνει «πάμπλουτος» από αυτή τη φράση πηγαίνοντας στα δικαστήρια. Αυτό όμως που μπορεί να καταφέρει είναι μία δημοσιότητα του βιβλίου του προκειμένου να περάσει σε έναν ευρύτερο κύκλο αναγνωστών.

Αυτά είναι τα πραγματικά περιστατικά. Από εκεί και πέρα, η ανθρωποφαγία και η διαπόμπευση είναι εύκολες οδοί, ιδίως όταν έχεις να χειριστείς έναν λαϊκό τραγουδιστή, μαγαζιά, ντάνες λουλούδια και ένα τραγούδι που γίνεται λαϊκή επιτυχία. Είναι εύκολο να αυτοαποκληθείς ποιητής, να αποκαλέσεις το μαζικό συλλήβδην «σκουπίδι», να ξύσεις τα ένστικτα μίας υποτιθέμενης «πνευματικής ελίτ» και να κινητοποιήσεις το μένος της.

Το μόνο που έχω να πω σχετικά είναι ότι πέρασαν δώδεκα χρόνια από την πρώτη μου δισκογραφική δουλειά για να δηλώσω –και πάλι διστακτικά- στιχουργός στην ερώτηση «τι δουλειά κάνεις;».

Με εκτίμηση,
Νίκος Μωραΐτης

Κι άλλο Update: Η απάντηση του δημοσιογράφου Σπύρο Αραβανή, που έγραψε το αρχικό άρθρο "Είναι δυνατόν να μη μ' αγαπάς Σάββατο;"

Κύρε Δημοκίδη,

θα ήθελα να επέμβω στη συζήτηση που δημιουργήθηκε με ορισμένες διευκρινήσεις.

1. Δεν προκύπτει από πουθενά οτι η κα Βλαχογιάννη κίνησε όλη τη διαδικάσία ώστε να ζητήσει χρήματα ή να γίνει γνωστή η "κλόπή". Το ένα κείμενο είναι γραμμένο απο εμένα και το άλλο από εσάς και είναι ξεκάθαρο οτι εσείς της ζητήσατε να σχολιάσει. Συνεπώς απαντώντας στον κο Μωραιτη, θελω να ξεκαθαρίσω οτι δεν λειτουργούμε όλοι "κατά παραγγελία" όπως ο ίδιος στους στίχους και ενίοτε στα τραγούδια που έπαιζε στον Μελωδία, εξυπηρετώντας
το δίπολο "δημοσιογράφος-στιχουργός" με προσωπικό του όφελος.

Έχω την τιμή να είμαι φίλος και -αυτοπακαλούμενος- "μαθητής'" της Στέλλας Βλαχογιάννη, επιμελητής της 2ης ποιητικής της συλλογής, γνώστης, δηλαδή, πολύ καλός γνώστης της ποίησής της.

Συνεπώς το όλο θέμα προέκυψε από δική μου παρατήρηση την οποία δημοσίευσα ενυπόγραφα. [...]

2. Δεν προκύπτει από πουθενά οτι η Στέλλα Βλαχογιάννη "αυτο-αποκαλείται" ποιήτρια. Όπου και να ψάξετε στα κειμενα της δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτε αυτό τον αυτο-προσδιορισμό. Ο προσδιορισμός αυτός δίνεται από άλλους όπως στην δική μου περίπτωση, τον έδωσα εγώ.

3. Η εμμονή του κου Μωραιτη να θεωρεί οτι όταν κάθε φορά κάποιος γράφει κάτι αρνητικό εναντίον του, αυτό γίνεται για να "κερδίσουμε" από τη "δημοσιότητά" του είναι το λιγότερο αστεία, είναι όμως και δείγμα του ναρκισσισμού που φαίνεται οτι τον διακρίνει.

4. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως αν δεν είχε ανακύψει το θέμα, ο κος Μωραιτης θα το ανέφερε στις συζητήσεις και στο εσώφυλλο του cd. Δεν έχω αποδείξεις βεβαίως για αυτό, πρόκειται ασφαλώς για δική μου εικασία.
Αυτό όμως που θα ήταν το ΠΡΕΠΟΝ είναι όταν δώθηκε το τραγούδι στη δημοσιότητα και συνοδεύτηκε από κάποιο Δελτίο Τύπου, να δηλωνεται εξ' αρχής το "δανειο" του κου Μωραιτη από τα "εδρανα" της Νομικής [ασφαλώς και έχω αμφιβολίες για αυτό το επιχειρήμά του] και όχι να εμφανίζεται εκ των υστέρων. Αφου λοιπόν υπήρξε δημοσιογράφος και πτυχιουχος Νομικής, όφειλε να το γνωρίζει αυτό.

[...]

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας.

Σπύρος Αραβανής

Κι ένα update του Άρη:

Εδώ είμαι υποχρεωμένος να προσθέσω πως όταν επικοινώνησα με τον παραγωγό του κομματιού, Γιώργο Κυβέλο, μου είχε επιβεβαιώσει ότι ο κύριος Μωραϊτης απαίτησε να αναφέρεται η πηγή του διστιχου (το σύνθημα των τοίχων) στο cd, πριν καν την ηχογράφηση.  

Με την άδεια του κυρίου Κύβελου δημοσιεύω την απάντηση σε σχετική ερώτησή μου:

"Σας επιβεβαιώνω ότι ο Νίκος Μωραϊτης, από την πρώτη στιγμή που μας έδωσε το τραγούδι "τα Σάββατα" μας είχε ενημερώσει ότι είχε εμπνευστεί από το γνωστό σύνθημα και για αυτόν τον λόγο είχε ζητήσει να αναφερθεί στο ένθετο του CD, πράγμα που θα γίνει με την έκδοση του δίσκου."