Το Παγκόσμιο Πανεπιστημιακό Πρωτάθλημα Επιχειρηματολογίας (Worlds Universities Debating Championship) έχει μόλις τελειώσει. Ο Θοδωρής και η Μαρία έχουν κατακτήσει την 1η θέση στην κατηγορία EFL και επικοινωνούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα για να τους ενημερώσουν για την επιτυχία τους. «Η ρητορική έχει επιστρέψει και επίσημα εκεί που γεννήθηκε»!
«Το Παγκόσμιο Πανεπιστημιακό Πρωτάθλημα Επιχειρηματολογίας γίνεται εδώ και 36 χρόνια. Είναι η μεγαλύτερη διοργάνωση Debate που γίνεται κάθε χρόνο και είναι η μεγαλύτερη πανεπιστημιακή μη αθλητική διοργάνωση στον κόσμο. Θα λέγαμε πως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες Debate σε ετήσια βάση! Είναι η δεύτερη φορά που φιλοξενείται στην Ελλάδα αυτή η διοργάνωση και η πρώτη που γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Ήταν ένα μεγάλο κατόρθωμα να ανταποκριθούμε σε αυτή την τεράστια διοργάνωση. Ο επικεφαλής Βασίλης Τσιπόπουλος και η διευθύντρια του τουρνουά Κατερίνα Καραδημήτρη, μέλη και οι δυο της Ρητορικής Εταιρείας Ελλάδος, είχαν να διαχειριστούν έναν τεράστιο όγκο εργασίας μαζί με περίπου 50 άτομα οργανωτικής ομάδας. Πιστεύω πως τελικά το αποτέλεσμα μας αντάμειψε όλους!
Οι συμμετέχοντες ήταν περίπου 1.200 από όλον τον κόσμο. Πολλοί άνθρωποι αδυνατούν να πιστέψουν πως την εβδομάδα που πέρασε γνώρισαν τη Θεσσαλονίκη κι άλλαξαν χρόνο σε αυτή φοιτητές από το Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ και από το Χάρβαρντ, αλλά είναι γεγονός! Οι κατηγορίες των τελικών είναι 3: EFL (English as Foreign Language), ESL (English as Second Language) και Open. Νικητές στην πρώτη κατηγορία ήταν η ελληνική ομάδα, στη δεύτερη το De La Salle University από τις Φιλιππίνες και στην τελευταία κατηγορία το Harvard», αναφέρει η Μάρθα Οστιούνη, Μέλος της Οργανωτικής ομάδας στον τομέα Επικοινωνίας & Social Media και στέκεται στη θέση της ρητορικής στη σημερινή εποχή, καθώς και στο που μπορεί κάποιος να ασχοληθεί μαζί της.
Το Παγκόσμιο Πανεπιστημιακό Πρωτάθλημα Επιχειρηματολογίας γίνεται εδώ και 36 χρόνια. Είναι η μεγαλύτερη διοργάνωση Debate που γίνεται κάθε χρόνο και είναι η μεγαλύτερη πανεπιστημιακή μη αθλητική διοργάνωση στον κόσμο. Θα λέγαμε πως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες Debate σε ετήσια βάση! Είναι η δεύτερη φορά που φιλοξενείται στην Ελλάδα αυτή η διοργάνωση και η πρώτη που γίνεται στη Θεσσαλονίκη.
«Το πρόβλημα με την παραγκώνιση της Ρητορικής έχει ξεκινήσει εδώ και μερικά χρόνια. Παλιότερα υπήρχαν οι αγώνες του Υπουργείου Παιδείας με τη συμμετοχή πολλών σχολείων από όλη την Ελλάδα, αλλά δυστυχώς καταργήθηκαν με αποτέλεσμα τα δημόσια σχολεία να ασχολούνται ελάχιστα, αν όχι καθόλου. Η Ρητορική Εταιρεία Ελλάδος που διοργάνωσε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και κάθε όμιλος ξεχωριστά προσπαθούμε να επανεισάγουμε τη Ρητορική στα σχολεία, ακριβώς επειδή είναι ένα «άθλημα» που βοηθάει στη συγκροτημένη σκέψη και προάγει το διάλογο. Συνεπώς, ευχόμαστε πως το πρωτάθλημα αυτό και δη η νίκη των παιδιών θα είναι η αρχή για να ξανασχοληθούμε!
Ρητορικοί Όμιλοι εκτός από τη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν φυσικά και σε Αθήνα, Πάτρα, Κομοτηνή. Ο Ρητορικός Όμιλος Θεσσαλονίκης κάνει τις εβδομαδιαίες συναντήσεις του κάθε Κυριακή στις 18:00 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, καθώς εντασσόμαστε στο Εργαστήριο Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών. Είμαστε ο πρώτος πανεπιστημιακός όμιλος που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα, το 2004 και κάθε χρόνο διοργανώνουμε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα μας με συμμετέχοντες φοιτητές από τους υπόλοιπους ομίλους, ενώ μέσα στη χρονιά γίνονται και διάφορα εργαστήρια δημόσιας ομιλίας. Έχουμε ήδη κάνει ένα με την Ε' Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, που φιλοδοξούμε να επαναλάβουμε και από τη νέα χρονιά. Οι κυριακάτικες συναντήσεις μας είναι ανοιχτές σε όλον τον κόσμο ανεξαρτήτως φοιτητικής ιδιότητας, ακριβώς επειδή θέλουμε να εισάγουμε τη Ρητορική σε όλους!», προσθέτει.
Δίπλα της κάθεται η Μαρία Ρούσση που καμαρώνει με τον τιμητικό τίτλο. «Ξεκινήσαμε και οι δύο την ενασχόληση με το debate ως μαθητές, εγώ στη Β' λυκείου και ο Θοδωρής στην Α'. Συνολικά, λοιπόν, ασχολούμαστε περίπου 3-4 χρόνια. Η συνεργασία μας, όμως, είναι αρκετά πρόσφατη, αφού το παγκόσμιο πρωτάθλημα ήταν η πρώτη φορά που συμμετέχουμε ως συμπαίκτες. Προηγουμένως είχαμε, μάλιστα, υπάρξει και αντίπαλοι!
Ως μαθητές, ήρθαμε σε επαφή με τη ρητορική μέσω ομίλων debate των σχολείων μας, που ήταν ιδιαίτερα πετυχημένοι και αναδείκνυαν πολύ καλούς ομιλητές. Έτσι, όταν το δοκιμάσαμε και εμείς, μας απορρόφησε. Μας κέρδισαν δηλαδή η διαδικασία «κατάστρωσης» και ανάλυσης επιχειρημάτων, τα ενδιαφέροντα ζητήματα που συζητήσαμε, τα πρακτικά οφέλη που αποκομίσαμε.
Πέρα από το «πρακτικό» κομμάτι που σχετίζεται με το να μπορεί να μιλά κανείς δημόσια, με αυτοπεποίθηση και πάθος (το "public speaking"), η ρητορική αποτελεί ένα συναρπαστικό εργαλείο μάθησης και έναν τρόπο διερεύνησης προβλημάτων και ποικίλων απόψεων. Μέσα από το debate, μαθαίνει κανείς να μπορεί να «βλέπει» μια δεύτερη οπτική γωνία των πραγμάτων και να υπερασπίζεται ακόμα και ιδέες με τις οποίες διαφωνεί, και αυτό είναι ένα ενδιαφέρον και διασκεδαστικό «παιχνίδι».
Η ρητορική γενικά ταυτίζεται περισσότερο με την «εξωτερική» μορφή της, δηλαδή τη ρητορεία, τα ρητορικά «πυροτεχνήματα», την επίκληση στο συναίσθημα. Αυτό που μαθαίνουμε στο debate είναι ότι δεν αρκεί μια επιτυχημένη παρουσίαση, αλλά απαιτείται ένα εξίσου, αν όχι περισσότερο, δυνατό περιεχόμενο. Μια ομιλία, όσο εντυπωσιακή κι αν είναι, σπάνια κερδίζει διακρίσεις σε τέτοιους διεθνείς διαγωνισμούς, αν δεν συνοδεύεται από αναλυτικά, πολυδιάστατα επιχειρήματα.
Ένας ικανός ρήτορας μπορεί να υπερασπιστεί και να είναι πειστικός σε οποιαδήποτε πλευρά, οποιουδήποτε ζητήματος κληθεί να στηρίξει, όσο κι αν ο ίδιος διαφωνεί με αυτήν. Η πειστικότητά του στηρίζεται τόσο στη ρητορική του ικανότητα, το «λέγειν», όσο και στην ουσία των επιχειρημάτων, των παραδειγμάτων και των γνώσεών του», τονίζει και περιγράφει έναν τυπικό αγώνα ρητορικής.
«Σε έναν τυπικό αγώνα ρητορικής παίρνουν μέρος 4 ομάδες των 2 ατόμων. Δίνεται ένα θέμα, υπό τη μορφή «νομοσχεδίου» (π.χ. Η Βουλή θα επέτρεπε την ευθανασία) και οι 2 από τις 4 ομάδες, που ονομάζονται «Κυβέρνηση», καλούνται να υποστηρίξουν το μέτρο του θέματος, ενώ οι άλλες δύο, που ονομάζονται «Αντιπολίτευση», τίθενται κατά του μέτρου. Ο νικητής κρίνεται ανάλογα με την πειστικότητα της ομάδας συνολικά, δηλαδή με βάση τη δύναμη και την ανάλυση των επιχειρημάτων της, τις αντικρούσεις και τις απαντήσεις στους «αντιπάλους».
Μετά την εμπειρία του παγκοσμίου πρωταθλήματος ρητορικής, θα έλεγα ότι σε αντίθεση με πολλές χώρες του εξωτερικού, στην Ελλάδα το συγκεκριμένο «άθλημα» είναι μάλλον άγνωστο. Στις αγγλόφωνες χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, ΗΒ), αλλά και σε χώρες της Ασίας (όπως η Ινδονησία και η Κορέα) και των Βαλκανίων (όπως η Σερβία και η Βουλγαρία), το debate είναι διαδεδομένο και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό. Υπάρχουν πολλές ομάδες, αλλά και κεντρική οργάνωση, καθώς διοργανώνονται συχνά πρωταθλήματα, και τα ίδια τα πανεπιστήμια επενδύουν στη δραστηριότητα αυτή. Στην Ελλάδα, αντίθετα, σε λίγα πανεπιστήμια (ΑΣΟΕ, ΠΑΜΑΚ, στην Πάτρα) υπάρχουν και λειτουργούν όμιλοι ρητορικής, που επαφίενται στην όρεξη και τη διάθεση κάποιων debaters. Ακόμα, σε σχολικό επίπεδο καταργήθηκε πρόσφατα ένα πρωτάθλημα που διοργάνωνε το Υπουργείο, με αποτέλεσμα να δίνεται η εντύπωση ότι η ρητορική είναι ένας χώρος κλειστός και δύσκολος. Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχει πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό, όπως αποδείχθηκε και από την επιτυχή διοργάνωση ενός πρωταθλήματος τέτοιου μεγέθους. Επίσης, υπάρχουν όμιλοι ρητορικής με σταθερές προπονήσεις, στις οποίες μπορεί να παρευρεθεί και να συμμετάσχει όποιος επιθυμεί», αναφέρει.
Η ρητορική γενικά ταυτίζεται περισσότερο με την «εξωτερική» μορφή της, δηλαδή τη ρητορεία, τα ρητορικά «πυροτεχνήματα», την επίκληση στο συναίσθημα. Αυτό που μαθαίνουμε στο debate είναι ότι δεν αρκεί μια επιτυχημένη παρουσίαση, αλλά απαιτείται ένα εξίσου, αν όχι περισσότερο, δυνατό περιεχόμενο. Μια ομιλία, όσο εντυπωσιακή κι αν είναι, σπάνια κερδίζει διακρίσεις σε τέτοιους διεθνείς διαγωνισμούς, αν δεν συνοδεύεται από αναλυτικά, πολυδιάστατα επιχειρήματα.
Ποια είναι, όμως, τα προσωπικά της μελλοντικά σχέδια; «Έχοντας επιτύχει μια μεγάλη προσωπική επιτυχία, διατηρούμε τη διάθεση να συνεχίσουμε το debate, να συμμετάσχουμε και σε άλλα διεθνή πρωταθλήματα και να αποδειχθούμε άξιοι της διάκρισης αυτής. Πέρα, όμως, από το προσωπικό κομμάτι, έχουμε και οι δύο ένα ακόμη κίνητρο να διαδώσουμε το debate, τόσο σε σχολικό, όσο και σε πανεπιστημιακό επίπεδο, ώστε να έχουν όλοι την ευκαιρία να το γνωρίσουν και να το αγαπήσουν και, τελικά, να ενταχθεί η ρητορική και στην εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και στην πολιτική κουλτούρα της χώρας μας. Αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος της Ρητορικής Εταιρίας Ελλάδος που ανέλαβε το δύσκολο έργο της διοργάνωσης του πρωταθλήματος και το έφερε εις πέρας με μεγάλη επιτυχία.
Για να είμαστε ειλικρινείς, όντας ακόμα στο 2ο έτος των σπουδών μας, δεν είμαστε απολύτως σίγουροι για το επαγγελματικό μας μέλλον. Εγώ ενδεχομένως θα ήθελα να ασχοληθώ με το διεθνές δίκαιο, που σχετίζεται με θέματα που διερευνούμε και στο debate, όπως οι διεθνείς σχέσεις, η διπλωματία, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ελπίζουμε και οι δύο πάντως ότι το debate θα συνεχίσει να αποτελεί μέρος της καθημερινότητας μας», καταλήγει η 19χρονη φοιτήτρια Νομικής στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Το χαμόγελο του Θοδωρή είναι ενδεικτικό της μεγάλης επιτυχίας. Δέχεται συνεχώς συγχαρητήρια, ενώ το τηλέφωνό του δεν έχει σταματήσει να χτυπάει.
«Το ότι θα έπαιρνα μέρος στο "ελληνικό" WUDC ήταν πάντα σίγουρο, είτε ως debater, είτε ως εθελοντής να... κουβαλάω καρέκλες και να βοηθάω τους διοργανωτές. Εν τέλει βρεθήκαμε με την Μαρία και αποφασίσαμε να πάμε ως ομάδα για να ζήσουμε από κοντά την ένταση και την χαρά των debate από πρώτο χέρι», αναφέρει ο δευτεροετής φοιτητής του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ και στέκεται στη διαφορά της κουλτούρας των συμμετεχόντων καθώς στη διοργάνωση επί ελληνικού εδάφους.
«Παρατηρήσαμε σίγουρα την ικανότητα για συμπύκνωση λόγου και επιχειρημάτων που έχουν παιδιά από χώρες όπως η Αυστραλία και η Ιρλανδία. Μπορούν να περάσουν στους κριτές μια σύνθετη ιδέα στο ένα πέμπτο του χρόνου που μπορεί οποιοσδήποτε στην χώρα μας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών και των δημοσιογράφων. Τέτοια πυκνότητα και ευστοχία λόγου δεν έχω ξαναδεί.
Μετά από ατέρμονα οικονομικά ζητήματα με ανακλήσεις χορηγιών και πολλές συγκρούσεις με την Ελληνική γραφειοκρατεία, διοργανώθηκε ένα τουρνουά όπου τα περισσότερα προβλήματα, όταν υπήρχαν, λύνονταν με τέτοιο τρόπο από την εργατική και ακούραστη οργανωτική ομάδα που δεν τα αντιλαμβάνονταν οι συμμετέχοντες. Τους βγάζω το καπέλο, είναι όλοι υπέροχοι», τονίζει και αναφέρεται στους αόρατους πρωταγωνιστές της επιτυχίας.
«Τα πρώτα άτομα που θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε, όμως, πέρα από όλη την οργανωτική, τους εθελοντές και τους συμπαίκτες μας, είναι μάλλον οι προπονητές μας, Καλλίνα Μπασλή για εμένα και Χάρης Μυστακέλης και Γιάννης Βλασταράς για την Μαρία».
Ποιο ήταν, όμως, το στάδιο του διαγωνισμού που τους δυσκόλεψε περισσότερο; «Η πρώτη μέρα των debates. Δεν είχαμε κοιμηθεί και πολύ καλά, άρα όταν βρεθήκαμε σε ένα debate ως πρώτη κυβέρνηση ενάντιων τριών εξαιρετικών ομάδων φάγαμε μεγάλο "χαστούκι". Εν τέλει καταφέραμε να το σώσουμε κάπως στα επόμενα debate, αλλά η πρώτη μέρα μας εξουθένωσε εντελώς.
Η μεγάλη διάκριση ήρθε στην κατηγορία «English as a Foreign Language» ή EFL. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι ομάδες πανεπιστημίων που κανένα μάθημα δεν γίνεται στα Αγγλικά και απαρτίζονται από παιδιά που δεν έχουν ζήσει σε αγγλόφωνη χώρα. Το πάθος και η ικανότητα των συμμετεχόντων είναι η ίδια, αλλά συνήθως οι ομάδες σε αυτήν την κατηγορία δυσκολεύονται να αναπτύξουν τα επιχειρήματά τους με την ίδια "καθαρότητα" που τα αναπτύσσουν οι Αγγλόφωνες ομάδες των ESL, EPL.
Μία γρήγορη σύνοψη του τελικού είναι η εξής: το θέμα ήταν ότι δεν πρέπει οργανισμοί για την υποστήριξη των δικαιωμάτων των προσφύγων να χρησιμοποιούν έντονα γραφικές εικόνες του πόνου των προσφύγων για τις καμπάνιες τους. Από την πλευρά της αντιπολίτευσης εμείς υποστηρίξαμε την διπλή ικανότητα των εικόνων αυτών να προκαλούν συναισθηματικές αλλά και συνετές, λογικές αντιδράσεις στους ανθρώπους για την υπεράσπιση των προσφύγων.
Το δυνατό σημείο της ομάδας μας ήταν, μάλλον, η καλή χημεία και συνεργασία που είχαμε. Δεν χάναμε καθόλου χρόνο στην προετοιμασία λόγω λαθών στην επικοινωνία, ακούγαμε προσεκτικά ο ένας τον άλλον και είχαμε ικανή στρατηγική κατανόηση του debate. Πέρα από την έλλειψη τριβής με το πανεπιστημιακό debate που έχουμε και οι δύο ως ένα σημείο (κυρίως εγώ), έχουμε και κενά στις αναγκαίες γνώσεις σε μερικά θέματα, όπως είναι η πολιτική και τα γεγονότα στην Ασία και την Λατινική Αμερική και σε πολλά στοιχεία για την αναλυτική λειτουργία της οικονομίας. Στην απόκτηση αυτών των γνώσεων δεν βοηθά καθόλου ούτε το σχολείο, ούτε τα πολύ "δυτικοκεντρικά" και "ελληνοκεντρικά" ΜΜΕ που έχουμε, ούτε, προφανώς, και το Πανεπιστήμιο.
Περιέργως, νομίζω, πως είχαμε λιγότερο άγχος στον τελικό από όσο είχαμε στον ημιτελικό. Αυτό οφείλεται, μάλλον, στο ότι είχαμε κατανοήσει το θέμα καλύτερα και στο πόσο ευτυχισμένοι ήμασταν που βρισκόμασταν στη σκηνή! Όταν βγήκε η ανακοίνωση της νίκης μας δεν το πολυπιστεύαμε. Αγκαλιάσαμε τους φίλους μας, χαρήκαμε μαζί τους, ανεβήκαμε στη σκηνή, πήραμε τα βραβεία και ακόμα νομίζω, αν με ρωτήσεις, δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει. Ήταν απίστευτη, αξέχαστη εμπειρία!», καταλήγει.
σχόλια