Μέχρι και πριν λίγες μέρες, οι περισσότεροι δεν ήταν εξοικειωμένοι και ίσως δεν είχαν ακούσει ποτέ για το ακρωνύμιο ΤΤΙΡ. Την 1η Μαΐου, η οργάνωση Greenpeace, έκανε τον όρο κάπως διάσημο, διαρρέοντας έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών που αποκαλύπτει αθέατες πτυχές αυτού του μεγάλου deal και της σκιώδους διαπραγμάτευσης που είναι σε εξέλιξη.
Μέσα σε λίγα 24ωρα οι επικεφαλίδες για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων άρχισαν να πληθαίνουν και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Η διαρροή από την ΜΚΟ μοιάζει να τορπιλίζει το μέλλον της συμφωνίας. Χθες, η Γαλλία τάχθηκε κατά του σχεδίου της συμφωνίας προειδοποιώντας ότι θα την μπλοκάρει, αν οι Βρυξέλλες δεν αποσπάσουν παραχωρήσεις από την Ουάσινγκτον. "Ουδέποτε θα δεχτούμε να αμφισβητηθούν βασικές αρχές για τη γεωργία μας, τον πολιτισμό μας, την αμοιβαιότητα όσον αφορά την πρόσβαση στις δημόσιες αγορές", ήταν τα λόγια του Φρανσουά Ολάντ. "Ως εκ τούτου, σε αυτό το στάδιο των διαπραγματεύσεων, "η Γαλλία λέει όχι" στη διατλαντική συμφωνία ελευθέρων συναλλαγών καθώς δεν τάσσεται υπέρ του ελεύθερου εμπορίου χωρίς κανόνες", τόνισε ενισχύοντας τη θέση του Παρισιού σε ρόλο που μπορεί να περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις. Όμως και στις ΗΠΑ, οι υποψήφιοι στις προκριματικές εκλογές, όπως ο Ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ και η Δημοκρατική Χίλαρι Κλίντον έχουν ήδη επικρίνει αυστηρά την ΤΤΙΡ.
Ωστόσο ακόμη και τώρα, ελάχιστα πράγματα είναι επισήμως γνωστά και τεκμηριωμένα για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) καθώς οι γύροι των συζητήσεων έγιναν και γίνονται κεκλεισμένων των θυρών.
Το φιλόδοξο εμπορικό deal διατείνεται πως θα δημιουργήσει εκατομμύρια θέσεις εργασίας βασιζόμενες στις εξαγωγές ενώ οι καταναλωτές θα απολαμβάνουν φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες. Το μέσο ευρωπαϊκό νοικοκυριό θα βγει ωφελημένο κατά περίπου 500 ευρώ το χρόνο ως αποτέλεσμα των μισθολογικών αυξήσεων και μειώσεων των τιμών
Τι είναι λοιπόν η ΤΤΙP;
Επισήμως είναι μια προτεινόμενη εμπορική συμφωνία η οποία συντάσσεται και αναθεωρείται συνεχώς μέσα από σειρά διαπραγματεύσεων μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ με σκοπό τη δημιουργία μεγαλύτερης ζώνης ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο.
Το φιλόδοξο εμπορικό deal διατείνεται πως θα δημιουργήσει εκατομμύρια θέσεις εργασίας βασιζόμενες στις εξαγωγές ενώ οι καταναλωτές θα απολαμβάνουν φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες. Το μέσο ευρωπαϊκό νοικοκυριό θα βγει ωφελημένο κατά περίπου 500 ευρώ το χρόνο ως αποτέλεσμα των μισθολογικών αυξήσεων και μειώσεων των τιμών, σύμφωνα με τη μελέτη που εκπονήθηκε από το Κέντρο Έρευνας Οικονομικής Πολιτικής το 2013, τότε περίπου που άρχιζε το ΤΤΙP να μπαίνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Από το 2013 οι συζητήσεις για μια συμφωνία που θα καταργούσε τα εμπορικά και ρυθμιστικά εμπόδια στις συναλλαγές, διευκολύνοντας τις άμεσες επενδύσεις, δεν έχουν ακόμη οδηγήσει κοντά σε συμφωνία, έχουν προκαλέσει δεκάδες διαδηλώσεις σε ευρωπαϊκές πόλεις και αμφισβητούνται ανοιχτά από εκατομμύρια πολίτες που ζητούν διαφάνεια στις διαδικασίες και ξεκάθαρες απαντήσεις σε όσα πρόκειται να αλλάξει το ενδεχόμενο υπογραφής. Πριν από λίγες μέρες ολοκληρώθηκε ο 13ος γύρος συνομιλιών για την ενίσχυση του οποίου προηγήθηκε η επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα στο Βερολίνο και μια συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ.
Με την ολοκλήρωση, οι αξιωματούχοι και των δύο πλευρών είπαν ότι θα χρειαστεί πολλή δουλειά ακόμα και ότι η πρόοδος εστιάστηκε κυρίως στην αποφυγή αμφιλεγόμενης τεχνικής γλώσσας. Οι δύο πλευρές θέλουν να προετοιμάσουν το έδαφος ώστε να έχουν λυθεί όλα τα μη-ακανθώδη θέματα μέχρι το φθινόπωρο. Το στοίχημα για τον Ομπάμα λέγεται πως είναι πριν τη λήξη της θητείας του να έχει κλείσει τη συμφωνία.
Το ΤΤΙP κατάφερε έστω και αθόρυβα να γίνει ένα από τα πιο καυτά πολιτικά θέματα στην ατζέντα της Ευρώπης ενώ την ίδια ώρα, τα ΜΜΕ αρχίζουν να το προσεγγίζουν με περισσότερο σκεπτικισμό και ανάλυση προκειμένου να ερμηνευθούν όσα προβλέπει.
Επισήμως η θέση της Κομισιόν για την ΤΤΙΡ όπως διαμορφώνεται περιληπτικά:
Η ΕΕ διαπραγματεύεται μια φιλόδοξη και ισορροπημένη συμφωνία εμπορίου και επενδύσεων με τις ΗΠΑ. Η ΤΤΙΡ θα δημιουργήσει νέες εμπορικές και επενδυτικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές, και νέες θέσεις εργασίας. Για τους καταναλωτές, αυτό θα μειώσει τις τιμές και θα διευρύνει την επιλογή, διατηρώντας παράλληλα τα υψηλά πρότυπα της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών, τα κοινωνικά δικαιώματα και τους περιβαλλοντικούς κανόνες. Θα ενισχύσει επίσης την επιρροή της Ευρώπης στον κόσμο - από τη διαμόρφωση του παγκόσμιου εμπορίου, προβάλλοντας τις αξίες μας και την προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων.
Οι διαπραγματεύσεις καλύπτουν τρεις κύριους τομείς.
Bελτίωση της πρόσβασης στην αγορά των ΗΠΑ
Η ΕΕ στοχεύει να μειώσει ή να αφαιρέσει τους δασμούς στις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει μεγάλη εξοικονόμηση για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη. Η ΤΤΙΡ θα βοηθήσει επίσης τις επιχειρήσεις της Ευρώπης, ιδιαίτερα τις μικρότερες εταιρείες που αντιμετωπίζουν περίπλοκους κανόνες, όταν θέλουν να εξάγουν.
Συνεργασία για τη μείωση της γραφειοκρατίας και του κόστους
Η ΕΕ και οι ΗΠΑ μοιράζονται συχνά τα επίπεδα ασφάλειας και ποιότητας - στην ασφάλεια του αυτοκινήτου, της μηχανικής, στις ιατρικές συσκευές, κ.λπ. - ενώ διαφορετικές τεχνικές διαδικασίες μπορεί να είναι δαπανηρές, ιδιαίτερα για τις μικρότερες επιχειρήσεις. Στενότερη συνεργασία μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών θα διευκολύνει το εμπόριο - διατηρώντας αυστηρά επίπεδα προστασίας της ΕΕ για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.
Δίκαιες και εύκολες εξαγωγές, εισαγωγές και επενδύσεις
Η συμφωνία αυτή θα πρέπει να προχωρήσει περισσότερο από ποτέ, ως προς τους κανόνες για τις προδιαγραφές προστασίας του περιβάλλοντος και της εργασίας. Η ΕΕ επιθυμεί να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για αυτά τα σημαντικά παγκόσμια ζητήματα, αυξάνοντας την επιρροή μας στη διεθνή σκηνή, και εμπνέοντας και άλλους να ενεργούν υπεύθυνα κατά μήκος ολόκληρης της διεθνούς αλυσίδας παραγωγής.
Οι πολέμιοι
Το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ στη Γερμανία έχει ασχοληθεί εκτενώς με την ΤΤΙΡ και έχει εκδώσει μια μπροσούρα στην οποία αναλύει την πολεμική του απέναντι στην υπογραφή της.
Στην ανανεωμένη έκδοση που φέρει τίτλο "ΤΤΙΡ -Χάρτα απορρύθμισης, επίθεση στην εργασία, κατάλυση της δημοκρατίας" αναφέρεται πως οι αρχικοί ισχυρισμοί από υπέρμαχους του TTIP ότι η συμφωνία θα ήταν καλά νέα για τις εργαζόμενες οικογένειες τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ έχουν τώρα απορριφθεί ως ανυπόστατοι από τους πλέον σοβαρούς οικο- νομικούς σχολιαστές. Αρκετές μελέτες έχουν εκθέσει το οικονομετρικό υπόδειγμα πίσω από τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων υπέρ του TTIP, κρίνοντάς το απλουστευτικό, και σημειώνουν ότι έχει αποτύχει παταγωδώς να προβλέψει πραγματικά αποτελέσματα από προηγούμενες συνθήκες, όπως η Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών (NAFTA). Κυβερνητικοί αξιωματούχοι μέσα στην ΕΕ έχουν αποστασιοποιηθεί από τα νούμερα των επικεφαλίδων των επίσημων εκτιμήσεων επιπτώσεων που παρουσιάστηκαν από το Κέντρο για την Έρευνα Οικονομικής Πολιτικής, ενώ ο αναγνωρισμένος οικονομολόγος εμπορίου Τζαγκντίς Μπαγκουάτι απέρριψε τις εκτιμήσεις για μελλοντική ανάπτυξη του εμπορίου και του ΑΕΠ ως «απλώς γνώμες». Στη θέση των διαβεβαιώσεων των πολιτικών ότι όλοι θα επωφεληθούν από μια συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ υπάρχει τώρα μια πιο ρεαλιστική αναγνώριση ότι το TTIP θα έχει νικητές και ηττημένους, όπως κάθε άλλη εμπορική συμφωνία.
Σύμφωνα με το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, το πιο ανησυχητικό απ' όλα είναι ότι με το TTIP επιδιώκεται να δοθεί στους ξένους επενδυτές το δικαίωμα να ενάγουν κυρίαρχα κράτη ενώπιον έκτακτων διαιτητικών δικαστηρίων με την κατηγορία της απώλειας κερδών εξαιτίας αποφάσεων δημόσιας πολιτικής. Αυτός ο μηχανισμός «επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους» στην ουσία αποδίδει στο υπερεθνικό κεφάλαιο νομική υπόσταση ισοδύναμη με εκείνη του ίδιου του έθνους-κράτους και απειλεί να υπονομεύσει τις θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ.
Η μπροσούρα του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ αναφέρει επίσης, σχολιάζοντας τη μυστικότητα που περιβάλλει τις συνομιλίες της ΤΤΙΠ, πως ο στόχος είναι να διεξαχθούν οι συνομιλίες όσο το δυνατόν γρηγορότερα και χωρίς να διαρρεύσει καμιά λεπτομέρεια στη δημόσια σφαίρα, με την προσδοκία ότι θα ολοκληρωθούν προτού ανακαλύψουν οι λαοί της Ευρώπης και των ΗΠΑ το πραγματικό μέγεθος της απειλής. Σε χαρακτηριστικό απόσπασμα σημειώνει: "Κατά παραδοχή και των δύο πλευρών, πρωταρχικός στόχος του TTIP δεν είναι η τόνωση του εμπορίου μέσω της κατάργησης των δασμών ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, μιας και αυτοί είναι ήδη στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα· πρωταρχικός στόχος, όπως κι οι ίδιες αναγνωρίζουν, είναι η άρση των ρυθμιστικών «φραγμών» που περιορίζουν τα δυνητικά κέρδη των υπερεθνικών επιχειρήσεων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Εντούτοις, οι εν λόγω «φραγμοί» είναι στην πραγματικότητα ορισμένα από τα πολυτιμότερα κοινωνικά μας πρότυπα και ορισμένοι από τους πιο σημαντικούς περιβαλλοντικούς κανόνες, όπως τα εργασιακά δικαιώματα, οι κανόνες για την ασφάλεια των τροφίμων (μεταξύ αυτών και οι περιορισμοί για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς), οι κανονισμοί για τη χρήση των τοξικών χημικών ουσιών, οι νόμοι για την προστασία των ψηφιακών προσωπικών δεδομένων, ακόμη και οι νέες ασφαλιστικές δικλίδες που επιβλήθηκαν στον τραπεζικό τομέα για να αποτραπεί μια επανάληψη της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Με άλλα λόγια, τα διακυβεύματα είναι τεράστια."
Aναλύοντας τους βασικούς κινδύνους που κρύβει η συμφωνία αναφέρει: "Παράλληλα με αυτή την ατζέντα απορρύθμισης, το TTIP αποσκοπεί στη δημιουργία νέων αγορών, ανοίγοντας τις δημόσιες υπηρεσίες και τις κρατικές συμβάσεις στον ανταγωνισμό με τις υπερεθνικές επιχειρήσεις, με κίνδυνο να προκαλέσει ένα νέο κύμα ιδιωτικοποιήσεων σε τομείς ζωτικής σημασίας όπως η υγεία και η παιδεία. Το πιο ανησυχητικό απ' όλα είναι ότι με το TTIP επιδιώκεται να δοθεί στους ξένους επενδυτές το δικαίωμα να ενάγουν κυρίαρχα κράτη ενώπιον έκτακτων διαιτητικών δικαστηρίων με την κατηγορία της απώλειας κερδών εξαιτίας αποφάσεων δημόσιας πολιτικής. Αυτός ο μηχανισμός «επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους» στην ουσία αποδίδει στο υπερεθνικό κεφάλαιο νομική υπόσταση ισοδύναμη με εκείνη του ίδιου του έθνους-κράτους και απειλεί να υπονομεύσει τις θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ.
Σωστά λοιπόν το TTIP γίνεται αντιληπτό όχι ως διαπραγμάτευση μεταξύ δύο ανταγωνιζόμενων εμπορικών εταίρων, αλλά ως μια απόπειρα των υπερ εθνικών επιχειρήσεων να ανοίξουν με κάθε μέσο και να απορρυθμίσουν τις αγορές εκατέρωθεν του Ατλαντικού."
Ποια είναι τα κομβικά σημεία στις αποκαλύψεις της Greenpeace:
To ΤΤΙΡ απειλεί το περιβάλλον, την ασφάλεια της τροφής μας, το κλίμα, καθώς και μία σειρά από θεμελιώδη κεκτημένα δεκαετιών, τα οποία γίνονται αντικείμενα εμπορικών διαπραγματεύσεων, ισχυρίζεται η οργάνωση που από τις αρχές της εβδομάδας έχει βάλει φωτιά στα θεμέλια της συμφωνίας. Δίνοντας στη δημοσιότητα μια διαρροή αρχείου 240 σελίδων από τις μυστικές συνομιλίες (τα δύο τρίτα της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας όπως είχε διαμορφωθεί πριν από τον 13ο γύρο των συνομιλιών που έγιναν στη Νέα Υόρκη) η Greenpeace ζητά τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία και την έναρξη ενός ανοιχτού διαλόγου με την ενημερωμένη συμμετοχή των πολιτών στο επίκεντρο. Όλη η παρασκηνιακή διαδικασία διαπραγμάτευσης υπήρξε άλλωστε ανέκαθεν το "κόκκινο πανί" για τους πολέμιους της συμφωνίας οι οποίο κάνουν λόγο για έλλειμμα δημοκρατίας με μεταβίβαση δημοκρατικής εξουσίας από τους πολίτες στις επιχειρήσεις.
Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που αντιδρούν στην ΤΤΙΡ υπήρξαν εξ αρχής επικριτικές για την αδιαφάνεια των συνομιλιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει στη δημοσιότητα εκθέσεις των διαπραγματεύσεων -η τελευταία ήταν την περασμένη εβδομάδα- αλλά πολύ γενικόλογες. Οι βουλευτές των ευρωπαϊκών χωρών δεν μπορούν να συμβουλευτούν τα σχετικά έγγραφα παρά μόνο σε ένα "αναγνωστήριο" υπό αυστηρή επιτήρηση. Όσο δυσανάγνωστα κι αν είναι ωστόσο, τα κείμενα που δημοσιοποίησε η Greenpeace αίρουν κάπως το πέπλο του μυστηρίου.
"Το κάναμε για να ξεκινήσουμε μια δημόσια συζήτηση", είπε ο Στέφαν Κρουγκ, ο διευθυντής του γραφείου της οργάνωσης στο Βερολίνο. "Θέλουμε να σταματήσει η διαπραγμάτευση", τόνισε. "Το καλύτερο που μπορεί να κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι να πει, συγγνώμη, κάναμε λάθος", είπε από την πλευρά του ο ειδικός σε θέματα εμπορίου της οργάνωσης, Γιούργκεν Κνιρς. Σύμφωνα με τον Κνιρς, το κείμενο δείχνει πώς οι ΗΠΑ θέλουν να αντικατασταθεί η "προληπτική αρχή" της Ευρώπης --η οποία απαγορεύει να κυκλοφορούν στην αγορά δυνητικά βλαβερά προϊόντα όταν οι επιπτώσεις τους είναι άγνωστες ή αμφισβητούμενες-- με μια λιγότερο αυστηρή προσέγγιση.
Η Greenpeace έχει ήδη εντοπίσει τέσσερα περιβαλλοντικά σημεία που προκαλούν σοβαρότατες ανησυχίες:
- Διατάξεις περιβαλλοντικής προστασίας που ίσχυαν επί μακρόν, φαίνεται να έχουν καταργηθεί
- Η προστασία του κλίματος θα είναι πιο δυσχερής υπό την TTIP
- Το τέλος της αρχής της προφύλαξης
- Ανοίγουν οι πόρτες για υπερεξουσίες στις επιχειρήσεις
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Greenpeace: Κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα χημικά, όπως ο REACH, οι οποίοι ενσωματώνουν την αρχή της προφύλαξης και περιλαμβάνουν ρυθμιστικές διαδικασίες για την κατάργηση των πιο επικίνδυνων χημικών ουσιών από την αγορά, θα αποδυναμωθούν. Συγκεκριμένα απειλούνται από τη στάση της βιομηχανίας χημικών των ΗΠΑ, η οποία υποστηρίζει μία προσέγγιση της εκτίμησης των κινδύνων (risk assessment) όπου βασικός σκοπός είναι η βελτίωση της διαχείρισης των επικίνδυνων ουσιών, χωρίς να αποσύρονται από την αγορά.
Στο κεφάλαιο για τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα προστασίας, οι προτάσεις της αντιπροσωπείας των Η.Π.Α αναφέρονται σε «προϊόντα της σύγχρονης γεωργικής τεχνολογίας», δείχνοντας ξεκάθαρα την πρόθεσή τους να απαλλαγούν από τους εμπορικούς φραγμούς για τα μεταλλαγμένα, δεδομένου ότι η πρόταση αναφέρεται επίσης στην Παγκόσμια Πρωτοβουλία Χαμηλού
Επιπέδου Παρουσίας, η οποία ασχολείται με την επιμόλυνση γεωργικών προϊόντων από μεταλλαγμένα.
Άλλες ανησυχητικές διατάξεις θα επιτρέψουν σε εταιρίες και άλλους φορείς να έχουν άνευ προηγουμένου πρόσβαση (και δυνατότητα παρέμβασης) στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του ρυθμιστή / νομοθέτη και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Μάλιστα σε περίπτωση διαφωνίας, θα επιτρέψουν στο προσφεύγον συμβαλλόμενο μέρος να επιλέξει το forum για την επίλυση της διαφοράς ("forum shopping"), κάτι που αναμφίβολα θα βοηθήσει τον ενάγοντα να εξαφαλίσει το καλύτερο για αυτόν αποτέλεσμα.
Αν και οι εμπορικές διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται με απόλυτη μυστικότητα πίσω από κλειστές πόρτες προκειμένου να αποτραπούν αθέμιτες επιρροές από τρίτα μέρη, από τα κείμενα που διέρρευσαν γίνεται σαφές ότι σε πολλές περιπτώσεις οι διαπραγματευτές (ΗΠΑ και ΕΕ) δεν διστάζουν να συμβουλευτούν τη Βιομηχανία και τις Ενώσεις Εμπορίου πριν καταλήξουν στις τελικές θέσεις τους.
Για παράδειγμα, στο έγγραφο "Tactical State of Play" (που περιγράφει την τρέχουσα κατάσταση των διαπραγματεύσεων) αναφέρεται ότι η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ ειδοποιεί την αντίστοιχη της ΕΕ ότι η Αμερικανική Υπηρεσία για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (US Occupational Safety and Health Administration) έχει ζητήσει την άποψη της American Chemistry Council (ACC, μία εμπορική ένωση), σχετικά με το κατά πόσο είναι αποδεκτό, ή όχι, από τη βιομηχανία ένα συγκεκριμένο τμήμα της συνθήκης που αφορά στα δεδομένα του κινδύνου χημικού ατυχήματος (chemical hazard data).
Σε άλλο σημείο του ίδιου τμήματος, αναφέρεται ότι η ACC πιέζει την αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (US Environmental Protection Agency) να βασίζεται μόνο στις συνόψεις των διαθέσιμων μελετών, και όχι στα πλήρη δεδομένα τους, όταν δημοσιοποιεί τους σχετικούς κανονισμούς. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η αντιπροσωπεία της ΕΕ αναφέρει ότι η θέση της σχετικά με τα οινοπνευματώδη «βασίζεται στην κοινή θέση της αμερικανικής και ευρωπαϊκής βιομηχανίας».
TTIP και Ελλάδα
Η υπεύθυνη εκστρατείας στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace Ναταλία Τσιγαρίδου καλεί τους Έλληνες και Ελληνίδες βουλευτές και ευρωβουλευτές να πάρουν θέση απέναντι στις συμφωνίες TTIP και την αντίστοιχη Περιεκτική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία ΕΕ-Καναδά CETA.
«Mε δεδομένο ότι το μεγαλύτερο μέρος των κειμένων είναι πλέον διαθέσιμο προς όλους και ότι ο πάταγος από τις αποκαλύψεις καθιστά το μέλλον της συμφωνίας πιο αβέβαιο από ποτέ, είναι καιρός οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των Ελλήνων πολιτών να τοποθετηθούν δημόσια και ξεκάθαρα: να δηλώσουν ανοιχτά και έμπρακτα την αντίθεσή τους απέναντι σε δύο συμφωνίες που απειλούν την υγεία, την τροφή μας, το περιβάλλον, τα κοινωνικά και εργασιακά μας δικαιώματα και τελικά την ίδια τη δημοκρατία μας» αναφέρει ενώ υποστηρίζει πως από τα κείμενα που έχουν δημοσιευθεί γίνεται ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει τρόπος να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ, χωρίς να εγκαταλείψει η Ευρώπη τις κόκκινες γραμμές της για την προστασία του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η Ευρώπη.
«Η Ελλάδα θα πληγεί ανεπανόρθωτα από την εφαρμογή της TTIP, ειδικά στον αγροτικό τομέα. Παρά τις περί του αντιθέτου βεβαιώσεις από την ελληνική και την ευρωπαϊκή πλευρά, δεν υπάρχει καμία ένδειξη από την αμερικανική πλευρά για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και του δικαιώματος κάθε χώρας να αρνηθεί την καλλιέργεια μεταλλαγμένων. Η έμπρακτη εναντίωση των Ελλήνων βουλευτών στην TTIP και τη CETA είναι όχι μόνο ζήτημα εθνικού συμφέροντος αλλά και ηθικού χρέους», τονίζει η κα Τσιγαρίδου της Greenpeace Eλλάδας.
«Η Ελλάδα θα πληγεί ανεπανόρθωτα από την εφαρμογή της TTIP, ειδικά στον αγροτικό τομέα. Παρά τις περί του αντιθέτου βεβαιώσεις από την ελληνική και την ευρωπαϊκή πλευρά, δεν υπάρχει καμία ένδειξη από την αμερικανική πλευρά για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και του δικαιώματος κάθε χώρας να αρνηθεί την καλλιέργεια μεταλλαγμένων. Η έμπρακτη εναντίωση των Ελλήνων βουλευτών στην TTIP και τη CETA είναι όχι μόνο ζήτημα εθνικού συμφέροντος αλλά και ηθικού χρέους», τονίζει η κα Τσιγαρίδου.
Επιπροσθέτως επισημαίνει πως «η διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία όπως εξελίσσονται μέχρι σήμερα πρέπει να σταματήσουν. Είναι ζήτημα δημοκρατίας, καθώς μία διαπραγμάτευση σε καθεστώς πλήρους μυστικότητας, δεν μπορεί να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πολιτών. Απαιτείται να γίνει η συζήτηση για ένα ανοιχτό εμπόριο με έναν ανοιχτό διάλογο που θα περιλαμβάνει τους εκλεγμένους αντιπροσώπους των πολιτών αλλά και εκπροσώπους από την κοινωνία των πολιτών, και σε καμία περίπτωση μόνο με την υπερεκπροσώπηση των λόμπι του εμπορίου».
«Όλες οι ενδείξεις και τα έως τώρα κείμενα, καταδεικνύουν ότι αυτό που θα επικρατήσει θα είναι τα συμφέροντα των μεγάλων εταιριών, καθώς οι μικρές και οι μικρομεσαίες εταιρείες δεν εκπροσωπούνται και δεν μπορούν να θέσουν τους όρους του παιχνιδιού» προσθέτει και τονίζει ότι ζημιωμένοι πρόκειται να βγουν τόσο οι πολίτες όσο και οι επιχειρήσεις και στις δύο όχθες του Ατλαντικού.
Στις 5 Μαίου, λίγα 24ωρα μετά τις διαρροές, επίσημη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης για το ζήτημα των διαρροών δεν έχει υπάρξει Μοναδική εξαίρεση θεωρείται η ανακοίνωση που εξέδωσε η Χαρά Καφαντάρη, Πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής & Εμπορίου και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην Β' Αθήνας η οποία εκφράζει τη διαφωνία της για την ΤΤΙΡ.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΤΙΡ, ΤΤΡ, CETA και ΤISA! ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ!
Εδώ και καιρό μαζί με ομάδες ενεργών πολιτών απ΄ όλη την Ευρώπη και Β. Αμερική, έχουμε εκφράσει την διαφωνία μας ενάντια στις συμφωνίες «ελεύθερου εμπορίου» TTIP, TTP, CETA και TISA, που απειλούν τα δημοκρατικά δικαιώματα, την επισιτιστική μας δυνατότητα, τις θέσεις εργασίας και το περιβάλλον.
Οι μυστικές διαπραγματεύσεις για τις 4 εμπορικές συμφωνίες, συνεχίζονται, ενώ οι πρόσφατες διαρροές εγγράφων επιβεβαίωσαν τους χειρότερους φόβους μας. Δεν πρόκειται απλά, να μειώσουν τους εμπορικούς φραγμούς μεταξύ ΕΕ και τρίτων χωρών, που σε πολλές περιπτώσεις, όπως π.χ. μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, που είναι ούτως ή άλλως εξαιρετικά χαμηλοί, αλλά για απάλειψη των λεγόμενων ρυθμιστικών φραγμών.
Οι ρυθμιστικοί αυτοί φραγμοί δεν είναι άλλοι από τους κανόνες και τις ρυθμίσεις που διέπουν την προστασία του περιβάλλοντος, τα εργασιακά δικαιώματα, την διατροφική ασφάλεια, την χρήση μεταλλαγμένων, την χρήση τοξικών χημικών, την προστασία προσωπικών δεδομένων, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, κ.α. Στην ουσία, πρόκειται για ένα σαρωτικό πρόγραμμα απορρύθμισης των κανόνων εργατικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής και καταναλωτικής προστασίας που περιορίζουν την δυνητική κερδοφορία των πολυεθνικών στις αγορές των ΗΠΑ και της ΕΕ, μεθοδεύοντας την παράκαμψη ή την κατάργηση, στην πράξη, της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που κατοχυρώνει τον νομικό, εργασιακό και περιβαλλοντικό πολιτισμό, που οικοδομήθηκε στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες. Πρώτο θύμα των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου είναι η Δημοκρατία και τα δικαιώματα των λαών, σε όφελος των επενδυτών και του ιδιωτικού κέρδους.
Ένα πλατύ κίνημα με ποικίλες δράσεις, έχει αναπτυχθεί σε όλη την Ευρώπη (και στην Ελλάδα), κινήματα πολιτών, περιβαλλοντικές οργανώσεις και κόμματα, έχουν σαφώς εκφραστεί εναντίον της συμφωνίας. Στο πλατύ αυτό κίνημα που εδώ και χρόνια έχει αναπτυχθεί, προστίθενται σιγά – σιγά και αρχηγοί κρατών και μετά τις τελευταίες διαρροές εγγράφων την πρωτοκαθεδρία των αντιδράσεων τίθεται πλέον ο πρόεδρος Ολλάντ της Γαλλίας, ο οποίος ζητά περιορισμό της ασυδοσίας των πολυεθνικών.
To μήνυμα πρέπει να καθαρό και δυνατό, ώστε να υπάρξει ουσιαστική προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων και περιβαλλοντικών ρυθμίσεων, διασφάλιση της διατροφικής ασφάλειας, προστασία προσωπικών δεδομένων και πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ο αντίλογος
Η πρώτη αντίδραση μετά τις διαρροές
"Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα συμφωνούσαμε σε τίποτα που θα επιφέρει αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς", τόνισε ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων εκ μέρους της ΕΕ, Ιγκνάσιο Γκαρθία Μπερθέρο απαντώντας στις έντονες αντιδράσεις για την πιθανότητα να επιτραπούν μεγαλύτερες εισαγωγές αμερικανικών γεωργικών προϊόντων και την ανησυχία που εκφράζεται για τα γενετικά τροποποιημένα είδη.
Την ίδια ώρα οι πηγές της Κομισιόν παραδέχτηκαν πως τα κείμενα είναι αυθεντικά, όμως υποστήριξαν ότι είναι παλιά και δεν λαμβάνουν υπόψη ορισμένες σημαντικές εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις όπως διαμορφώθηκαν από τον πρόσφατο γύρο.
Η δημοσιοποίηση των εγγράφων έγινε πάντως σε μια περίοδο όπου οι προοπτικές για την ολοκλήρωση της TTIP εμφανίζονται ισχνές. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ διαβεβαίωσε ότι η χώρα του δεν θα δεχτεί συμφωνία που θέτει σε κίνδυνο τη γαλλική γεωργία.
Πριν δημοσιοποιήσει το σύνολο των εγγράφων που έχει στην κατοχή της η Greenpeace τα έδωσε σε ορισμένα μέσα ενημέρωσης, όπως στη γαλλική εφημερίδα Le Monde. Η εφημερίδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται να ενδιαφέρονται περισσότερο" για τη διαπραγμάτευση και παρουσιάζουν περισσότερες προτάσεις ενώ οι Αμερικανοί χαρακτηρίζονται ελάχιστα ενθουσιώδεις. Όμως στη Γερμανία, η εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, που όπως και η Monde μελέτησε τα κείμενα εκ των προτέρων, κρίνει ότι "η πραγματικότητα των διαπραγματεύσεων ξεπερνά τους χειρότερους οιωνούς". Οι φόβοι των Γερμανών επικεντρώνονται κυρίως στη γεωργία, το περιβάλλον και το ακανθώδες θέμα της προστασίας των επενδύσεων.
Η πρώτη αντίδραση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν να κάνει λόγο για "παρανοήσεις" ενώ στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι δεν θα δεχόταν ποτέ να υποβαθμίσει το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. "Καμία εμπορική συμφωνία δεν θα μειώσει ποτέ το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών, της ασφάλειας των τροφίμων ή του περιβάλλοντος", τόνισε η Επίτροπος Εμπορίου Σεσίλια Μάλμστρεμ. "Οι εμπορικές συμφωνίες δεν θα αλλάξουν τους κανόνες μας για τα μεταλλαγμένα προϊόντα ή για τον τρόπο παραγωγής ασφαλούς βοδινού κρέατος ή για τον τρόπο προστασίας του περιβάλλοντος", πρόσθεσε.
Τα έγγραφα "αντικατοπτρίζουν τις θέσεις κάθε πλευράς και τίποτα περισσότερο", συνέχισε η Μάλμστρεμ. "Και δεν αποτελεί έκπληξη ότι υπάρχουν τομείς στους οποίους η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν διαφορετικές απόψεις. Σε ορισμένους τομείς, όπου ακόμη είμαστε πολύ μακριά, απλούστατα δεν θα υπάρξει συμφωνία", διαβεβαίωσε. Ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή επιβεβαίωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι τα κείμενα είναι αυθεντικά, όμως υποστήριξε ότι είναι παλιά και δεν λαμβάνουν υπόψη ορισμένες σημαντικές εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις. Αυτό εκφράστηκε και μέσω Twitter σε διάλογο που άνοιξε μεταξύ Greenpeace και την ομάδα της ΤΤΙP στην ΕΕ.
Hi @GreenpeaceEU, your #TTIPLeaks contain the wrong EU #TTIP regulatory text, older than our public one (see p. 2): https://t.co/IIsev1qPF5
— EU TTIP Team (@EU_TTIP_team) May 4, 2016
Το σίγουρο είναι πως η ΤΤΙP θα είναι ένα θέμα που αναμένεται να απασχολήσει πολύ τις επόμενες μέρες ή και μήνες καθώς η διαρροή άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και το ενδιαφέρον πολιτών και Μέσων γίνεται όλο και ζωηρότερο. Διεθνή πρακτορεία και δίκτυα προσεγγίζουν τις πτυχές αυτής της συμφωνίας με περισσότερο σκεπτικισμό και ανάλυση και φορείς αρχίζουν να ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους όντας πιο υποψιασμένοι για τα σκοτεινά σημεία. Το μέλλον της ΤΤΙP μπορεί πια να μοιάζει λίγο πιο αβέβαιο, αλλά το σίγουρο είναι πως θα είναι λιγότερο μυστικοπαθές και πως οι πιέσεις για διαφάνεια θα είναι περισσότερες.
Με πληροφορίες από Τhe Guardian/ rosalux.gr/ AΠΕ-ΜΠΕ και ec.europa.eu
σχόλια