Με εκτενές αφιέρωμα στην Αθήνα και τις συνοικίες του κέντρου η εφημερίδα Guardian περιγράφει πώς η λιτότητα στη χώρα και οικονομική δυσπραγία των κατοίκων έχει οδηγήσει στην εγκατάλειψη των κτιρίων.
Η οικονομική κρίση σύμφωνα με τον Guardian μεταξύ άλλων έχει επηρεάσει την πολιτιστική κληρονομιά της Αθήνας που όπως σημειώνεται έχει ένα τεράστιο απόθεμα νεοκλασικών κτιρίων από τον 19ο και τον 20ο αιώνα. «Η Αθήνα είναι γεμάτη νεοκλασικά κτίρια η αρχιτεκτονική των οποίων υιοθετήθηκε με την άφιξη του βασιλιά Όθωνα» γράφει η εφημερίδα.
Χιλιάδες κτίρια κυρίως στο κέντρο της Αθήνας παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης. Στην παρούσα φάση, οι ιδιοκτήτες απλά δεν έχουν τα χρήματα να τα αποκαταστήσουν, λέει η Ειρήνη Γκράτσια, συνιδρυτής της οργάνωσης Monumenta, μια ένωση αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων, που καταμετρά κτίρια που μπορεί να αποτελούν «μνημεία» της πολιτιστικής κληρονομιάς μας και προσπαθεί να τα προστατέψει. Υπάρχει κίνδυνος για τα περισσότερα παλιά κτίρια στην Αθήνα, τα περισσότερα θα κατεδαφιστούν και όχι για να χτιστούν νέα αλλά επειδή οι ιδιοκτήτες θέλουν να αποφύγουν τους φόρους ακίνητης περιουσίας.
Οι αρχιτέκτονες της Monumenta εκτιμούν σύμφωνα με τον Guardian ότι από τη δεκαετία του 1950 και έπειτα, το 80% των κτιρίων της Αθήνας που χρονολογούνται από τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα έχουν καταστραφεί.
«Τώρα βρίσκονται σε κίνδυνο ορισμένα από τα τελευταία παραδείγματα της ελληνικής νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και του ελληνικού μοντερνισμού. Κατασκευασμένα κατά κύριο λόγο από το 1830 έως το 1940, αυτά τα κτίρια αποτελούν απόδειξη για το πλούσιο αρχιτεκτονικό μωσαϊκό της πόλης στο οποίο δεσπόζουσα θέση έχει η Ακρόπολη του 5ου αιώνα - που ενίοτε περνά απαρατήρητη», αναφέρει χαρακτηριστικά η εφημερίδα.
«Όπως λένε ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα, η ιστορία της Αθήνας δεν είναι μόνο ο Παρθενώνας», λέει ο Νίκος Χαρκιόλακης, πρώην στέλεχος του υπουργείου Πολιτισμού ο οποίος τώρα ηγείται μιας οργάνωσης που εκπροσωπεί ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων.
Ωστόσο, η καταστροφή του αστικού τοπίου της Αθήνας δεν είναι κάτι νέο αφού περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη, η ελληνική πρωτεύουσα έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια έχοντας ίσως τα περισσότερα μη αναπαλαιωμένα κτίρια.
Η γρήγορη αστικοποίηση που ακολούθησε την γερμανική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου είδε τα νεοκλασικά και τα σύγχρονα κτίσματα να γκρεμίζονται και να καταστρέφονται μέσα σε μια νύχτα σχεδόν. Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε προκάλεσε ακόμα περισσότερη ζημιά στα κτίρια. Όλα αυτά όμως αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελλάδας και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Αθήνας.
Η πιο μεγάλη αλλαγή στο αθηναϊκό τοπίο πάντως ήρθε από τη δεκαετία του 1950, όταν η νομοθεσία ενθάρρυνε τους Αθηναίους να «παραδώσουν» τις μονοκατοικίες τους με αντάλλαγμα μεγάλα διαμερίσματα σε πολυώροφα κτίρια. Στη δεκαετία του '60 και του '70, η Αθήνα μετατράπηκε στο χαώδες αστικό κέντρο που γνωρίζουμε και σήμερα φιλοξενεί σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρα.
Τι συμβαίνει σήμερα
Μεταξύ των κτιρίων που «κοσμούν» το κέντρο της πόλης είναι ένα πενταόροφο νεοκλασικό κτίριο στην οδό Τσακάλωφ που ανήκει στην οικογένεια του Σπύρου Μερκούρη εδώ και πέντε γενιές. Ο 92χρονος ιδιοκτήτης ανήκει σε γνωστή οικογένεια της παλιάς Αθήνας: Ο παππούς του ήταν ο δήμαρχος στα τέλη του 20ου αιώνα και αδερφή του ήταν η Μελίνα Μερκούρη.
Όπως δηλώνει στον Guardian, έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια με την γραφειοκρατία και η μάχη του για την ανακαίνιση της πρόσοψης του κτιρίου ακόμα συνεχίζεται.
Την ίδια ώρα, ο κ. Νίκος Κοντίνης ιδιοκτήτης διώροφης νεοκλασικής κατοικίας της δεκαετίας του 1870 στην περιοχή των Εξαρχείων αντιμετωπίζει το πρόβλημα των γκράφιτι. «Για να κάνει κάποιος το οτιδήποτε για να σώσει ένα κτίριο είναι εξαιρετικά δαπανηρό, χρονοβόρο και φαινομενικά ατέρμονο», λέει.
Οι άδειες για οποιαδήποτε εργασία συντήρησης ή αναπαλαίωσης μπορεί να διαρκέσουν χρόνια για να βγουν και αυτό είναι κάτι που πρέπει η κυβέρνηση να αλλάξει επιτέλους και τα «στολίδια» της Αθήνας να παραμείνουν ζωντανά. Η μείωση των φόρων σε τέτοια κτίρια και η προστασία από το κράτος θα βοηθούσε τους ιδιοκτήτες να μην τα πουλήσουν σε ξένους επενδυτές ή να μην τα εγκαταλείψουν, καταλήγει η εφημερίδα.
σχόλια