Θέλω να πιστεύω ότι στο παρελθόν εφαρμόζαμε τους νόμους, ήμασταν ευγενικοί και όχι τόσο επιρρεπείς στις ύβρεις. Αυτό το αίσθημα ελευθερίας που αισθανόμαστε στην Ελλάδα είναι ωραίο, δεν αντιλέγω, αλλά η κατάσταση έχει ξεφύγει πια. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει χωρίς να υπολογίζει τον συμπολίτη, τον γείτονά του. Η ελευθερία του ενός συντηρείται εις βάρος του άλλου. Όσες παρατηρήσεις και αν κάνουμε, όσες μηνύσεις και αν γίνονται, όσους νόμους και αν φτιάξουμε, τίποτα δεν φαίνεται να διορθώνεται.
Έχω προσέξει ότι στην Ελλάδα, όταν διεκδικείς το δίκιο σου, γίνεσαι «παράξενος», όταν υπερασπίζεσαι τον δημόσιο χώρο είσαι ο «γκρινιάρης», αν, δε, καταγγείλεις κάτι παράνομο, είσαι ο «κακός», ο «ρουφιάνος» (μέχρι χρυσαυγίτισσα και Συριζαία με έχουν αποκαλέσει επειδή είπα σε ταξιτζή να φύγει από τη στάση λεωφορείου όπου είχε σταθμεύσει, «αλλιώς θα καλούσα το 100»). Μήπως τα έχουμε μπερδέψει τα πράγματα; Γιατί δεν αναγνωρίζουμε πια τι είναι λάθος και τι σωστό; Μπορεί η τήρηση των κανόνων να θέσει τις βάσεις για μια πολιτισμένη καθημερινότητα; Ο αρχαίος φιλόσοφος Ηράκλειτος έλεγε ότι «ο λαός πρέπει να υπερασπίζεται τον νόμο όπως τα τείχη της πόλης». Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να σταματήσουμε να σιωπούμε, να κάνουμε τα στραβά μάτια, να αδιαφορούμε μπροστά στο άδικο, στο μη νόμιμο. Πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε. Αλλά πριν υποδείξουμε στους άλλους τα λάθη τους, ας ξεκινήσουμε διορθώνοντας τα δικά μας.
Μην κάνεις «ρεζερβέ» στον χώρο στάθμευσης
Ορισμένοι αφήνουν γλάστρες, άλλοι τοποθετούν ρετρό ποδήλατα, κάποιοι βάζουν πινακίδες με το μενού της ημέρας, ενώ η τελευταία τάση είναι οι κακόγουστες διαφημιστικές σημαίες που θυμίζουν πανιά του windsurfing. Ο Έλληνας επινοεί διάφορους τρόπους προκειμένου να εξασφαλίζει μόνιμα μια θέση στάθμευσης (μερικές φορές ακόμα και δύο) έξω από το κατάστημα ή το σπίτι του. Το περίεργο όμως δεν είναι τόσο η ελληνική ευρηματικότητα όσο η αδιαφορία μας μπροστά σε αυτό το φαινόμενο. Ο νέος κώδικας οδικής κυκλοφορίας αναμένεται να βάλει τέλος στο χάος που παρατηρείται στα στενά των μεγαλουπόλεων, προβλέποντας πρόστιμα των 400 ευρώ. Σύμφωνα με αυτόν, «η πρoσωρινή ή διαρκής κατάληψη τμήματoς τoυ oδoστρώματoς με εγκαταστάσεις ή εμπόδια απαγoρεύεται, ιδιαίτερα αν με αυτά παρεμπoδίζεται η κίνηση». Είναι αδιανόητο κάποιοι ιδιώτες να μην επιτρέπουν σε έναν οδηγό να παρκάρει το όχημά του σε δημόσιο χώρο λόγω του προσωπικού τους οικονομικού συμφέροντος. Με λίγα λόγια, οι καταστηματάρχες πρέπει να σταματήσουν να κοιτούν το κέρδος τους εις βάρος του γενικού συνόλου.
Οδήγα και πάρκαρε προσεχτικά
Διπλοπαρκαρίσματα, στάθμευση στις νησίδες και στη διάβαση πεζών, κορναρίσματα, προσπέραση από τα δεξιά, παραβίαση του Stop, υπερβολική ταχύτητα, τιμόνι και κινητό. Η οδική συμπεριφορά των Ελλήνων δεν είναι η καλύτερη στον κόσμο. Όλοι γκρινιάζουμε γι' αυτήν, πού και πού ρίχνουμε καμιά μούτζα (αν και αυτή είναι πια πασέ), αλλά κανείς δεν κάνει κάτι για να τη βελτιώσει. Κάποιες από τις παραβιάσεις ταλαιπωρούν υπερβολικά τον πολίτη στην καθημερινότητά του, άλλες θέτουν τη ζωή του σε κίνδυνο. Προτείνω κάποιες λύσεις: 1) Να μη «λαδώνετε» για να πάρετε το δίπλωμα. 2) Να χρησιμοποιείτε τα μέσα συγκοινωνίας – επίσης, δεν χρειάζεται να σταθμεύετε ακριβώς μπροστά από το σπίτι ή το γραφείο σας, το βάδισμα κάνει καλό στην υγεία. 3) Οι τροχονόμοι να παίρνουν ποσοστά από τις κλήσεις (για να τους δίνεται ένα κίνητρο να κόβουν περισσότερες) και ένα μέρος των εσόδων να πηγαίνει για κοινωφελή σκοπό (χτίσιμο δημόσιων πάρκινγκ, παιδικών σταθμών, νοσοκομείων, αθλητικών κέντρων κ.λπ.), ώστε οι πολίτες να αισθάνονται ότι τα χρήματά τους πιάνουν τόπο.
Ώρες-ώρες, λυπάμαι τον αξιωματικό στην Τροχαία που χάνει πολύτιμο χρόνο σβήνοντας πρόστιμα ή επιστρέφοντας διπλώματα, απλώς επειδή εμείς παρανομούμε.
This road was made for walking
Το πεζοδρόμιο και οι πεζόδρομοι ανήκουν, όπως το λένε και οι λέξεις, στους πεζούς, σε κανέναν και τίποτε άλλο. Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να ξοδέψουμε χρόνο για να εξηγήσουμε το αυτονόητο. Οι μαγαζάτορες πρέπει να σταματήσουν να βάζουν τραπεζοκαθίσματα στα πεζοδρόμια, οι μοτοσικλετιστές και οι οδηγοί αυτοκινήτων να μην «καβαλάνε» τα πεζοδρόμια. Όπως πάει η κατάσταση στην Αρεοπαγίτου, σε λίγο καιρό θα χρειαστεί να τοποθετήσουν ξανά φανάρια. Φυσικά, όπως πάντα, το καλύτερο παράδειγμα δίνουν οι πολιτικοί, όταν παρκάρουν τις λιμουζίνες τους ακριβώς έξω από την είσοδο του Μουσείου Ακρόπολης.
Όταν το κατοικίδιό μας πάει στην τουαλέτα...
Τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες έχουν γίνει ζωόφιλοι. Αυτό είναι θετικό. Όμως, ενώ οι ιδιοκτήτες των σκύλων γνωρίζουν ότι πρέπει να μαζεύουν τις ακαθαρσίες του ζώου τους, ελάχιστοι το κάνουν. Σε μερικές γειτονιές της Αθήνας, όπως το Κουκάκι, η κατάσταση έχει γίνει αφόρητη. Τα τετράποδα αφοδεύουν και ουρούν παντού, χωρίς να ασχολείται κανείς. Οι πεζοί, όταν περπατούν, αναγκάζονται συνεχώς να κοιτάζουν κάτω στο πεζοδρόμιο για να αποφύγουν τα σκυλίσια «κακάκια», αντί να κοιτούν τα κτίρια, τον ουρανό, τους ανθρώπους. Όχι, δεν είναι τύχη όταν πατάς σκατά!
Ου καπνίσεις
Όταν επιστρέφετε από ένα αθηναϊκό μπαρ ή εστιατόριο, τι κάνετε με τα ρούχα σας; Τα βάζετε κατευθείαν στο πλυντήριο ή τα αερίζετε; Τα μαλλιά σας τα λούζετε ή απλώς τα αφήνετε να ξεμυρίσουν; Λίγα είναι τα μέρη στην Ελλάδα που τηρούν αυστηρά τον αντικαπνιστικό νόμο, ο οποίος εφαρμόστηκε πρώτη φορά το 2009. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες κέντρων διασκέδασης ή χώρων εστίασης αυθαιρετούν, χωρίς κανένα κόστος. Για μένα, το να μην καπνίζεις στον χώρο όπου τρως ή πίνεις είναι πολιτισμός. Αφού το μπορούν στη Νέα Υόρκη, γιατί δεν το προσπαθούμε κι εμείς εδώ;
Κανόνες συμπεριφοράς στο μετρό
Όσοι έχουν ζήσει στο εξωτερικό γνωρίζουν ότι περιμένουμε να αποβιβαστούν οι επιβάτες του συρμού και μετά μπαίνουμε όσοι περιμένουμε στην αποβάθρα. Καταλαβαίνω ότι το μετρό είναι ένα καινούργιο μέσο μαζικής μεταφοράς και πολλοί δεν έχουν συνηθίσει τους άγραφους κανόνες του υπόγειου σιδηροδρόμου. Υπάρχει ακόμη έντονο το άγχος ότι θα φύγει το τρένο και θα το χάσουμε. Μην αγχώνεστε, ο οδηγός έχει καθρέφτη και βλέπει αν έχουν μπει ή βγει όλοι από το βαγόνι. Έπειτα, στις κυλιόμενες σκάλες πρέπει να κάθεστε στα δεξιά, ώστε να απελευθερώνεται ο διάδρομος για εκείνους που επιθυμούν να ανέβουν με τα πόδια. Τέλος, μην ξεχνάτε να παραχωρείτε τη θέση σας στις εγκύους, στις μητέρες με παιδιά και στους ηλικιωμένους.
Φραγή στις κλήσεις
Καμιά φορά δεν σκεφτόμαστε ότι όταν μιλάμε δυνατά στο κινητό σε δημόσιους χώρους μπορεί να ενοχλούμε τον διπλανό μας. Στο Λονδίνο έχουν απαγορευτεί οι τηλεφωνικές συνομιλίες στα λεωφορεία. Εάν ο οδηγός μιλάει στο κινητό, κινδυνεύει να τιμωρηθεί με το τσουχτερό πρόστιμο των 2.500 λιρών!
Μη βρίζεις
Η λέξη «μ***» έχει γίνει καραμέλα. Το βρίσιμο έχει αντικαταστήσει το «καλημέρα» και το χαμόγελο των Αθηναίων. Αυτό όμως που με ενοχλεί ιδιαιτέρως είναι να ακούω παρέες εφήβων να κολλάνε μια βρισιά σε κάθε τους πρόταση, μόνο και μόνο επειδή θεωρείται μαγκιά. Φαντάζομαι ότι ίσως κι εγώ να το έκανα στην ηλικία τους. Τώρα όμως που είμαι πιο μεγάλη, μου χτυπάει πολύ άσχημα στο αυτί να ακούω έναν νέο να εκφράζεται έτσι. Δεν είχα καταλάβει ότι βρίζουμε και φωνάζουμε τόσο πολύ ως λαός μέχρι που είδα το «Σπιρτόκουτο» του Γιάννη Οικονομίδη. Η ταινία του λειτούργησε μέσα μου σαν την καλύτερη συνεδρία ψυχοθεραπείας. Πολλοί πλέον εκφράζουν ανοιχτά το πόσο τους ενοχλεί η αγένεια των Αθηναίων. Ας κάνουμε κάτι, λοιπόν, για να επιτρέψουμε στην ευγένεια και στον σεβασμό να μπουν ξανά στη ζωή και στην καθημερινότητά μας. Ας ξεκινήσουμε με το να μη βρίζουμε.
Ζήτα αποδείξεις
Μην ντρέπεστε να ζητάτε αποδείξεις απ' όλους ανεξαιρέτως. Η φοροδιαφυγή είναι ένας βασικός λόγος που οδηγηθήκαμε στη σημερινή κρίση. Ενώ κάποιοι βγάζουν χρήματα, υπάρχουν σήμερα οικογένειες που ζουν με το συσσίτιο.
