Ο Σταμάτης είναι 75 χρονών, ευκατάστατος, καλλιεργημένος, υγιής, πετυχημένος επαγγελματικά (έστησε μια βιοτεχνία την οποία έχει μεταβιβάσει στον ανιψιό του, αλλά ακόμα του αποφέρει κέρδη και μπορεί να ζει πολύ άνετα), έχει ωραίο σπίτι, μπορεί να ταξιδεύει συχνά, έχει πολλά ενδιαφέροντα και ασχολίες και αρκετά έντονη κοινωνική ζωή. Δηλαδή, έχει αρκετά από τα στοιχεία που θα έκαναν κάποιον άνθρωπο της ηλικίας του να δηλώνει «ικανοποιημένος από τη ζωή», όμως ο Σταμάτης δηλώνει «σχεδόν δυστυχής».
«Στο τέλος της ημέρας, αυτό που έχει σημασία είναι να σε περιμένει κάποιος στο σπίτι, να έχεις μια αγκαλιά όποτε τη χρειαστείς και κάποιον να σε ακούσει, να έχεις έναν σύντροφο. Η μοναξιά είναι κάτι που δεν αντέχεται, ειδικά όταν μεγαλώνεις και αισθάνεσαι πάρα πολύ έντονα ότι τα περιθώρια στενεύουν» λέει με έναν τρόπο που ακούγεται υπερβολικά συναισθηματικός. «Αν έχεις λεφτά, δεν είναι δύσκολο να αγοράσεις σεξ, αλλά όσα και να πληρώσεις, δεν μπορείς να αγοράσεις σύντροφο. Όσο ορθολογιστικά και να το δεις, η μοναξιά που βιώνει ένας άνθρωπος στις γιορτές είναι ανυπόφορη και δεν εννοώ το να σε καλέσει συγγενής στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι για να φας, αν και ούτε αυτό έγινε.
Έζησα μια πολύ έντονη ζωή, με πολλές σχέσεις, με φίλους, εραστές, και δεν ξέρω πώς θα ήταν η κατάληξη αν δεν ήμουν γκέι και είχα κάνει δική μου οικογένεια. Μπορεί να ήταν ακριβώς το ίδιο, μπορεί τα παιδιά μου να μην είχαν χρόνο να ασχοληθούν μ' εμένα ή να ζούσαν πολύ μακριά, αλλά από κάποια στιγμή και ύστερα ο σεξουαλικός σου προσανατολισμός καθορίζει την πορεία και την κατάληξή σου, αυτό έχω καταλάβει. Οι στρέιτ φίλοι μου παντρεύτηκαν, εξαφανίστηκαν μέσα σε γάμους και σχέσεις και οι γκέι φίλοι μου εξαφανίστηκαν χαμένοι στα δικά τους αδιέξοδα, χτυπημένοι από αρρώστιες, ναρκωτικά και σεξ χωρίς προφυλάξεις. Δεν έχω φίλους εδώ και χρόνια, έχω μόνο γνωστούς που συναντάω κάποιες φορές, αλλά σπάνια έρχεται κόσμος στο σπίτι μου. Δεν ξέρω πώς βιώνει τη μοναξιά κάποιος που δεν είναι γκέι ‒ φαντάζομαι το ίδιο, γιατί πολλοί άνθρωποι καταλήγουν μόνοι τους. Μάλλον είναι θέμα εσφαλμένων επιλογών, είναι πολύ πιο εύκολο όμως να καταλήξεις μόνος, αν είσαι γκέι.
Οι στρέιτ φίλοι μου παντρεύτηκαν, εξαφανίστηκαν μέσα σε γάμους και σχέσεις και οι γκέι φίλοι μου εξαφανίστηκαν χαμένοι στα δικά τους αδιέξοδα, χτυπημένοι από αρρώστιες, ναρκωτικά και σεξ χωρίς προφυλάξεις. Δεν ξέρω πώς βιώνει τη μοναξιά κάποιος που δεν είναι γκέι ‒ φαντάζομαι το ίδιο, γιατί πολλοί άνθρωποι καταλήγουν μόνοι τους. Μάλλον είναι θέμα εσφαλμένων επιλογών, είναι πολύ πιο εύκολο όμως να καταλήξεις μόνος, αν είσαι γκέι.
Η συναισθηματική μοναξιά, ενίοτε και η επιθυμία για ανθρώπινη επαφή ‒και δεν αναφέρομαι στην ερωτική‒ γίνεται βραχνάς όσο μεγαλώνεις, πολλές φορές σωματοποιείται και γίνεται πόνος. Έχω περάσει εξάρσεις καταθλιπτικού άγχους και αυτοκαταστροφικών ορμών, τις οποίες διαχειρίζομαι όλο και πιο δύσκολα πια και τρέμω στην ιδέα ότι μια μέρα θα πεθάνω μόνος και θα με βρουν τα ανίψια μου μετά από μέρες ή η γυναίκα που έρχεται και καθαρίζει».
Το θέμα της μοναξιάς δεν έχει να κάνει με φύλο και σεξουαλικό προσανατολισμό, είναι ένα θέμα σοβαρό που αφορά όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ηλικίας, «μια πολύ βασανιστική και επώδυνη εμπειρία που είναι ωστόσο, εξ ορισμού, κοινή μοίρα πολλών ανθρώπων του πολιτισμού αυτού», όπως αναφέρει η Φρίντα Φρομ-Ράιχμαν στο βιβλίο «Η μοναξιά ως πάθηση και ως ικανότητα» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια). Ωστόσο, ο τρόπος που βιώνει τη μοναξιά κάποιος γκέι μεγεθύνεται από πολλούς παράγοντες.
Ο Filtig ανήκει σε διαφορετική γενιά. Είναι 30άρης, εικαστικός και μουσικός, με αλλιώτικες εμπειρίες, αλλά με την ίδια αγωνία όσον αφορά τη μοναξιά:
«Αφού πέρασα τη διαδικασία του εσωτερικού ψαξίματος, του coming out κ.λπ., μπήκα στη διαδικασία ψαξίματος συντρόφου» λέει. «Νομίζω ότι κάπως αυτόματα ήμουν περισσότερο προσανατολισμένος στη συντροφικότητα και λιγότερο στο ανώνυμο σεξ, παρότι δεν μου αρέσουν όλα αυτά με τους γκέι γάμους, τα πολύ ετεροκανονικά δηλαδή, τα βαριέμαι.Αλλά νομίζω ότι αυτό, το να έχω έναν άνθρωπο να μοιράζομαι μαζί του πράγματα, μου φαινόταν πάντα σημαντικό. Όταν όμως είσαι 20 χρονών και γκέι, αναγκάζεσαι να κάνεις κάτι που άλλοι κάνουν στην εφηβεία τους, όλη αυτή την ιστορία του φλερτ και του coming of age, που λένε. Ίσως σήμερα να είναι αλλιώς, αλλά εγώ μεγάλωσα σε μικρή πόλη, οπότε δεν έπαιζε να κάνεις γκέι φλερτ ούτε για αστείο. Αλλά, έτσι κι αλλιώς, ούτε σήμερα μπορείς να το κάνεις τόσο εύκολα στον δρόμο ή στη δουλειά, ακόμα και στις πιο προχωρημένες κοινωνίες, οπότε έτσι ξεκίνησε για μένα το online dating, που αποτέλεσε και τον μόνο τρόπο για την εύρεση συντρόφων και καταπολέμησης της μοναξιάς.
Είκοσι χρόνια μετά μπορώ να πω πως γνώρισα πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους σ' αυτούς τους χώρους, ανθρώπους που δεν θα πετύχαινα ποτέ στον δρόμο. Όταν ήμουν 20, όμως, όλα αυτά μου φαίνονταν "βουνό". Θυμάμαι να συζητώ με φίλους μου πόσες πιθανότητες είχα να γνωρίσω έναν άνθρωπο που να μου αρέσει και να του αρέσω και θυμάμαι να νιώθω πως τα νούμερα ήταν πολύ εναντίον μου. Βάζαμε κάτω τα ποσοστά και υπολογίζαμε πως το 10% του πληθυσμού του πλανήτη είναι ομοφυλόφιλοι, αλλά ένα μεγάλο κομμάτι εξαιρείται λόγω ηλικίας ή απόστασης. Μετά σκεφτόμουν πως αν βάλω στις στατιστικές την παράμετρο του αν όντως ταιριάζουμε ως άνθρωποι, πάει, δεν παίζει να μου τύχει κάτι.
Ξέρω πολλά γκέι άτομα που έχουν σχέση από απόσταση γιατί συνάντησαν το "άλλο τους μισό" (λέμε τώρα) κάπου πολύ μακριά στον κόσμο. Πέρασα κι εγώ τουλάχιστον 10 χρόνια της ζωής μου γνωρίζοντας κόσμο από άλλες χώρες, είχα διάφορες ιστορίες που γενικά κατέληγαν σε ματαίωση και χειρότερη μοναξιά.
Θυμάμαι πως είχα περάσει περιόδους που σκεφτόμουν ότι οι πιθανοί σύντροφοι για μένα στον κόσμο είναι πολύ λίγοι (μου φαίνεται αστείο, αλλά τότε είχα όντως υπολογίσει και ακριβές νούμερο που έχω ξεχάσει πλέον). Δεν ξέρω, αυτό μπορεί να το νιώθουν όλοι οι άνθρωποι, αλλά φαίνεται σίγουρα πιο δύσκολο όταν είσαι γκέι, γιατί τα νούμερα είναι απλώς μικρότερα. Στη συνέχεια έμαθα πως τα μαθηματικά δεν δείχνουν ακριβώς πώς δουλεύουν αυτά τα πράγματα, γιατί μπορεί όντως να είναι μικρότερα τα ποσοστά, αλλά ο τρόπος διασύνδεσης και συνάντησης των γκέι ανθρώπων (η λεγόμενη "σκηνή") είναι πολύ πιο οργανωμένος, οπότε τα νούμερα δεν σημαίνουν και πολλά τελικά.
Σκέφτομαι, βέβαια, πως τα online dating sites και apps είναι και δίκοπο μαχαίρι όσον αφορά τη μοναξιά. Γιατί ενώ από τη μια όντως βοηθάνε πολλούς ανθρώπους να γνωριστούν, δίνουν και την αίσθηση μιας φανταστικής λίστας από πιθανότητες, η οποία δεν είναι απεριόριστη. Όταν πρωτομπαίνεις σ' αυτές τις σελίδες νιώθεις ότι οι άνθρωποι είναι πολλοί, ίσως πάρα πολλοί, σύντομα όμως σου φαίνεται πως όλοι είναι ίδιοι, ότι τελικά ξέρεις τους πάντες στην πόλη σου, ότι τα έχεις χαρτογραφήσει όλα πολύ καλά (αυτό δεν είναι αλήθεια, αλλά αυτή την αίσθηση δίνουν τα dating sites), και ξεκινάς να συζητάς με ανθρώπους από άλλες πόλεις, χώρες. Ξέρω πολλά γκέι άτομα που έχουν σχέση από απόσταση γιατί συνάντησαν το "άλλο τους μισό" (λέμε τώρα) κάπου πολύ μακριά στον κόσμο. Πέρασα κι εγώ τουλάχιστον 10 χρόνια της ζωής μου γνωρίζοντας κόσμο από άλλες χώρες, είχα διάφορες ιστορίες που γενικά κατέληγαν σε ματαίωση και χειρότερη μοναξιά.
Οπότε, αυτές οι πλατφόρμες από τη μια όντως σου γνωρίζουν κόσμο, κι αυτό σε κάνει να σκέφτεσαι πως υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω, δεν νιώθεις αυτό το "είμαι ο μόνος γκέι στο χωριό" που ένιωθαν ίσως οι άνθρωποι παλιότερα, αλλά, από την άλλη, συχνά αυτοί οι άνθρωποι με τους οποίους συνδιαλέγεσαι είναι μακριά, οπότε σου δημιουργείται η εντύπωση ότι έχεις γεννηθεί στο λάθος μέρος ή ότι η άμεση πραγματικότητά σου είναι καταδικασμένη στη μοναξιά κ.λπ. Καμιά φορά, το να μιλάς με ανθρώπους που είναι μακριά και στην πραγματικότητα δεν θα μπορούσες να έχεις ως συντρόφους χειροτερεύει την αίσθηση μοναχικότητας. Δημιουργεί κάτι άπιαστο, μια αίσθηση ενός μη ρεαλιστικού ονείρου. Έχω περάσει απ' αυτή την αίσθηση και δεν νομίζω πως είναι σπάνια στους γκέι κύκλους».
Ο Νίκος είναι επίσης 30άρης, δουλεύει ως τεχνικός σε μια ιδιωτική εταιρεία και ζει μια ζωή κρυφή, γιατί δεν έχει αποκαλύψει σε κανέναν από το περιβάλλον του ότι είναι γκέι. «Δεν το έχω πει καν στην οικογένειά μου και στους φίλους μου», λέει, «και όσο περνάει ο καιρός νιώθω ότι απομακρύνομαι απ' όλους. Όχι μόνο για το κρύψω, αλλά και επειδή σχεδόν όλοι οι φίλοι μου έχουν παντρευτεί ή είναι σε σχέση και αν δεν είσαι στρέιτ ζευγαρωμένος, αισθάνεσαι κάπως παρείσακτος. Δεν έχω ζήσει καμία εμπειρία bullying, δεν με έχει βρίσει ποτέ κανείς, ήμουν πάντα προστατευμένος μέσα στη "μυστικότητά" μου και άργησα και πολύ να αποδεχτώ ότι είμαι γκέι.
Την πρώτη μου ομοφυλοφιλική εμπειρία την είχα πριν από επτά χρόνια, όταν άρχισα να ψάχνομαι μέσα από τα apps. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου όμορφο, αλλά, έχοντας τις "προδιαγραφές" που αναζητούσαν οι περισσότεροι εκεί μέσα ‒"αρρενωπός, αρσενικός, εχέμυθος, καθαρός, αθλητικός και με ενεργητικό ρόλο στο σεξ"‒, άρχισα να συναντάω άντρες κάθε ηλικίας και όποτε ήμουν νυχτερινός στη βάρδια μου (τη νύχτα τα apps έχουν πολύ περισσότερους χρήστες) έκανα σεξ με ανθρώπους από κάθε περιοχή της Αθήνας, με πολύ κόσμο. Τα τρία πρώτα χρόνια πρέπει να έκανα σεξ με περισσότερα από 300 άτομα, επιχειρώντας, βλακωδώς, να κάνω και σχέση με κάποιο από αυτά. Οι απογοητεύσεις που πήρα ήταν αμέτρητες, απογοήτευσα κι εγώ αμέτρητους, έφτασα στο σημείο να μην εμπιστεύομαι τους ανθρώπους. Πέρασα περιόδους αγχωτικών διαταραχών και έντονης κατάθλιψης και άρχισα ψυχοθεραπεία που συνεχίζεται ακόμα. Στη μανιακή αυτή μου αναζήτηση ερωτικού συντρόφου έχασα όλους τους φίλους μου, απομονώθηκα και πλέον έχω μόνο την οικογένειά μου.
Φυσικά, έσβησα και ξαναπέρασα στο κινητό το Grindr άπειρες φορές,σχεδόν όσες έχω εγκαταλείψει και επιστρέψει ξανά στην ψυχοθεραπεία, αλλά το online dating είναι κάτι που είναι αδύνατο να αποφύγω, γιατί πλέον είναι ο μόνος τρόπος να συναντάω ανθρώπους. Ελάχιστους, σε σχέση με παλιά, αλλά όλο και κάποιος εμφανίζεται που δεν σε ξέρει. Ο μεγαλύτερός μου φόβος είναι ότι η ζωή μου θα συνεχίσει να τρέχει με αυτόν τον τρόπο και όταν οι γονείς μου πάψουν να υπάρχουν, θα καταλήξω εντελώς μόνος».
Φυσικά, έσβησα και ξαναπέρασα στο κινητό το Grindr άπειρες φορές, σχεδόν όσες έχω εγκαταλείψει και επιστρέψει ξανά στην ψυχοθεραπεία, αλλά το online dating είναι κάτι που είναι αδύνατο να αποφύγω, γιατί πλέον είναι ο μόνος τρόπος να συναντάω ανθρώπους. Ο μεγαλύτερός μου φόβος είναι ότι η ζωή μου θα συνεχίσει να τρέχει με αυτόν τον τρόπο και όταν οι γονείς μου πάψουν να υπάρχουν, θα καταλήξω εντελώς μόνος».
«Τα applications τύπου Grindr, όπου τελικά δεν ακολουθείς την επιθυμία σου, αλλά συναινείς με κάτι στο επίπεδο της ανάγκης, εντείνουν την αίσθηση της μοναξιάς» συμπληρώνει ο Σταύρος, συγγραφέας. «Δηλαδή, το σεξ υποβιβάζεται σε μια χαμηλότερη κλάση του κατεπείγοντος, σαν να ήταν, ας πούμε, ένα κατούρημα. "Υπάρχει ένας που μου αρέσει, αλλά πού να τρέχω από τον Πειραιά στο Μαρούσι!": ένα κριτήριο οικονομίας φρενάρει την επιθυμία σου, οπότε, τελικά, πας και το κάνεις με κάποιον επειδή είναι δύο τετράγωνα πιο κάτω, κι ας μην έχει καμία σχέση με αυτό που σου αρέσει. Έχεις κάνει τόσο πολλές εκπτώσεις για να τον συναντήσεις, που δεν υπάρχει περίπτωση να συνδεθείς μαζί του.
Επίσης, στα χρόνια του ναρκισσισμού έχουν χαθεί οι φιλικές σχέσεις, δηλαδή, έχει καταργηθεί στις νεότερες γενιές η έννοια του "αδελφάτου", το οποίο, στις δοξασμένες εποχές του, ίσως είχε μεν και κάτι από ανίερη συμμαχία, αλλά, παρ' όλα αυτά, γεννούσε αληθινές φιλίες. Όταν ήμουν πολύ νέος δεν αναρωτιόμουν τι θα απογίνω, δεν αντιμετώπιζα τη μοναξιά, γιατί, εν πάση περιπτώσει, είχα καλούς φίλους και συμφωνούσαμε τότε όλοι ότι θα νοικιάσουμε μια πολυκατοικία που θα είναι σαν γηροκομείο μας και θα είμαστε εκεί πάντα μαζί. Αυτό το λέγαμε για πλάκα, απ' την άλλη μεριά, πάλι, φανερώνει πως κάτι μας άγχωνε σχετικά με το ζήτημα. Η σχέση του γκέι με την έννοια της φιλίας γενικότερα είναι ένας σημαντικός παράγοντας για να νιώθει μοναξιά. Παίζει ρόλο το ότι οι γκέι συνάπτουν σήμερα πιο εύκολα φιλίες με γυναίκες, παρά με άντρες. Οπότε η αντρική παρουσία, που είναι αυτό που αποζητούν στη ζωή τους, λείπει εξαιτίας του ανόρεχτου τρόπου με τον οποίο επιλέγουν με ποιον θα κάνουν σεξ και λείπει και από τον τρόπο που συνδέονται φιλικά. Άρα είναι πιο απομονωμένοι απ' ό,τι τις εποχές που υπήρχε η καταστολή και το closet.
Έτσι κι αλλιώς, όμως, στον δυτικό πολιτισμό έχεις αφομοιώσει το πρότυπο του αυτάρκους μοναχικού αρσενικού. Αυτό ισχύει και για τη θέση που έχει γενικά το άρρεν μέσα σε μια οικογένεια. Ένας παντρεμένος με παιδιά εξακολουθεί και είναι ένα αυτάρκες αρσενικό, όμως για τους γκέι υπάρχει και η πτυχή του ψυχισμού που έχει πρόσβαση στη θηλυκή κατάσταση, όπου ζητάς την αγάπη από τον άλλον. Οπότε, όταν απ' τη μια μεριά είσαι διχασμένος, επειδή ταυτίζεσαι με το πρότυπο του αυτάρκους ανδρός, το masculinity, και απ' την άλλη έχεις και την ενεργή επιθυμία για αγάπη της γυναίκας, να είσαι κοντά στον άλλον, να συντηρείς τον δεσμό με τον άλλον άνθρωπο, τότε βρίσκεσαι σε έναν διχασμό και αυτό είναι μια αιτία δυστυχίας.
Στο Grindr η απόρριψη που τρως είναι τόσο βαριά και τόσο γρήγορη, που κι αυτό είναι ένα ζήτημα. Είναι άλλο να μη σε κοιτάξει κάποιος στο μπαρ ή στο πάρκο κι άλλο να σου στέλνει μήνυμα "φίλε, γεια, δεν μου κάνεις". Ένας βασικός λόγος που πέφτει ο άνθρωπος σε κατάθλιψη είναι ότι ο ίδιος πιστεύει πως δεν καταφέρνει να συναντήσει το πρότυπο που θεωρεί ιδανικό – πως αποτυγχάνει να είναι αυτό που νομίζει ότι θα όφειλε να είναι.
Και στο Grindr σε ματαιώνουν αρκετά συχνά και πυκνά, ώστε να το αποδίδεις σε δικό σου φταίξιμο, επειδή δεν έχεις πετύχει να γίνεις σαν το πρότυπό σου. Ενώ στην πραγματικότητα φταίει ο πρωτόγονος κι ανέμπνευστος σχεδιασμός της εφαρμογής».
«Από την εποχή που υπήρχε η περιφρόνηση και η περιθωριοποίηση του "πούστη" και η περίπτωση του "κολομπαρά", που δεν θεωρούσε τον εαυτό του γκέι, έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο ως κοινωνία» λέει ο Σταμάτης. «Υπάρχει περισσότερη κοινωνική και νομική ανοχή, υπάρχει αποδοχή του γκέι, έστω και εν μέρει, αλλά η αποδοχή της γκέι κοινότητας είναι η μεγαλύτερη από κάθε άλλη δημογραφική ομάδα στην ιστορία. Όταν ήμουν νέος, δεν μπορούσα ούτε να το φανταστώ ότι μια μέρα θα υπήρχε νομιμοποιημένος γκέι γάμος. Αλλάζει ο κόσμος, το 70% των Ελλήνων, είναι υπέρ του συμφώνου συμβίωσης. Έχει αλλάξει ακόμα και ο τρόπος που εμφανίζεται ο γκέι σε ταινίες και σίριαλ. Δεν είναι ο γραφικός, "κουνιστός" τύπος που ήταν κάποτε. Αυτό που δεν αλλάζει είναι ο τρόπος που οι γκέι άνθρωποι διαχειρίζονται τη μοναξιά. Παρότι υπάρχει μια εικόνα "σύγχρονης γκέι συντροφικότητας" με ζευγάρια που είναι χρόνια μαζί και ευελπιστούν να είναι "για πάντα", αυτό αφορά τόσο μικρό ποσοστό ανθρώπων, που προσωπικά θεωρώ ότι δεν υπάρχει. Ελάχιστοι γκέι έχουν έναν σύντροφο μαζί με τον οποίο θα γεράσουν, όπως ένα στρέιτ ζευγάρι, έτσι η μοναξιά δεν παραμένει απλώς αλλά γίνεται ακόμα πιο έντονη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αυξάνονται συνεχώς οι ψυχωτικές συμπεριφορές, οι κρίσεις πανικού και οι αγχωτικές διαταραχές. Ένας γκέι μπορεί να έχει επιβαρυμένη ψυχική κατάσταση απ' όλη την πίεση που έχει υποστεί και υφίσταται, λόγω του προσανατολισμού του, έτσι κι αλλιώς».
Μολονότι πανηγυρίζουμε την κλίμακα και την ταχύτητα αυτής της αλλαγής, τα ποσοστά κατάθλιψης, μοναξιάς και κατάχρησης ουσιών στην γκέι κοινότητα δεν έχουν αλλάξει εδώ και δεκαετίες. Οι γκέι άντρες έχουν από 2 μέχρι 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν από τους στρέιτ, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια, έχουν λιγότερους κολλητούς φίλους από τους στρέιτ ή τις γκέι γυναίκες, έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εξάρτησης από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Η αίσθηση του κενού που αισθάνεται ένα μεγάλο ποσοστό των γκέι είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Στην Ολλανδία, όπου ο γάμος μεταξύ γκέι ανθρώπων είναι νόμιμος από το 2001, οι γκέι άνδρες εξακολουθούν να υποφέρουν από συναισθηματικές διαταραχές και έχουν δέκα φορές περισσότερες πιθανότητες από τους στρέιτ να βλάψουν σοβαρά τον εαυτό τους ή να αυτοκτονήσουν. Στη Σουηδία, όπου ισχύει το σύμφωνο συμβίωσης από το 1995 και ο γκέι γάμος από το 2009, οι άντρες που είναι παντρεμένοι με άντρες έχουν τριπλάσιο ποσοστό αυτοκτονιών από τους άντρες που είναι παντρεμένοι με γυναίκες.
Στα χρόνια του ναρκισσισμού έχουν χαθεί οι φιλικές σχέσεις, δηλαδή έχει καταργηθεί στις νεότερες γενιές η έννοια του "αδελφάτου", το οποίο μπορεί να ήταν και μια ανίερη συμμαχία, παρ' όλα αυτά γεννούσε φιλίες.
Όλα αυτά τα τρομακτικά στατιστικά δείχνουν ότι η ζωή ενός άντρα που του αρέσουν οι άλλοι άντρες είναι πολύ μοναχική και δύσκολη. Κάποτε η μοναχικότητα του κρυφού ομοφυλόφιλου ήταν ένα βασικό στοιχείο που τον κρατούσε στην απομόνωση, ωστόσο σήμερα, που εκατομμύρια έχουν αποκαλύψει την ομοφυλοφιλία τους, αισθάνονται το ίδιο απομονωμένοι. Και η απομόνωση και η απόρριψη δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο, γιατί, για να νιώσουν καλύτερα, καταφεύγουν στα φάρμακα, στα χημικά και στο επικίνδυνο σεξ, τα οποία δημιουργούν ακόμα περισσότερες πιθανότητες απόρριψης και απομόνωσης. Είναι κάτι που δεν τελειώνει ποτέ.
«Το minority stress, δηλαδή το στρες των μειονοτήτων, ένας τύπος στρες ο οποίος αναπτύσσεται σε μειονοτικές ομάδες, δεν συνδέεται απαραίτητα με τραυματικά γεγονότα και δεν συνοδεύεται απαραίτητα από μετατραυματική διαταραχή» λέει ο Γιώργος Φλούδας, κλινικός ψυχίατρος με επιστημονικό αντικείμενο τη σεξολογία. «Είναι το αυξημένο επίπεδο εκγρήγορσης, η αυξημένη εσωτερική ένταση την οποία έχουν οι άνθρωποι που ανήκουν σε μειονότητες ακριβώς εξαιτίας του γεγονότος ότι υφίστανται διακρίσεις, πίεση και πάρα πολύ συχνά βία εξαιτίας ακριβώς αυτής τους της διαφορετικότητας. Μάλιστα, το minority stress μπορεί να αναπτυχθεί και μόνο από την αναμονή ή τον φόβο μιας πιθανής απορριπτικής ή βίαιης συμπεριφοράς, δηλαδή δεν είναι ανάγκη ένας άνθρωπος να ζήσει μια βίαιη συμπεριφορά για να το αναπτύξει.
Στους ανθρώπους που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, για τους ομοφυλόφιλους, φαίνεται να αναπτύσσεται ήδη πριν ακόμα και από το coming out process, δηλαδή τη διαδικασία κοινοποίησης της σεξουαλικότητας. Μάλιστα, υπάρχουν και κάποια στατιστικά στοιχεία που λένε ότι περνάνε περίπου 5 χρόνια από τη στιγμή που κάποιος συνειδητοποιεί τη σεξουαλικότητά του μέχρι να μπορέσει να την εκφράσει δημόσια. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να αναπτυχθεί το minority stress μέσα από την αίσθηση, τη γνώση ή τη συνειδητοποίηση της απόρριψης, η οποία εκφράζεται κοινωνικά σε κάποια περιοριστικά ή στερητικά κοινωνικά συστήματα.
Οπωσδήποτε, το στίγμα της διαφορετικότητας, το στίγμα της άλλης σεξουαλικότητας, παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του minority stress, και μάλιστα πάρα πολλές φορές μπορεί όλο αυτό να δημιουργήσει ακόμα και σημαντικά κλινικά προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, σε σχέση με τους στρέιτ ανθρώπους, έχει πολύ υψηλά ποσοστά σε κατάθλιψη ή έκφραση αγχωδών διαταραχών.Υπάρχει διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης ενός μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου σε άτομα που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα σε σχέση με τα στρέιτ άτομα.
Η πίεση στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα είναι τόσο μεγάλη, που σε μερικές περιπτώσεις βλέπουμε να ενδοβάλλεται όλη αυτή η περιρρέουσα ομοφοβία, να εσωτερικεύουν ορισμένοι ομοφυλόφιλοι άνθρωποι αυτή την περιρρέουσα ομοφοβία. Είναι αρκετές οι στατιστικές εκείνες οι οποίες αποδίδουν την ανάπτυξη του chemsex όχι μόνο στις δυνατότητες τις τεχνολογικές αλλά, ως έναν βαθμό, και στην εσωτερικευμένη ομοφοβία που εκφράζεται μέσα από συμπεριφορές στα apps που πλησιάζουν πολύ στο in group discrimination, δηλαδή στις διακρίσεις μέσα στην ίδια την ομάδα των γκέι ανθρώπων. Οι πιο συχνές προδιαγραφές που τίθενται σε πολύ μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτά τα apps περιγράφουν μια προτίμηση για ανθρώπους που είναι λευκοί, αρρενωποί, γυμνασμένοι, κάποιες προϋποθέσεις πολύ αυστηρές, που είναι δύσκολο να ικανοποιηθούν. Έτσι, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο είναι κατασκευασμένα, τα apps οδηγούν τους ανθρώπους σε μειωμένη αυτοεκτίμηση. Γιατί, αν δεν μπορείς να ανταποκριθείς σε όλες αυτές τις αυστηρές προϋποθέσεις που τίθενται σε αυτά, είναι πάρα πολύ εύκολο να νιώσεις λίγος ή να νιώσεις μια απόρριψη, η οποία είναι ένα πάρα πολύ πιεστικό γεγονός καθαυτό. Αυτή μπορεί να προκαλέσει απομόνωση, αίσθηση πίεσης, κατάθλιψη, άγχος.
Παρότι υπάρχει μια εικόνα "σύγχρονης γκέι συντροφικότητας" με ζευγάρια που είναι χρόνια μαζί και ευελπιστούν να είναι "για πάντα", αυτό αφορά τόσο μικρό ποσοστό ανθρώπων, που προσωπικά θεωρώ ότι δεν υπάρχει. Ελάχιστοι γκέι έχουν έναν σύντροφο μαζί με τον οποίο θα γεράσουν, όπως ένα στρέιτ ζευγάρι
Το in group discrimination, εκτός από τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, οδηγεί στο re-traumatization, δηλαδή στον επανατραυματισμό των ανθρώπων που υφίστανται ήδη το τραύμα των διακρίσεων, του bullying και της ομοφοβίας. Ένα παράδειγμα είναι το πόσο άσχημα σχόλια συγκεντρώνει η θηλυπρέπεια. Είναι σχεδόν υπό διωγμόν, οι συμπεριφορές και τα λόγια που σχετίζονται με αυτήν είναι εξαιρετικά επιθετικά, σχεδόν υβριστικά ή προσβλητικά, τις περισσότερες φορές. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση μέσα στην γκέι κοινότητα για διεκδίκηση μιας πάρα πολύ έντονης αρρενωπότητας. Θεωρώ ότι σε έναν βαθμό είναι αντανάκλαση μιας ανδροκρατικής και πατριαρχικής κοινωνίας, γιατί η αρρενωπότητα είναι ένα must, ένα κλειδί που ανοίγει πάρα πολλές πόρτες, ανεξαρτήτως σεξουαλικής προτίμησης. Από την άλλη μεριά, αυτή η διεκδίκηση της αρρενωπότητας, ως απαραίτητο χαρακτηριστικό για να μπορέσει κάποιος να σχετιστεί μαζί σου, δημιουργεί πάρα πολύ μεγάλη πίεση στους ανθρώπους, οι οποίοι δεν θέλουν, ή δεν μπορούν, ή δεν ενδιαφέρονται να ανταποκριθούν ή να αναπαραγάγουν αυτού του είδους την αρρενωπότητα.
Διάβαζα σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο τις προάλλες ότι η αμφισβήτηση της αρρενωπότητας κάποιου, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, είναι από μόνη της ένα γεγονός που μπορεί να τον υποχρεώσει να αναπτύξει συμπεριφορές που μπορεί να είναι στα όρια του καταστροφικού, να γίνει πάρα πολύ βίαιος. Μπορεί να οδηγηθεί σε συμπεριφορές καταστροφικές ή αυτοκαταστροφικές προκειμένου να αποδείξει την αρρενωπότητά του ή να διαχειριστεί ακριβώς αυτή την αμφισβήτηση».
«Οι ακραίες καταστάσεις μοναξιάς που οδηγεί στην τρέλα και στην αυτοκτονία, όπως τις περιγράφουν τα αμερικανικά άρθρα, ενδεχομένως στην Αθήνα να μη γίνονται αντιληπτές με τον ίδιο τρόπο που γίνονται στην Αμερική» συμπληρώνει ο Σταύρος. «Εδώ τα πράγματα είναι λίγο πιο χλιαρά. Δεν έχει τύχει να ακούσω κάποιον να οδηγείται στην αυτοχειρία εξαιτίας όσων βιώνουν οι γκέι, δηλαδή εξαιτίας της μοναξιάς και της απόρριψης. Έχω ακούσει, όμως, πολλές φορές κάποιος να είναι βαθύτατα δυστυχής, σε σημείο που να σκέφτεσαι εσύ που τον ακούς ότι δεν του μένει πια περιθώριο για να δυστυχήσει περισσότερο. Το ίδιο πιστεύω ότι συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη και στην Αμερική. Ουσιαστικά, οι ακραίες καταστάσεις που καταλήγουν στην αυτοκτονία, επειδή είναι τόσο ακραίες, δημιουργούν μια μάσκα και δεν βλέπουμε το πραγματικό μεγάλο πρόβλημα, που είναι όλοι οι άλλοι άνθρωποι που ζουν τη μαύρη δυστυχία, χωρίς να φτάνουν ποτέ σε τέτοια κορύφωση. Βλέπεις εκείνους όπου το πράγμα ξεσπάει κάπου, στην αυτοκτονία, στο acting out κ.λπ., όμως οι άλλοι βρίσκονται σε μια κατάσταση η οποία είναι διαρκής και αυτή είναι η κόλασή τους. Η μοναξιά είναι ένα σύμπτωμα, το οποίο δεν είναι μόνο των γκέι, είναι μια κατάσταση της εποχής.
Στον Φρόιντ υπάρχουν οι λεγόμενες δομές της προσωπικότητας. Ένας άνθρωπος, που διαμορφώνεται ψυχικά μεγαλώνοντας, μέχρι τα 5, καταλήγει να ανήκει σε μια δομή: στη νεύρωση, στην ψύχωση ή στη διαστροφή. Στην πορεία των καιρών, με τη γέννηση του φεμινισμού ήδη από την εποχή του Φρόιντ, με τη διαρκή μεταβολή της σχέσης άνδρα-γυναίκας και του ρόλου του πατέρα μες στην οικογένεια, περνάμε προοδευτικά σε μια εποχή σαν τη δική μας, όπου δεν έχει τόση σημασία το βιολογικό φύλο, αλλά περισσότερο το κοινωνικό και ψυχικό. Όλες αυτές οι ριζικές αλλαγές έχουν συμπαρασύρει σε μια φοβερή φθορά τις δομές, δηλαδή δεν είναι πια καθαρά ορατές οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον νευρωτικό, στον ψυχωτικό και στον διαστροφικό, και βρισκόμαστε σε μια άλλη συνθήκη, την οποία μάλλον την είχε συλλάβει πιο σωστά η Μέλανι Κλάιν, όταν έλεγε ότι ο ανθρώπινος ψυχισμός είναι ένα δίπολο, που στη μία άκρη του οποίου έχεις την ψύχωση και στην άλλη τη νεύρωση. Ανάλογα με τις συνθήκες, αυτό το δίπολο κινείται σαν τραμπάλα, πάνω-κάτω, και καθώς η τραμπάλα αλλάζει θέση ανεβοκατεβαίνοντας, γίνεται τραμπαλοτσουλήθρα και ο ψυχισμός κυλάει άλλοτε προς την ψύχωση και άλλοτε προς τη νεύρωση. Είναι υπερβολικά σχηματικά όλα τα παραπάνω, αλλά είναι αναγκαία αυτή η σχηματοποίηση για να φανούν οι αντιστίξεις. Σημασία όμως έχει ότι η θεωρία ακολουθεί τις εποχές, τις αναλύει και προσαρμόζει τους βασικούς μηχανισμούς λειτουργίας της ανθρώπινης ψυχής στα νέα δεδομένα που εμφανίζονται. Έτσι, στις μέρες μας, έχει διατυπωθεί η θεωρία μιας νέας κατηγορίας ψυχικής δομής, η οποία ονομάστηκε στα ελληνικά "κανονικόμορφη ψύχωση". Πρόκειται για μια κατάσταση της ψύχωσης που μπορεί και να μην εκδηλωθεί ποτέ με τον «παραδοσιακό» τρόπο του παραληρήματος ή ό,τι άλλου θεωρείται τρέλα. Στην πραγματικότητα όμως ζεις με όλα τα γνωρίσματα της ψύχωσης. Αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, που ενώ δεν διακρίνεται τίποτα εκ πρώτης όψεως, αλλά που ταυτόχρονα υποφέρουν τόσο ακραία από την μοναξιά ώστε να οδηγηθούν τελικά στην αυτοκτονία ή σε άλλες εκδηλώσεις διάλυσης της προσωπικότητας τους , θα εντάσσονταν, μάλλον, στο φάσμα της ψύχωσης.
Υπάρχει μια στιγμή που προαναγγέλλει την διάλυση, και την αποδιοργάνωση του εγώ και λέγεται acting out. Είναι τότε που ο άνθρωπος -επειδή υποφέρει- επιτίθεται στην κανονικότητά του, και την διαπερνά επιδιώκοντας την φθορά του εαυτού του. Υπάρχει όμως και η ψύχωση που παραμένει διαρκώς καθόλα ενταγμένη σε μια κανονικότητα, σε μια συνέπεια προς την πρακτική πλευρά της πραγματικότητας και προς τους άλλους γύρω και αυτή αποτελεί το παράλογο κράμα της εποχής. Στον γκέι πληθυσμό, εκείνοι που είναι ευάλωτες και ασταθέστερες περιπτώσεις ψυχισμού –εκείνοι που θα είχαν περισσότερες πιθανότητες να ανήκουν στο φάσμα της κανονικόμορφης ψύχωσης, εκείνοι που οδηγούνται ευκολότερα στη συνθήκη του acting out, είναι πολύ πιο πιθανό να επιλέγουν συχνότερα το chemsex για να ξεδώσουν.
Το chemsex, με τη σειρά του, επειδή σε "καταλύει", σε βάζει σε μια λογική ακατάσχετης επιθυμίας. Ακατάσχετη επιθυμία "παραδοσιακά" έχει η γυναίκα, όπως φανερώνει ο περίφημος μύθος του Δία και της Ήρας που μαλώνουν για το ποιος νιώθει μεγαλύτερη ευχαρίστηση στο σεξ και καλούν τον Τειρεσία, που ως μάντης έχει γνωρίσει και τις δύο φύσεις, να τους λύσει την απορία και εκείνος αποφαίνεται ότι η γυναίκα νιώθει εννέα φορές περισσότερη ευχαρίστηση απ' τον άντρα. Αυτό, λοιπόν, το ακατάσχετο, που είναι ένας μύθος της φαλλοκρατίας και που στην πραγματικότητα γεννιέται από μια μυθοπλασία επί του ακατάσχετου, της ακόρεστης επιθυμίας και του ακόρεστου του γυναικείου οργασμού (ο άντρας χύνει και τελειώνει, ενώ η γυναίκα μπορεί να χύνει συνέχεια), κάνει τους γκέι να ταυτιστούν πιο εύκολα με αυτήν τη συνθήκη, γιατί κατακτούν, σε ένα φαντασιακό επίπεδο, τη γυναικεία θέση. Με αυτό το σύστημα, δηλαδή, με την απόφαση να πάρεις χημικά ναρκωτικά και στυτικά βοηθήματα (τύπου Viagra, Cialis κλπ) και να κάνεις σεξ επί τρία μερόνυχτα μέσα στο dark room με αγνώστους, ωθείσαι προς το να καταλάβεις γυναικεία θέση. Ο Φρόιντ, στο περίφημο βιβλίο του για τον πρόεδρο Σρέμπερ, έχει περιγράψει ως σημαντικό σημάδι της τρέλας την ώση προς τη γυναίκα: ο Σρέμπερ πιστεύει ότι ο Θεός τού ζητάει να γίνει γυναίκα, επειδή τον καλεί σε ιερογαμία, προκειμένου να τον γονιμοποιήσει και έτσι ο Σρέμπερ να γεννήσει τη νέα καθαρή και αρία φυλή. Η ώση προς τη γυναίκα είναι ένα σημάδι της ψύχωσης. Και κατά κάποιο τρόπο, εξυπηρετείται πάρα πολύ καλά από το chemsex. Σε όλα αυτά συμβάλλει και το πλαίσιο της λεγόμενης "υπερ-απόλαυσης" στο οποίο κινούμαστε όλοι σήμερα, με τόσες φωνές γύρω μας και κυρίως με τη φωνή του καταναλωτισμού που μας πείθει ότι στο πεδίο του ηδονισμού υπάρχει πάντα ένα «κι άλλο» που μας ξεφεύγει και που οφείλουμε να το κυνηγάμε ασταμάτητα».
Από τότε που αρχίζεις να ψυλλιάζεσαι πως όσο και να μεγαλώσεις, δεν θα μεγαλώσεις ποτέ. Θα παραμείνεις για πάντα παιδί. Δεν θα γίνεις μπαμπάς, δεν θα γίνεις παππούς. Κοιτάς τον μπαμπά σου, κοιτάς τον παππού σου, μα δυσκολεύεσαι να φανταστείς εσένα στην ηλικία τους. Πώς θα 'σαι; Είσαι ένας άνθρωπος που ό,τι κι αν κάνει στη ζωή του, δεν θα κάνει ποτέ ζωή, δεν θα κάνει ποτέ άνθρωπο. Η ζωή σταματάει σ' εσένα. Εσύ σταματάς τη ζωή. Δεν θα δεις παιδιά, δεν θα δεις εγγόνια.
«Το chemsex είναι ένας δυσλειτουργικός τρόπος σεξουαλικής έκφρασης» λέει ο κ. Φλούδας. «Στην πραγματικότητα, είναι μια χαοτική σεξουαλική δραστηριότητα με τη χρήση ουσιών crystal meth, μεφεδρόνης και liquid G, που απασχολεί πάρα πολύ τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα τα τελευταία χρόνια, δεδομένων των καταστροφικών συνεπειών που μπορεί να έχει, τόσο λόγω της χαοτικής σεξουαλικής συμπεριφοράς όσο και λόγω τους αποτελέσματος της δράσης των ίδιων των ουσιών. Αλλά νομίζω ότι είναι σημείο των καιρών, με την έννοια ότι έχει αλλάξει εντελώς ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται πια η σεξουαλικότητα στις μέρες μας και έχει να κάνει πάρα πολύ με τα apps γνωριμιών.
Μάλιστα, σε μερικά άρθρα στο εξωτερικό τα apps αναφέρονται ως hook up apps και αυτό νομίζω ότι έχει να κάνει με τον τρόπο τον οποίο το Ίντερνετ γενικότερα έχει μπει στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια. Παραδοσιακοί τρόποι επικοινωνίας ‒και σεξουαλικής‒, όπως το να βγει κάποιος έξω και να πάει σε κάποιο μπαρ, στην πραγματικότητα βρίσκονται σε πάρα πολύ μεγάλη παρακμή, αν δεν έχουν εξαφανιστεί τελείως. Ειδικά κάποιες από τις πιο κλασικές συμπεριφορές μέσα στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, τα μπαρ, τα κλαμπ, το dancefloor κ.λπ., στην πραγματικότητα κοντεύουν να εκλείψουν εντελώς. Τα apps δίνουν τη δυνατότητα, με το άγγιγμα σε μια οθόνη, να έρθεις σε επαφή με εκατοντάδες ανθρώπους που είναι μια σειρά από stats, μια επαφή τελείως απογυμνωμένη από το συναισθηματικό κομμάτι. Στην πραγματικότητα, όλοι εκεί μέσα είναι απλώς σώματα προς κατανάλωση, και μάλιστα τόσο πολλά, που δεν δίνεται καν η δυνατότητα συναισθηματικής επένδυσης σε όλη αυτή την ιστορία. Είναι αυτό που λένε οι Pet Shop Boys στο "Domino Dancing": "another number to the score".
Στην πραγματικότητα, δηλαδή, είναι απλώς άνθρωποι προς χρήση, μια κατάσταση η οποία ευνοεί πάρα πολύ τη σεξουαλική εξάρτηση, δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανενός είδους συναισθηματική συμμετοχή σε αυτές τις περιπτώσεις. Δεν αποκλείεται, αλλά είναι με τέτοιον τρόπο κατασκευασμένα τα apps, ώστε στην πραγματικότητα να λειτουργούν ως σούπερ-μάρκετ εραστών, sex partners, ή ως σούπερ-μάρκετ σωμάτων. Το γεγονός ότι προσφέρουν πολλές δυνατότητες στιγμιαίας εκφόρτισης χωρίς κανενός είδους συναισθηματική συμμετοχή έχει και ψυχολογικό αντίκτυπο. Δηλαδή, στην πραγματικότητα αυτό το οποίο εγκαθίσταται εκεί είναι ένας συνδυασμός βαρεμάρας και μοναξιάς, ένα πολύ βαθύ εσωτερικό αίσθημα κενού και ένα αίσθημα απομόνωσης, κάτι το οποίο ευνοεί και τις εξαρτητικές συμπεριφορές και τις chemsex συμπεριφορές. Είναι μια αντανάκλαση του ότι κανένας και τίποτα δεν έχει αξία πέρα από τη σεξουαλική του κατανάλωση».
Είναι με τέτοιον τρόπο κατασκευασμένα τα apps, ώστε στην πραγματικότητα να λειτουργούν ως σούπερ-μάρκετ εραστών, sex partners, ή ως σούπερ-μάρκετ σωμάτων. Είναι ένας συνδυασμός βαρεμάρας και μοναξιάς, ένα πολύ βαθύ εσωτερικό αίσθημα κενού και ένα αίσθημα απομόνωσης, κάτι το οποίο ευνοεί και τις εξαρτητικές συμπεριφορές και τις chemsex συμπεριφορές. Είναι μια αντανάκλαση του ότι κανένας και τίποτα δεν έχει αξία πέρα από τη σεξουαλική του κατανάλωση».
«Το γεγονός ότι στα apps υπάρχει τέτοια υπερπροσφορά σε αποπροσανατολίζει» λέει ο Νίκος. «Για καθέναν που σε απορρίπτει ‒ή δοκιμάζεις και θα μπορούσες ξαναδείς‒ υπάρχουν άλλοι 600 που είναι διαθέσιμοι και σε περιμένουν κι αυτό σε βάζει σε μια συνεχή διαδικασία αναζήτησης που δεν τελειώνει ποτέ. Καταλήγεις με συναισθηματική αναπηρία, γιατί δεν μπορείς να επενδύσεις σε κανέναν για σχέση και, ακόμα και αν το κάνεις, είναι σίγουρο ότι θα έχει ημερομηνία λήξης. Η αναζήτηση νέου συντρόφου σού γίνεται ψύχωση. Η πιο μεγάλης διάρκειας "σχέση" που έχω κάνει κράτησε τρεις μήνες, κι αυτή με παντρεμένο, χωρίς να το γνωρίζω. Νομίζω ότι οι άνθρωποι με σχέση ή, ακόμα χειρότερα, οι παντρεμένοι που μπαίνουν στα apps για ανώνυμο παιχνίδι είναι η πιο μεγάλη μάστιγα».
«Η γκέι μοναξιά είναι μια μοναξιά που κουβαλάω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου» λέει ο Παύλος, ποιητής. «Από τότε που αρχίζεις να ψυλλιάζεσαι πως όσο και να μεγαλώσεις, δεν θα μεγαλώσεις ποτέ. Θα παραμείνεις για πάντα παιδί. Δεν θα γίνεις μπαμπάς, δεν θα γίνεις παππούς. Κοιτάς τον μπαμπά σου, κοιτάς τον παππού σου, μα δυσκολεύεσαι να φανταστείς εσένα στην ηλικία τους. Πώς θα 'σαι; Είσαι ένας άνθρωπος που ό,τι κι αν κάνει στη ζωή του, δεν θα κάνει ποτέ ζωή, δεν θα κάνει ποτέ άνθρωπο. Η ζωή σταματάει σ' εσένα. Εσύ σταματάς τη ζωή. Δεν θα δεις παιδιά, δεν θα δεις εγγόνια. Είσαι μόνος από απογόνους: αυτή είναι η ισόβια μοναξιά σου ‒ και η μεταθανάτια.
Είναι και η μοναξιά που φαίνεται. Είσαι η εικόνα της μοναξιάς. Παντού και πάντα μόνος. Στην αρχή, φοβάσαι και την ίδια σου την επιθυμία. Τον ξεπερνάς σιγά-σιγά αυτόν τον φόβο, βρίσκεις έναν άνθρωπο να τη "βρίσκετε" μαζί, μα βρίσκεις πάλι τοίχο σε νέο φόβο, τον φόβο της κοινωνίας. Κι όταν λέμε "κοινωνία", εννοούμε την παρέα, τους φίλους, την οικογένεια. Ανοίγεσαι στην παρέα σου, κάνεις φίλους πραγματικούς, σ' αγαπάνε όπως είσαι. Μα η οικογένεια; Είσαι ο εχθρός της, ο κίνδυνός της, η απειλή της: δεν μπορείς να τη συνεχίσεις. Οι γονείς σου ανησυχούν, φοβούνται, στενοχωριούνται, ντρέπονται. Σε κοιτάζουν φαρμακωμένοι. Η Εβδομάδα των Παθών είναι και η πιο σκληρή γι' αυτούς ‒ και για σένα. Δεν θα σκάσεις Κυριακή του Πάσχα με γυναίκα και παιδιά, λάφυρα στα πόδια του σφαχτού. Και στις συνεντεύξεις που σου παίρνουν συγγενείς δεν έχεις και πολλά να πεις. "Πώς πάει η δουλειά; Σας κόψαν τον μισθό; Τα βγάζεις πέρα;". Για όλους αυτούς είσαι ανύπαντρος, μαγκούφης, μόνος. Και άνθρωπο να 'χεις, δύσκολα τον φανερώνεις, δύσκολα τον βάζεις στην οικογένεια, στο σόι.
Και είναι και η άλλη μοναξιά, που δεν κοιτάει φύλα και προτιμήσεις: η ερωτική. Γυρνάς από κορμί σε κορμί σαν τουρίστας. Μα η λαχτάρα για σύντροφο καταλήγει, όσο περνάνε τα χρόνια, πιο δυνατή και απ' την ερωτική επιθυμία. Αν είσαι απ' τους τυχερούς, βρίσκεις ένα καλό παιδί και παντρεύεστε, αφήνοντας συμπεθέρια και σόγια εκτός νυμφώνος. Ανοίγετε σπίτι, στήνετε νοικοκυριό, αντιγράφετε τη ζευγαρίλα των άλλων, των κανονικών. Μα εσύ δεν κάνεις για σπίτι. Ερωτεύεσαι φίλους, φιλιώνεις με τους πρώην σου, όλοι τουρλουμπούκι. Όλο μ' ανθρώπους είσαι, μα άνθρωπο ολόκληρο δεν έχεις. Κι αυτή είν' η πιο φριχτή μοναξιά.
Πάλι καλά να λες που σου 'δωσαν τ' αδέρφια σου ανίψια. Κάποιο απ' αυτά θα σ' αναζητήσει στο κλειστό διαμέρισμα, να τακτοποιήσει την τελευταία σου εκκρεμότητα».
«Πάντα ήμουν αυτό που λένε "σχεσάκιας", χωρίς ωστόσο να καταφέρνω ποτέ να παραμείνω μονογαμικός για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ένας φίλος κάποτε με είχε αποκαλέσει μαϊμού, επειδή δεν αφήνω το ένα κλαδί αν δεν πιάσω το επόμενο» περιγράφει ο 33χρονος Δημήτρης που δουλεύει σε διαφημιστική εταιρεία στην Αθήνα. «Τα τελευταία οκτώ χρόνια είμαι σε συντροφική σχέση με έναν άνδρα 12 χρόνια μεγαλύτερό μου. Είναι η πρώτη φορά, βέβαια, που μένω σε σχέση για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, και μάλιστα δεν προβλέπεται να χωρίσω σύντομα – τουλάχιστον όλα δείχνουν μια χαρά. Βέβαια, δεν ήταν πάντα έτσι. Στην αρχή υπήρχε μεγάλη ένταση, λόγω της διαφοράς ηλικίας, των διαφορετικών προσλαμβανουσών και εμπειριών, και μεγάλη ζήλια από την πλευρά μου. Ένιωθα ότι έπρεπε διαρκώς να αποδεικνύω τον εαυτό μου – αλλά αυτό προφανώς έχει να κάνει με τις βαθύτερες ανασφάλειες και τη δική μου ανάγκη για επιβεβαίωση. Δεν είναι εύκολο να γνωρίζεις κάποιον στα 25, τότε που εσύ ξεκινάς, κι εκείνος να είναι ήδη "φτασμένος", εργασιακά αλλά και ως προσωπικότητα».
Ανοίγετε σπίτι, στήνετε νοικοκυριό, αντιγράφετε τη ζευγαρίλα των άλλων, των κανονικών. Μα εσύ δεν κάνεις για σπίτι. Ερωτεύεσαι φίλους, φιλιώνεις με τους πρώην σου, όλοι τουρλουμπούκι. Όλο μ' ανθρώπους είσαι, μα άνθρωπο ολόκληρο δεν έχεις. Κι αυτή είν' η πιο φριχτή μοναξιά.
Ο Δημήτρης και ο σύντροφός του χαρακτηρίζουν τη σχέση τους «ανοιχτή» σεξουαλικά, αλλά «κλειστή» κοινωνικά και συναισθηματικά. Τι σημαίνουν αυτοί οι κώδικες που της έχουν προσδώσει; «Συνειδητοποίησα ότι δεν είμαι μονογαμικός εκεί κοντά στα 22, όταν η ιστορία άρχισε να επαναλαμβάνεται με κάθε μου νέα σχέση. Με το που μου περνούσε ο πρώτος σαρκικός ενθουσιασμός και ένιωθα οικειότητα με τον άλλο, άρχιζα να έχω διάθεση για σεξ όλο και πιο σπάνια, να το αποφεύγω με κάθε ευκαιρία και τελικά να ενδίδω στον πειρασμό για άλλες –ανώνυμες, κυρίως– σεξουαλικές συνευρέσεις. Τότε επέλεγα να τελειώσω και την εκάστοτε σχέση μου.
Αλλά αυτήν τη φορά λειτούργησε αλλιώς. Είχα επενδύσει πολλά εξαρχής εδώ. Αρχίσαμε να συμβιώνουμε από πολύ νωρίς, ζούμε μαζί, μας βολεύει και πρακτικά αυτή η επιλογή. Έχουμε κοινή κοινωνική ζωή, ταξιδεύουμε, η καθημερινότητά μας είναι υπέροχη, συναισθηματικά νιώθουμε πλήρεις και οι δύο και από τότε που πέρασαν οι πρώτες τρέλες, εξομαλύνθηκαν και οι εντάσεις. Το μόνο που είχε αρχίσει να βγαίνει σταδιακά από την εξίσωση είναι το σεξ. Και βγήκε νωρίς, περίπου στα δύο χρόνια. Από ένα σημείο κι έπειτα ήταν σαφές ότι και οι δύο είχαμε στραφεί αλλού για την ικανοποίηση της συγκεκριμένης μας ανάγκης – αλλά μόνο αυτής. Δεν μιλάγαμε ανοιχτά για ένα μεγάλο διάστημα για τον "ελέφαντα στο δωμάτιο", μόνο με ασαφείς νύξεις και υπονοούμενα. Μέχρι που μιλήσαμε. Και συνειδητοποιήσαμε ότι όλα όσα μας δένουν και μας κρατάνε μαζί είναι πολύ πιο ισχυρά. Έτσι επιβεβαιώσαμε το άνοιγμα της σχέσης μας ως προς το σεξουαλικό κομμάτι. Τηρούμε, ωστόσο, ορισμένους άτυπους κανόνες, που δεν χρειάστηκε ποτέ να τους θέσουμε στο τραπέζι, είναι προϊόν ειλικρίνειας και αμοιβαίου σεβασμού. Δεν κοιμόμαστε εκτός σπιτιού, ας πούμε».
Γιατί, όμως, επιλέγουν να μείνουν σε μια συντροφική σχέση, όταν μπορούν να αναζητήσουν ξανά τον αρχικό ενθουσιασμό του καινούργιου; «Σε μένα συμβάλλει σίγουρα ο τεράστιος φόβος που έχω για τη μοναξιά. Πόσο εύκολο είναι να βρεις έναν άνθρωπο στην γκέι Αθήνα, με τον οποίο να μοιράζεσαι τη δική σου πραγματικότητα και να έχετε κοινές επιθυμίες; Δεν μου αρέσει να είμαι μόνος γενικά. Μεγαλώνοντας, καταλαβαίνω ότι ο Μ. είναι για μένα οικογένεια. Μπορεί να ακούγεται ως ετεροκανονικό στερεότυπο, μπορεί να φαίνεται πως θέλω και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο, αλλά, αφού τα έχουμε λύσει μεταξύ μας, γιατί όχι; Δεν μου λείπει καθόλου η συναισθηματική εμπλοκή με κάποιον άλλον. Ο Μ. με καλύπτει απόλυτα. Αν νιώθει το ίδιο; Πρέπει να τον ρωτήσετε».
