Τα γυμνά του Ren Hang είναι ωμά, οι γωνίες λήψης και τα κάδρα περίεργα, η εστίασή τους μη αναμενόμενη. Φύση, αστικό τοπίο, κινεζική youth culture και αβανγκάρντ αισθητική μπλέκονται στον φακό του και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Ο 27χρονος φωτογράφος ξεκίνησε να εκθέτει τη δουλειά του στο Διαδίκτυο και έκτοτε έχει επισκεφθεί μεγάλες γκαλερί όλου του κόσμου. Οι φωτογραφίες του έχουν απαγορευτεί και λογοκριθεί επανειλημμένα στη χώρα του, πράγμα που ίσως να διευκόλυνε τον διάσημο ακτιβιστή και καλλιτέχνη Ai Weiwei να τον προσέξει και να του ζητήσει, προ διετίας, να συμμετάσχει σε δική του έκθεση στην Ολλανδία.
Ο ίδιος βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες στην Αθήνα, καλεσμένος του πολιτιστικού οργανισμού Atopos, στο πλαίσιο του προγράμματος «Unlocked». Η πρώτη μας επικοινωνία, πριν φτάσει στην Ελλάδα, χάνεται στη μετάφραση, κάπου ανάμεσα σε διερμηνείς και στα σπαστά αγγλικά του. Τον συναντώ στην Atopos και μου προτείνει να κάτσουμε στα σκαλιά που τα χτυπάει ο ήλιος, καθώς παραπονιέται για την κακοκαιρία των προηγούμενων ημερών. Έχει φέρει μαζί του μερικούς Κινέζους φίλους που θα χρησιμοποιήσει ως μοντέλα για τα shootings που θα κάνει στην Αθήνα, ενώ παράλληλα η Atopos έχει ξεκινήσει open call για άτομα ασιατικής καταγωγής που θέλουν να συμμετάσχουν στο πρότζεκτ. Τον ρωτώ γιατί επιμένει να φωτογραφίζει σχεδόν αποκλειστικά Ασιάτες, σκεπτόμενος πόσο ενδιαφέρον θα είχε να απομακρυνθεί από τον συγκεκριμένο σωματότυπο και να «παίξει» με διαφορετικά μοντέλα, ενδεχομένως και με Έλληνες. Μου απαντά ότι γι' αυτόν είναι καθαρά θέμα συνεννόησης. «Δεν μιλώ καλά αγγλικά και δεν θα μπορώ να τους εξηγήσω τι θέλω και πώς να ποζάρουν. Αν την ώρα της φωτογράφισης σκέφτομαι πώς θα εκφραστώ γλωσσικά και πώς θα δώσω ακριβείς οδηγίες, δεν θα εστιάζω στην ίδια τη φωτογράφιση. Έχω δοκιμάσει να φωτογραφίσω "ξένους" πάντως, αλλά δεν έχω δημοσιοποιήσει αυτές τις φωτογραφίες. Μάλλον δεν μου άρεσαν».
Δεν έχω πρόθεση να είμαι "πολιτικός" καλλιτέχνης. Δεν θέλω να προκαλώ ή να προκύπτουν αντιπαραθέσεις από τη δουλειά μου. Φωτογραφίζω απλώς αυτό που επιθυμώ.
Το έναυσμα για να ασχοληθεί με το καλλιτεχνικό γυμνό ήταν καθαρά βιωματικό. «Δεν θυμάμαι πότε ακριβώς ήρθα σε επαφή με αυτό για πρώτη φορά» μου λέει. «Απλώς έτυχε να δω κάποιους φίλους μου γυμνούς – ένιωθαν και οι ίδιοι άνετα να γδυθούν μπροστά μου και αποφάσισα να τους φωτογραφίσω. Δεν προσχεδιάζω τα καδραρίσματα και τα σημεία του σώματος όπου θα εστιάσω και δεν δυσκολεύομαι να πείσω τους φίλους μου να φωτογραφηθούν. Απλώς τους το προτείνω και, αφού είναι φίλοι μου, μου το επιτρέπουν! Ως τώρα δεν έχω επιχειρήσει να αυτοφωτογραφηθώ, όχι μόνο από επιλογή αλλά και επειδή δεν έχω τη δυνατότητα, λόγω της κάμεράς μου και του τρόπου που φωτογραφίζω».
«Ενοχλητικά» κοντινά, ομοφυλοφιλικά στοιχεία, εμμονή με τα πόδια, ακόμα και φετίχ όπως η ούρηση, είναι μερικά από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη δουλειά του Ren. Αισθητικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχουν κοινά με τη δουλειά του Έλληνα Κωστή Φωκά, που επίσης παρουσίασε η Atopos στο προηγούμενο «Unlocked». Κοιτάζοντας την εξέλιξή του από το 2008, οπότε και ξεκίνησε να ανεβάζει δουλειές στο site του, μέχρι σήμερα, νιώθω ότι μια πιο «βρόμικη» και ωμή οπτική έχει δώσει τη θέση της σε περισσότερο ποιητικές και λυρικές εικόνες, εξίσου προβοκατόρικες όμως. Εκεί θα βρεις και ένα δικό του ετήσιο ημερολόγιο, στο οποίο προσθέτει συνεχώς φράσεις και ποιητικές στροφές. Του ζητώ να προσπαθήσει να αποδώσει την τελευταία, αλλά δυσκολεύεται και λέει ότι δεν τον απασχολεί κάποια συγκεκριμένη θεματική, ότι αυτές είναι αυθόρμητες σκέψεις, γι' αυτό και δεν τις μεταφράζει. Αντίστοιχα, το κομμάτι του site που έχει ονομάσει «Depression» –το οποίο ξεκινά από το 2007 και ολοκληρώνεται το 2014– μιλά «για τις στιγμές εκείνες που δεν νιώθουμε καλά, που μπορεί να είμαστε δυσαρεστημένοι ή θυμωμένοι» και όλα αυτά συνθέτουν το άτυπο παζλ της διαδικτυακής του παρουσίας. Πάντως, επειδή η περιέργεια δεν με αφήνει να το προσπεράσω, η στροφή που έχει προσθέσει στις 11/4 αποδίδεται από το Google translate κάπως έτσι: «"Χαλαρό πέος έξω" / Κάθε φορά που βγάζεις έξω το χαλαρό πέος / έξω από το σώμα μου / Νιώθω σαν να τράβηξες μόλις / ένα χρησιμοποιημένο προφυλακτικό».
Ο Ren επιβεβαιώνει πως οι νέες γενιές των smartphones και των social media είναι πολύ πιο εξοικειωμένες με το γυμνό και στην Κίνα. Η διαπίστωση αυτή και η αντιμετώπιση του γυμνού ως ποπ είναι κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα και τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Atopos, Βασίλη Ζηδιανάκη, ο οποίος θα μου εξηγήσει αργότερα ότι το γυμνό περιλαμβάνει πολλές διαβαθμίσεις και μπορεί να είναι από απόλυτα σοφιστικέ μέχρι εντελώς μπρουτάλ και ωμό: «Η αίσθηση είναι διαφορετική για τον καθένα. Το γυμνό, πάντως, δεν σοκάρει πλέον κανένα. Τα τελευταία χρόνια, με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων για αυτοπορτρέτα, ακόμα και στις πιο προσωπικές στιγμές, και με το μοίρασμά τους με γνωστούς και αγνώστους, καταργήθηκαν όλα τα ταμπού. Το στοιχείο αυτό τείνει να αλλάξει την ίδια την έννοια της σεξουαλικότητας. Έχει ενδιαφέρον πλέον πώς το γυμνό κατακερματίζεται και το ανθρώπινο σώμα χρησιμεύει ως ένας τεράστιος καλλιτεχνικός άτλας. Ο κάθε πόρος του δέρματος, η κάθε τρίχα, μπορεί να λειτουργήσει φωτογραφικά. Αυτά προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε με το πρότζεκτ "Unlocked" στην Atopos την τρέχουσα σεζόν. Δεν είμαι θεωρητικός και η δουλειά μου θέλω να θέτει περισσότερα ερωτήματα, παρά να τα απαντά. Πάντως, είδαμε με αυτήν τη σειρά εκθέσεων ότι ενδιαφέρθηκε ένα νέο κοινό, εντελώς διαφορετικό από το κλασικό αθηναϊκό crowd των γκαλερί. Δουλεύουμε παράλληλα για την έκδοση ενός βιβλίου που θα περιλαμβάνει μια σύνθεση από την τριετή έρευνα για το "Unlocked", με έργα των καλλιτεχνών που παρουσιάσαμε και πολλών άλλων».
Παρά τις απαγορεύσεις για την παρουσίαση της δουλειάς του Ren Hang στη χώρα του, ο ίδιος επιμένει να έχει ως βάση του το Πεκίνο γιατί εκεί βρίσκονται οι φίλοι του. Οι εικόνες του αποπνέουν έντονα την αστική μοναξιά, όμως ο ίδιος θεωρεί ότι το Πεκίνο δεν είναι μοναχική πόλη. «Είναι τόσο πολύβουο. Δεν μπορείς να το χαρακτηρίσεις μοναχικό». Η λογοκρισία, φυσικά, τον ενοχλεί, αλλά όταν τον ρωτώ αν θεωρεί τον εαυτό του «πολιτικό» καλλιτέχνη, με την έννοια ίσως τού ότι πηγαίνει κόντρα στον συντηρητισμό της χώρας του, το αρνείται κατηγορηματικά. «Δεν είναι αυτή η πρόθεσή μου. Δεν θέλω να προκαλώ ή να προκύπτουν αντιπαραθέσεις από τη δουλειά μου. Φωτογραφίζω απλώς αυτό που επιθυμώ. Δεν με ενδιαφέρει αν δεν με καταλαβαίνουν οι άλλοι – δεν το έχω ανάγκη. Θέλω να καταλαβαίνω τον εαυτό μου, πράγμα που πολλές φορές δεν καταφέρνω ούτε εγώ!».
Του λέω ότι δεν θα τον κουράσω άλλο, ότι μπορεί να επιστρέψει στους φίλους και χαίρεται. «Τώρα θέλω να πάω για ψώνια, να ανακαλύψω τα μαγαζιά της Αθήνας. Οι πρώτες μου μέρες εδώ συνέπεσαν με τους εορτασμούς σας για το Πάσχα και τα πάντα υπολειτουργούσαν. Θα μείνω αρκετό καιρό. Θέλω να πάω στη θάλασσα, έχω φέρει και τον εξοπλισμό μου μαζί, γυαλάκια και μαγιό, που τα κουβαλάω από το Πεκίνο στη Νέα Υόρκη, τη Βιέννη και το Παρίσι, επειδή ήξερα ότι θα καταλήξω εδώ! Μπορεί να πάω και σε κάποιο κοντινό νησί, αλλά δεν θα απομακρυνθώ πολύ – με κουράζουν τα ταξίδια. Από τα μέρη που πρόλαβα να επισκεφθώ, μου άρεσε πολύ ο Εθνικός Κήπος και προσπαθήσαμε ήδη να τραβήξουμε κάποιες λήψεις εκεί, αλλά μαζεύτηκε κόσμος που απειλούσε να καλέσει την αστυνομία. Μάλλον θα πρέπει να βρούμε πιο ήσυχα σημεία».
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της LIFO τον Απρίλιο του 2015.
σχόλια