«Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ: μια επιτυχημένη μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα

«Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ: μια επιτυχημένη μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα Facebook Twitter
Ένας κόσμος όπου το γέρικο σκυλί πρέπει να εξοντωθεί, η γυναίκα πρέπει να φροντίζει να μην προκαλεί κι ο μετανάστης να μένει μουλωχτός στη γωνιά του. Φωτο: Γιώργος Καπλανίδης
0

Δύο άντρες προσπαθούν να ζεσταθούν δίπλα σε μια αυτοσχέδια φωτιά. Δεν τουρτουρίζουν μόνο αυτοί αλλά και εμείς: έχει, βλέπετε, πολύ κρύο, αληθινό όχι θεατρικό, αφού η τεράστια συρόμενη θύρα της αίθουσας υποχώρησε με την έναρξη της παράστασης, αφήνοντάς μας εκτεθειμένους στον χωματόδρομο αλλά και στον βραδινό ουρανό. Χώμα και άστρα: οι δύο άξονες του έργου χαράσσονται από την πρώτη στιγμή.

Οι φλόγες ξεπηδούν μετά μανίας από το τενεκεδένιο βαρέλι φωτίζοντας ελαφρά το σκοτάδι. Δύο εργάτες, ο Βασίλης (Β. Μπισμπίκης) και ο Λένος (Δημ. Δρόσος), ετοιμάζονται να κοιμηθούν. Σε λίγες ώρες θα πιάσουνε δουλειά στο μηχανουργείο που βρίσκεται εκεί κοντά. Δεν βλέπουμε τα πρόσωπα των ηθοποιών, γρήγορα όμως η σχέση του ασυνήθιστου αυτού ζεύγους ξεδιπλώνεται με θέρμη.

Ο σκηνοθέτης Βασίλης Μπισμπίκης και οι ηθοποιοί του όχι μόνο παίζουν πολύ καλά, αλλά καταφέρνουν να μετατρέψουν το κείμενο του νομπελίστα συγγραφέα (διασκευασμένο από τον ίδιο για το θέατρο το 1937) σε μια υπόθεση που μας αφορά συλλογικά, στο σήμερα, στην Ελλάδα που αγωνίζεται χωρίς ελπίδα και όπου η μοναδική έξοδος είναι μια αυτοσχέδια τρύπα στον γκρεμισμένο τοίχο του μηχανουργείου, από την οποία βγαίνεις, όπως και όλοι οι ηθοποιοί, σκύβοντας το κεφάλι.

Η τρυφερότητα που τους τυλίγει σ' έναν άρρηκτο δεσμό, η πατρική ανησυχία του Βασίλη για τον αθώο σύντροφό του που έχει νοητική υστέρηση, το ποντικάκι που ο τελευταίος έπνιξε κατά λάθος αλλά επιμένει να κουβαλάει στην τσέπη του για να χαϊδεύει κάτι μαλακό, ο θυμός του Βασίλη, το ξέσπασμα που καταλαγιάζει δίνοντας εκ νέου θέση στην οικειότητα και το νοιάξιμο, ο τρόπος που ο «μεγάλος» ταΐζει φασόλια τον «μικρό» από μια κονσέρβα, τα προσωπικά τους «παραμύθια» και αστεία, η φυσικότητα με την οποία γέρνει ο ένας πάνω στον άλλο για να ξεκουραστούν, τα όνειρα για ένα καλύτερο μέλλον, ένα δικό τους κτήμα, γεμάτο κουνέλια «χνουδωτά και ξεχνούδωτα», κότες και πολλά περιστέρια, μια ζωή χωρίς αφεντικά και στερήσεις, όπου οι άνθρωποι δεν ξεθεώνονται για τριακόσια ευρώ το μήνα και οι πτωχοί τω πνεύματι δεν έχουν κανέναν να φοβηθούν καθώς πλαγιάζουν αγκαλιά με τα ζωάκια τους.

«Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ: μια επιτυχημένη μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα Facebook Twitter
Ο μικρόκοσμος του μηχανουργείου αποκτά σταδιακά σάρκα και οστά ενώπιόν μας. Φωτο: Γιώργος Καπλανίδης

Το εναρκτήριο αυτό δεκάλεπτο είναι ένα αριστούργημα από μόνο του – τόσο μεγάλη ικανοποίηση προσφέρει στον θεατή. Όταν ολοκληρώνεται, μεταφερόμαστε στη διπλανή αίθουσα, όπου ο θορυβώδης πυρετός ενός εργαστηρίου οξυγονοκόλλησης βρίσκεται ήδη σε απρόσκοπτη εξέλιξη.

(Ξανα)παίρνουμε τις θέσεις μας. Ο Βασίλης και ο Λένος πιάνουν δουλειά. Ο μικρόκοσμος του μηχανουργείου αποκτά σταδιακά σάρκα και οστά ενώπιόν μας.

Γνωρίζουμε τους ήρωες: τον Γιώργο –που τον φωνάζουν Γέρο– με το κομμένο χέρι, τον Μάνο που έχει κάνει δέκα χρόνια φυλακή αλλά είναι «σπαθί», το Αφεντικό που έχει εμμονή με τη νεαρή υπερσέξι σύζυγό του, τη Νικολέτα, που κάνει τους εργάτες ν' αναστενάζουν κάθε φορά που εμφανίζεται, τον ευέξαπτο, ετοιμοπόλεμο Θάνο, τον Τούρκο που κανένας δεν του μιλάει και ζει απομονωμένος σ' ένα δωματιάκι γεμάτο βιβλία και καημούς. Ποιοι είναι τελικά οι άνθρωποι και ποια τα ποντίκια;

Ένας κόσμος όπου το γέρικο σκυλί πρέπει να εξοντωθεί, η γυναίκα πρέπει να φροντίζει να μην προκαλεί κι ο μετανάστης να μένει μουλωχτός στη γωνιά του. Ένας κόσμος ασφυκτικός, γεμάτος με απογοήτευση και φόβο, εργασιακή ανασφάλεια, εκρήξεις ρατσισμού και σεξισμού.

Ένας κόσμος όπου το υπερχείλισμα τεστοστερόνης μετασχηματίζεται ενίοτε σε μια γλυκιά συντροφικότητα, που απαλύνει τον εφιάλτη των έγκλειστων εργατών. Εκεί όπου οι παραπεταμένοι της κοινωνίας μπορούν να έχουν το θάρρος να φαντάζονται ένα καλύτερο αύριο κι ας ξέρουν ενδόμυχα ότι οι πιθανότητες υλοποίησής του είναιελάχιστες.

Η σκηνή όπου ο Λένος, ο Τούρκος, ο Γέρος και ο Βασίλης –ένας άνθρωπος με νοητική υστέρηση, ένας αλλοδαπός, ένας ανάπηρος κι ένας «κανονικός»– παίζουν δυνατά μουσικές, πίνουν και διασκεδάζουν σε μια καμαρούλα μια σταλιά συνιστά μια γοητευτική αλληγορία για την ανθρώπινη φιλία και ομορφιά που μπορεί να γεννηθεί κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες.

«Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ: μια επιτυχημένη μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα Facebook Twitter
Το ιδιαίτερο χιούμορ της παράστασης, μοναδικό προϊόν της αυτοσχεδιαστικής διάθεσης των ηθοποιών, έρχεται να προσφέρει κωμική ανακούφιση, αλλά και να εμπλουτίσει τον «ελληνικό» χαρακτήρα της διασκευής. Φωτο: Γιώργος Καπλανίδης

Μέσα σε αυτό το ακραία νεο-νατουραλιστικό τοπίο –όπου όλα είναι πέρα για πέρα «αληθινά», από το πορτοκάλι που τρώει ο Βασίλης μέχρι τα εργαλεία οξυγονοκόλλησης–, το ιδιαίτερο χιούμορ της παράστασης, μοναδικό προϊόν της αυτοσχεδιαστικής διάθεσης των ηθοποιών, έρχεται να προσφέρει κωμική ανακούφιση, αλλά και να εμπλουτίσει τον «ελληνικό» χαρακτήρα της διασκευής.

Σπάνια συναντά κανείς τόση πρωτοτυπία και φαντασία στη χρήση της λέξης «αρχίδι/α»: μια απολαυστική ποιητική της βωμολοχίας και της αργκό, που ξεπηδάει αβίαστα από τα στόματα των ηθοποιών λειτουργώντας τόσο σε ένα πρώτο ρεαλιστικό όσο και σε ένα δεύτερο, σχεδόν σουρεαλιστικό επίπεδο. («Έχεις κάψει μύτη!» λέει ο Μάνος στον Βασίλη που καπνίζει με υπερβάλλοντα ζήλο το «τσιγάρο»τους.)

Το σύνολο απαρτίζουν μερικές εξαιρετικές σκηνές (όπως αυτές της αρχής και του τέλους ή ο μονόλογος του Γέρου για τον σκύλο του, όλες βαθύτατα συγκινητικές), αλλά και μερικές λιγότερο επιτυχημένες ως προς τη σκηνική εκτέλεσή τους (το χάιδεμα των μαλλιών της Νικολέτας και ο ακούσιος φόνος της), ενώ δραματουργική αδυναμία παρουσιάζει η εξομολόγηση της Νικολέτας που θυμίζει ελαφρώς σαπουνόπερα.

Εν κατακλείδι, παρόλο που στο δεύτερο μέρος το ενδιαφέρον μας ξεφουσκώνει ελαφρώς, έχουμε να κάνουμε με μια επιτυχημένη μεταφορά του έργου του Στάινμπεκ στην ελληνική πραγματικότητα. Ο σκηνοθέτης Βασίλης Μπισμπίκης και οι ηθοποιοί του –Δημήτρης Δρόσος, Νικολέτα Κοτσαηλίδου, Στέλιος Τυριακίδης, Μάνος Καζαμίας, Γιώργος Σιδέρης, Γιανμάζ Ερντάλ, Θάνος Περιστέρης, Αγγέλα Πατσέλη– όχι μόνο παίζουν πολύ καλά, αλλά καταφέρνουν να μετατρέψουν το κείμενο του νομπελίστα συγγραφέα (διασκευασμένο από τον ίδιο για το θέατρο το 1937) σε μια υπόθεση που μας αφορά συλλογικά, στο σήμερα, στην Ελλάδα που αγωνίζεται χωρίς ελπίδα και όπου η μοναδική έξοδος είναι μια αυτοσχέδια τρύπα στον γκρεμισμένο τοίχο του μηχανουργείου, από την οποία βγαίνεις, όπως και όλοι οι ηθοποιοί, σκύβοντας το κεφάλι.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Αλεξίας Θεοδωράκη επιτυγχάνουν το ιδεώδες ως προς αυτού του είδους την παράσταση: μοιάζουν δηλαδή σαν να βρίσκονταν πάντα εκεί.

«Άνθρωποι και ποντίκια» του Στάινμπεκ: μια επιτυχημένη μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα Facebook Twitter
Φωτο: Γιώργος Καπλανίδης

Info

Άνθρωποι και ποντίκια, Τζον Στάινμπεκ

Μετάφραση - Ελεύθερη απόδοση: Σοφία Αδαμίδου

Δραματουργική επεξεργασία - Σκηνοθεσία: Βασίλης Μπισμπίκης

Σκηνικά - Κοστούμια: Αλεξία Θεοδωράκη

Φωτισμοί: Λάμπρος Παπούλιας

Κινησιολογία: Αγγέλα Πατσέλη

Βοηθός Σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου

Υπεύθυνη Παραγωγής: Φαίη Τζήμα

Τεχνική Υποστήριξη: Δημήτρης Κουτάς, Δημήτρης Σαρρής

Κατασκευή Σκηνικού: Ομάδα Cartel

Παίζουν: Βασίλης Μπισμπίκης, Δημήτρης Δρόσος, Νικολέτα Κοτσαηλίδου, Στέλιος Τυριακίδης, Μάνος Καζαμίας, Γιώργος Σιδέρης, Γιανμάζ Ερντάλ, Θάνος Περιστέρης, Αγγέλα Πατσέλη

Παραστάσεις:

Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21:15

Διάρκεια: 120' με διάλειμμα

Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ γενική είσοδος, 10 ευρώ μειωμένο, 5 ευρώ για ανέργους

Τεχνοχώρος Cartel (Μικέλη 4 & Αγ. Άννης Βοτανικός - Στάση μετρό Ελαιώνας - τηλ. 693 9898258)

Facebook, http://www.carteltexnoxoros.com

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει τον εαυτό του;      

Θέατρο / Μπορεί το ελληνικό θέατρο να σατιρίσει επιτυχημένα τον εαυτό του;      

«Αν θες να αναμετρηθείς με κάτι, αν θες να πας στην ουσία, πρέπει να πονέσεις» – Κριτική για την πολυσυζητημένη παράσταση «Merde!» των Βασίλη Μαγουλιώτη και Γιώργου Κουτλή στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ο Γιάννος Περλέγκας βρίσκει τη χαρά της δημιουργίας στη φλόγα για συνύπαρξη

Θέατρο / «Έχω νιώσει ακατάλληλος και παρωχημένος δεινόσαυρος μέσα στο θεατρικό τοπίο που αλλάζει»

Με αφορμή το έργο του Μπέρνχαρντ «Η δύναμη της συνήθειας», ο Γιάννος Περλέγκας μιλά με ταπεινότητα και πάθος για το θέατρο, με το οποίο συνεχίζει να παλεύει και που διαρκώς τον νικά. Αυτό, όμως, είναι που τον κρατά ζωντανό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άρης Χριστοφέλλης

Όπερα / «Ακόμα και όσοι θαυμάζουν σχεδόν ειδωλολατρικά την Κάλλας, λίγα γνωρίζουν για την τέχνη της»

Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, επιστημονικός σύμβουλος του ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας», εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η θρυλική σοπράνο παραμένει μια ανυπέρβλητη καλλιτέχνιδα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Θέατρο / Αργυρώ Χιώτη: Ένα «αουτσάιντερ» στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου

Ποια είναι τα προσωπικά της στοιχήματα και ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού - η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει αυτή τη θέση από το 1994.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Κληρονομιά μας, ένα πανόραμα της και της ιστορίας των γκέι ανδρών

Θέατρο / «Η κληρονομιά μας»: Η ιστορία της gay κοινότητας γίνεται ένα συγκινητικό θεατρικό έργο

Ο Γιάννης Μόσχος σκηνοθετεί το έργο του Αμερικανού συγγραφέα Μάθιου Λόπεζ, ένα έργο με αφετηρία την γκέι ζωή που αφορά την αγάπη και την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων, είτε ομόφυλες είτε ετερόφυλες, τα όνειρα, τους φόβους και τα ματαιωμένα σχέδια. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια απρόβλεπτη συζήτηση για τη σεξουαλικότητα με τη Γαλήνη Χατζηπασχάλη

Θέατρο / Γαλήνη Χατζηπασχάλη: «Δεν μιλάμε για τα σεξουαλικά βοηθήματα κι ας πουλιούνται εκατομμύρια δονητές»

Πρωταγωνιστεί στο «Στο διπλανό δωμάτιο ή το έργο του δονητή», μια παράσταση που φωτίζει το πώς, ακόμη και σήμερα, δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε ανοιχτά για το σεξ. Με αφορμή το έργο, κάναμε μια απρόβλεπτη συζήτηση με την αγαπημένη ηθοποιό για τα ταμπού, την εμμηνόπαυση και τη γυναικεία σεξουαλική χειραφέτηση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Θέατρο / Mάνα Κουράγιο στο Εθνικό: Πόσο «κουράγιο» πια;

Mια επιμελής εικονογράφηση του μπρεχτικού αριστουργήματος εκτυλίσσεται ενώπιόν μας, χωρίς να δονείται από καμία εσωτερική αναγκαιότητα - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση που σκηνοθετεί ο Στάθης Λιβαθινός.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Βαρόνος “Φ”»: Ένας καταχρεωμένος «ευγενής» σε μια τρελή κωμωδία εξαπάτησης

Θέατρο / Ένας καταχρεωμένος «ευγενής» σε μια τρελή κωμωδία εξαπάτησης

Πιάνοντας το νήμα από την ιδέα μιας καυστικής κωμωδίας ηθών του 1870 που μιλά για την απάτη, η ιστορία ενός ψευτοευγενούς στην παράσταση «Βαρόνος “Φ”» φτάνει στη σύγχρονη υποκρισία και στον εαυτό που θέλουμε να δείχνουμε στην κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το ΜΑΜΙ είναι ένα ποίημα για τις ζωές των γυναικών

Θέατρο / «ΜΑΜΙ»: Εικόνες από τη ζωή μιας μητέρας

Το ποιητικό σύμπαν του 26χρονου σκηνοθέτη που μας μάγεψε με το «Goodbye Linditta», εστιάζει αυτήν τη φορά στην ιστορία μιας γυναίκας μέσα από τα μάτια ενός αγοριού που δεν θέλει να τη θεοποιήσει αλλά να την παρατηρήσει.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Τομά Ζολί στην Αθήνα: Ποιος είναι ο προκλητικός, ανατρεπτικός τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων

Θέατρο / O Τομά Ζολί στην Αθήνα: Ποιος είναι ο προκλητικός, ανατρεπτικός τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων

Ο πολυσυζητημένος σκηνοθέτης της τελετής έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, που έγινε διάσημος για τις φιλόδοξες, μεγαλειώδεις παραστάσεις του, πιστεύει απόλυτα στη μαγική δύναμη του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Αντικείμενα»: Μια παράσταση για τη υπόθεση των αδερφών Παπέν

Θέατρο / Μια παράσταση για τις εξουσιαστικές σχέσεις και ένα φρικτό έγκλημα

Στην παράσταση «Αντικείμενα», ο Γιάννης Αποσκίτης, ο Γιώργος Κατσής και ο Πάνος Παπαδόπουλος αφηγούνται με ένα δικό τους πρωτότυπο έργο μια ιστορία που κρύβεται στην υπόθεση των αδερφών Παπέν, αλλά δεν έχει ακόμα γραφτεί.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σπύρος A. Ευαγγελάτος: Μια μεγάλη διαδρομή

Πέθανε Σαν Σήμερα / Σπύρος A. Ευαγγελάτος: Μια μεγάλη διαδρομή στο ελληνικό θέατρο

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης κυκλοφόρησε έναν τόμο 535 σελίδων, αφιερωμένο στον σπουδαίο σκηνοθέτη, φιλόλογο, συγγραφέα και ακαδημαϊκό που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Merde!»: Μια παράσταση για τα κωμικοτραγικά παρασκήνια του θεάτρου

Θέατρο / «Merde!»: Μια παράσταση για τα κωμικοτραγικά παρασκήνια του θεάτρου

Ο Βασίλης Μαγουλιώτης και ο Γιώργος Κουτλής συνσκηνοθετούν τον Νίκο Καραθάνο και την ομάδα των «Παιχτών» σε ένα νέο έργο με έναν αδηφάγο παραγωγό, έναν «ποιοτικό» σκηνοθέτη, έναν «εμπορικό» ηθοποιό, και τον γολγοθά της προετοιμασίας μιας παράστασης που πρέπει να αφορά τους πάντες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ