Παγκόσμια πρεμιέρα για τη «Συμφωνία από τον Τρίτο Κόσμο» του Joaquín Orellana Mejía στο Μέγαρο

Το νέο έργο του σημαντικού Λατινοαμερικάνου συνθέτη Χοακίν Ορεγιάνα Μεχία παρουσιάζει σε παγκόσμια πρεμιέρα η documenta 14 στο Μέγαρο Μουσικής την Τετάρτη 28 Ιουνίου. Η «Συμφωνία από τον Τρίτο Κόσμο» ερμηνεύει την πρόσφατη ιστορία και το ηχοτοπίο της Γουατεμάλας μέσα σε ένα ευρύτερο φαντασιακό που επηρεάζεται από την αποικιοκρατία, τον εμφύλιο πόλεμο, την οικονομική ένδεια αλλά και την πολιτισμική ανταλλαγή και καινοτομία.

Το έργο ερμηνεύουν η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων (διδασκαλία: Σταύρος Μπερής), η Χορωδία της ΕΡΤ (διδασκαλία: Δημήτρης Κτιστάκης) και η Χορωδία «Μικροί Μουσικοί» Ωδείου Αθηνών (διδασκαλία: Χριστίνα Μιχαλάκη). Στη μουσική διεύθυνση, ο Julio César Santos Campos (Χούλιο Σέσαρ Σάντος Κάμπος).

Ο Χοακίν Ορεγιάνα Μεχία (Joaquín Orellana Mejía) είναι ένας πρωτοποριακός συνθέτης - καλλιτέχνης του ήχου, ο οποίος πειραματίζεται με την ηλεκτροακουστική μουσική από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Σε αντίθεση με άλλους καλλιτέχνες της γενιάς του, όμως, δεν είχε πρόσβαση στην πλέον εξελιγμένη τεχνολογία, και έτσι αναγκάστηκε να επινοήσει ο ίδιος μια σειρά από στοιχειώδη μουσικά όργανα. Όταν έπαιζαν όλα μαζί παρήγαν ηχητικές αλληλουχίες που θύμιζαν πολύ τους ήχους της ηλεκτρονικής μουσικής.

Γεννήθηκε στην Πόλη της Γουατεμάλα το 1930. Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική και τον ήχο εν γένει, και σπούδασε βιολί στο Εθνικό Ωδείο Germán Alcántara. Με το πειραματικό του έργο για μπαλέτο Contrastes, το πρώτο του είδους του στην περιοχή στο οποίο γίνεται χρήση ηλεκτροακουστικού sampling, κέρδισε υποτροφία και φοίτησε δύο έτη (1967 – 1969) στο περίφημο Instituto Torcuato Di Tella στο Μπουένος Άιρες, το κέντρο της πλέον πρωτοποριακής παραγωγής τέχνης στη Λατινική Αμερική με το οποίο επίσης συνδέθηκαν καλλιτέχνες όπως ο Ιάννης Ξενάκης, ο Όσκαρ Μασότα, η Μάρτα Μινουχίν.

Οι αναζητήσεις του Ορεγιάνα στις ηλεκτροακουστικές συνθέσεις εκείνης της περιόδου σφράγισαν τα μεταγενέστερα έργα του. Όταν ο Ορεγιάνα επέστρεψε στη Γουατεμάλα βρήκε μια χώρα υπό τον καταπιεστικό ζυγό ενός στρατιωτικού καθεστώτος που έμελλε να παραμείνει στην εξουσία για περισσότερο από 20 χρόνια, περιορίζοντας δραματικά τη δημιουργικότητα.

Αναζητώντας τρόπο να μοιραστεί τον πειραματικό του ήχο, ο Ορεγιάνα ήρθε σε επαφή με μια απροσδόκητη πηγή, τη μαρίμπα, το εθνικό μουσικό όργανο της Γουατεμάλας, την οποία χρησιμοποίησε ως βάση για να δημιουργήσει μουσικά όργανα-γλυπτά που τα αποκάλεσε «ηχητικά εργαλεία» (útiles sonoros). Με αυτά ο Ορεγιάνα ανέπτυξε μια μουσική γλώσσα χάρη στην οποία μπόρεσε να δημιουργήσει τις φανταστικές συνθέσεις που έγραφε στο μυαλό του.

Το έργο του Ορεγιάνα αποτελεί σημαντική μουσική μαρτυρίας της Γουατεμάλας, εκφράζοντας τις χαρές και τις τραγωδίες ενός λαού την εποχή των ένοπλων συγκρούσεων, του εμφυλίου πολέμου και της  γενοκτονίας των αυτόχθονων Μάγιας που έπληξαν τη χώρα για παραπάνω από 30 χρόνια. Έργα όπως το Sacratávica, για παράδειγμα, αξιοποιούν μουσικές δομές για να καταγγείλουν τη βία που είχαν υποστεί οι αυτόχθονες πληθυσμοί από τις ένοπλες δυνάμεις.

Σχετικά με το έργο  που συνέθεσε με αφορμή την πρόσκληση της documenta 14 να συμμετάσχει στο μουσικό πρόγραμμα της έκθεσης στην Αθήνα, το οποίο έχει τίτλο  Συμφωνία από τον Τρίτο Κόσμο (Sinfonía desde el Tercer Mundo) ο ίδιος λέει: «Τα περισσότερα, εάν όχι όλα, από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα μου πηγάζουν από ένα είδος Τριτο-Κοσμικής γουατεμαλτέκικης κοινωνικής συνθήκης.. Ως εκ τούτου, η Συμφωνία από τον Τρίτο Κόσμο συνοψίζει αυτή τη  μουσική και ιδεολογική προοπτική, εμποτίζοντάς την και με άλλα στοιχεία. Στην ιστορία της Συμφωνίας από τον Τρίτο Κόσμο, ένας συνθέτης που ονομάζεται Eugenio Borja θέτει ως στόχο να «δημιουργήσει» τον ήχο της πείνας… Το μουσικό σώμα του έργου φέρνει στο φως κάποια απομεινάρια Κρεολών, αυτόχθονων, γηγενών [φωνών], αντιτάσσοντας ηχητικές υφές που αντανακλούν τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν στη Γουατεμάλα από τις δυνάμεις καταστολής εξεγέρσεων ενάντια στους αυτόχθονες πληθυσμούς και τους μιγάδες της ισοπεδωμένης επαρχίας».

Τα πρωτότυπα μουσικά όργανα που σχεδίασε ο Ορεγιάνα ειδικά για τη συναυλία της Συμφωνίας Από τον Τρίτο Κόσμο  θα εκτίθενται στο κοινό μαζί με τα άλλα έργα της έκθεσης  documenta 14 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αφού «ενεργοποιηθούν» στη σκηνή από ειδικά εκπαιδευμένους μουσικούς για τη συναυλία της 28ης Ιουνίου.

Πληροφορίες

Τετάρτη 28 Ιουνίου 2017

Ώρα: 21:00

Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης, Μέγαρο Αθηνών

Τιμές εισιτηρίων: 11, 20, 28, 40 ευρώ

Ειδικές τιμές: 6,50 ευρώ για φοιτητές, νέους, άνεργους, ΑΜΕΑ

8,50 ευρώ για άτομα ηλικίας 65+, πολύτεκνους

www.megaron.gr

210 7282333