ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

Για άλλη μια φορά καθώς σκρόλαρα την αρχική σελίδα του φουμπού, ανακάλυψα μια φωτογραφία στην οποία είχε κάνει λάικ κάποιος γνωστός. Η εν λόγω φωτογραφία έδειχνε μερικά παιδάκια σε κλαμπ ποδοσφαιρικής ομάδας να παίζουν και να διασκεδάζουν. Σκεφτόμουν λοιπόν πως τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτές τι επιρροές, σε ποσοστό 90% θα ακολουθήσουν την επιλογή των γονιών τους στην υποστήριξη μίας αθλητικής ομάδας. Σε αυτό το σημείο αναρωτήθηκα πόσα ακόμη πράγματα επιλέγουν έμμεσα οι γονείς μας και άλλοι για εμάς και κατά πόσο έχουμε ελεύθερη επιλογή ως αυτόνομοι άνθρωποι; Χωρίς να το γνωρίζουμε, χωρίς να γίνεται συνειδητά, και σε πολλές περιπτώσεις, κάποιοι (εδώ τοποθετώ και τον εαυτό μου μέσα σε αυτούς τους κάποιους) γινόμαστε «μικρογραφίες των ιδεών των γονιών μας για εμάς. Θες να είναι η ανάγκη μας να τους ικανοποιήσουμε για να έχουμε την αγάπη και την αποδοχή τους; Θες απλά να λειτουργούν ως πρότυπα; Πάντως πολύ λίγοι καταφέρνουν να ξεφύγουν από αυτή τη γονική επιρροή. Και πως εξηγούμε τις περιπτώσεις «από το ρόδο βγαίνει αγκάθι και από το αγκάθι βγαίνει ρόδο», όπως πολύ σοφά σημειώνει ο λαός; Μα ποιος είπε ότι τα παιδιά που εξελίσσονται τελείως διαφορετικά από τους γονείς τους δεν το κάνουν λόγω αυτών;Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα.1) Μητέρα δασκάλα με ενοχλητικό κόλλημα στην μόρφωση και τις σπουδές. Παιδιά που μάτωσαν για σπουδές και έντονα ψυχολογικά από τη διαρκή προσπάθεια να την ικανοποιήσουν. Φυσικά και έγιναν παιδαγωγοί.2) Γονείς χαμηλής κοινωνικής τάξης που πιστεύουν στην κοινωνική ανέλιξη μέσω σπουδών, πρακτικοί, μητέρα βίαιη και χωρίς παιδεία. Παιδιά πολύ πρακτικά αλλά μορφωμένα με έντονα βίαια ξεσπάσματα όχι προς τα δικά τους παιδιά, αλλά προς τη μητέρα. 3) Γονείς φιλελεύθεροι, υποστηρικτικοί, χαμηλής μόρφωσης αλλά υψηλής παιδείας, που δεν ασκούν πίεση και προσπαθούν να παρέχουν όσα μπορούν. Παιδιά μορφωμένα, επίσης φιλελεύθερα, υγιή ψυχολογικά.Όπως βλέπουμε από τα παραπάνω παραδείγματα πάντα υπάρχει κάτι στα χαρακτηριστικά των παιδιών που μπορείς να το συσχετίσεις με τη συμπεριφορά των γονέων. Και έπειτα πέρα από τους ίδιους τους γονείς, υπάρχει η επιρροή πολλών προσώπων, φίλων, συγγενών, δασκάλων, συναδέλφων, εραστών κλπ.Σε αυτό το σημείο αναρωτιέμαι: είμαστε πραγματικά ελεύθεροι να κάνουμε τις δικές μας επιλογές και να έχουμε τη δική μας προσωπικότητα, ή είμαστε απλώς ένα συνονθύλευμα των ανθρώπων που έχουμε συναντήσει; Η βικιπαιδεία μας λέει πως η ελεύθερη θέληση είναι η ικανότητα του ατόμου και γενικότερα του κάθε έμβιου όντος να προβαίνει σε επιλογές χωρίς να περιορίζεται από ορισμένους παράγοντες. Ποιοί είναι αυτοί οι παράγοντες; Για ποιο λόγο ένας άνθρωπος είναι ρατσιστής; Για ποιο λόγο ένας άλλος είναι άθεος; Γιατί κάποιος δεν ενδιαφέρεται για τα χρήματα και ζει σαν χίπης και γιατί κάποιος άλλος πατά επί πτωμάτων ώστε να ανελιχθεί στη δουλειά του; Γιατί κάποιος χτυπάει τη γυναίκα του και γιατί κάποιος άλλος παλεύει για τα δικαιώματα των ζώων. Τι είναι αυτό που μας κάνει αυτούς που είμαστε και μας ωθεί στις επιλογές μας; Κάπου διάβασα πως είμαστε οι επιλογές μας. Οι επιλογές αυτές δείχνουν τον χαρακτήρα μας και αναδύουν το «εγώ» μας. Τι είναι αυτό το «εγώ» τελικά; Στην ίδια περίπτωση χίλιοι άνθρωποι μπορεί να πράξουν με χίλιους διαφορετικούς τρόπους. Τι είναι αυτό που καθορίζει την διαφορετικότητα μας, αν όχι η διαφορετικότητα των βιωμάτων και των εμπειριών μας; Και τι είναι αυτά τα βιώματα και οι εμπειρίες αν όχι πράξεις τρίτων που είτε μας επηρέασαν άμεσα, είτε λειτούργησαν ως καλά και κακά παραδείγματα; Με λίγα λόγια οι εμπειρίες μας είναι οι άνθρωποι που έχουμε συναντήσει, τα λόγια και οι πράξεις τους. Ακόμη εμπειρίες είναι οι δικές μας επιλογές και στάσεις σε γεγονότα, όμως αυτό που εξετάζουμε είναι κατά πόσο αυτές οι επιλογές πάρθηκαν αυτόνομα ή υπό επιρροή. Υπάρχει απόφαση η οποία να πάρθηκε πραγματικά αυθόρμητα; Υπάρχει η έννοια του αυθορμητισμού στην ανθρώπινη φύση; Ή ακόμη και αυτά που θεωρούμε πως κάναμε αυθόρμητα κάπου έχουν μια εξήγηση με βάση προηγούμενες εμπειρίες; Ο Φρόυντ μιλά για ορμές του ασυνείδητου που καταστέλλονται από το συνειδητό- ή κάτι τέτοιο-. Το συνειδητό, η μικρή φωνούλα στο κεφάλι μας, οι σκέψεις, οι πράξεις τα λόγια που βγαίνουν από το στόμα μας, είναι πράγματι δικά μας; Ολόδικά μας; Τι σημαίνει δικά μας;