Πριν από λίγες ημέρες είχαμε ρωτήσει τον αρχαιολόγο που έφερε στο φως την Αρχαία Νεμέα, Στίβεν Μίλλερ για το πώς έγινε η αναβίωση των θρυλικών αγώνων της Νεμέας.
«Η αναβίωση των αγώνων έγινε χάρη στους ντόπιους, που ζήτησαν τη βοήθειά μου» είχε απαντήσει. «Ο σκοπός είναι να δώσουμε στον καθένα την ευκαιρία να γίνει Αρχαίος Έλληνας αθλητής, να περάσει μέσα απ' το τούνελ στον 4ο αιώνα π.Χ., να ακουμπήσει εκεί που ακουμπούσαν οι αθλητές πριν από 2300 χρόνια, να προσθέσουν τα ίχνη τους στον αρχαίο στίβο.
Είναι, με άλλα λόγια ένα παιδαγωγικό πρότζεκτ. Τώρα έχουμε την 6η σύγχρονη Νεμεάδα. Σήμερα το πρωί στήσαμε την τέντα πάνω από το Αρχαίο Αποδυτήριο και ήταν πάλι τεράστια η χαρά μου βλέποντας όλους τους εθελοντές να δουλεύουν μαζί, ετοιμάζοντας τα πάντα για να υποδεχτούμε τους χιλιάδες επισκέπτες. Οι αγώνες ενώνουν την κοινότητά μας.»
Στη Νεμέα οι αρχαίοι Έλληνες πανηγύριζαν αθλητικές θρησκευτικές εορτές, που συναποτελούσαν με εκείνες των Δελφών, της Ισθμίας και της πλέον γνωστής, μέχρι σήμερα, Ολυμπίας, το λεγόμενο κύκλο των ιερών πανελληνίων αγώνων. Σε κάθε έναν από αυτούς τους τέσσερεις τόπους, εναλλάξ κάθε χρόνο και για αρκετό χρονικό διάστημα, μια ιερή εκεχειρία ανέστελλε κάθε πόλεμο και κάθε εχθροπραξία και όλοι οι Έλληνες, δήλωναν παρουσία, αναγνωρίζοντας την κοινή ανθρώπινη υπόστασή τους. Αυτή η παρότρυνση για ειρήνη, μολονότι περιοριζόταν σε λίγες μέρες κάθε χρόνο, είναι η πρώτη που εμφανίζεται στην ιστορία της ανθρωπότητας σε διεθνές επίπεδο συστηματικά και τακτικά. Επομένως, οι ιερές αθλητικές πανηγύρεις στη Νεμέα, την Ολυμπία, τους Δελφούς και την Ισθμία είναι οι κατευθείαν πρόγονοι των Ηνωμένων Εθνών και του Ολυμπιακού Κινήματος. Ως εκ τούτου, το αρχαίο στάδιο που αποκαλύφθηκε στη Νεμέα είναι ένα σημαντικό μνημείο, που συνδέεται ιστορικά με αυτούς τους οργανισμούς.
Tο αρχαίο Στάδιο της Νεμέας κατασκευάστηκε περί το 330 π.Χ., όταν οι αγώνες επέστρεψαν από το Άργος. Έχει ομοιότητα με άλλα στάδια της Πρώιμης Ελληνιστικής περιόδου, όπως αυτά της Ολυμπίας και της Αθήνας, τα οποία εν μέρει εκμεταλλεύονταν τη μορφή του φυσικού εδάφους και εν μέρει ήσαν τεχνητά. Στην περίπτωση της Νεμέας, η νότια κυρτή απόληξη ήταν σκαμμένη μεταξύ δύο κορυφογραμμών που κατευθύνονταν προς βορρά του λόφου της Ευαγγελίστριας και το βόρειο άκρο του εδραζόταν σε τεχνητό επίχωμα, κατασκευασμένο από τα χώματα της εκσκαφής στο νότιο τμήμα.
Το συνολικό μήκος του στίβου, όπως και σε άλλους αρχαίους στίβους, ήταν 600 πόδια. Στην πραγματικότητα, η λέξη στάδιο αρχικώς σήμαινε εννοιολογικά μονάδα μήκους ίση με 600 πόδια. Το πόδι ωστόσο διέφερε σε μήκος από τόπο σε τόπο. Στην Ολυμπία ήταν ίσο με 0,32 μέτρα. Στη Νεμέα ισοδυναμούσε με 0.297 μέτρα (όσο περίπου και το πόδι στους Δελφούς). Έτσι, το συνολικό μήκος του στίβου στη Νεμέα ήταν 178 μέτρα, σε αντιδιαστολή με της Ολυμπίας, που ήταν 192 μέτρα. Εδώ εντοπίζεται μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου αθλητισμού. Στην πρώτη περίπτωση οι αγώνες διεξάγονταν σε συγκεκριμένη μέρα και σε συγκεκριμένο τόπο, χωρίς καταγραφή χρονικών επιδόσεων. Αυτό που είχε καθοριστική σημασία ήταν ότι ο κάθε αθλητής συμμετείχε αποδεχόμενος τους ίδιους τοπικούς κανόνες και συνθήκες και ανταγωνιζόταν μόνο τους άλλους αθλητές και όχι το χρονόμετρο. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι μόνο ο πρώτος νικητής αναγνωριζόταν. Η δεύτερη θέση και η τελευταία θέση είχαν την ίδια ακριβώς αξία.
