Γράφει ο Γιώργος Καρακασίδης
Ένα μεγάλο ερώτημα που έχει απασχολήσει τον άνθρωπο ανά τους αιώνες είναι αν η τέχνη πρέπει να είναι στρατευμένη ή όχι. Σε μια κοινωνία στην οποία είναι δεδομένη η ελευθερία του λόγου, η απάντηση μπορεί να είναι τόσο θετική όσο και αρνητική. Ένας καλλιτέχνης έχει το δικαίωμα να μιλά μέσω του έργου του είτε για τις πολιτικές του απόψεις είτε για τον έρωτα της ζωής του. Ούτως ή άλλως, το κοινό στο οποίο απευθύνεται θα δώσει τη δική του ερμηνεία στο έργο, άσχετα με το τι είχε στο μυαλό του εξαρχής ο δημιουργός.
Η κατάσταση δυσκολεύει όταν το κοινό που έχει αγαπήσει τον καλλιτεχνικό μόχθο ενός ανθρώπου, έρχεται ξαφνικά αντιμέτωπο με τις προσωπικές του πράξεις ή απόψεις εκτός του έργου του, χωρίς να τις επιδοκιμάζει ή να συμφωνεί με αυτές. Μόλις πριν από λίγες ώρες η τραγουδίστρια και μουσικοσυνθέτης Larkin Grimm έγραψε στην προσωπική της σελίδα στο Facebook ότι ο τραγουδιστής των Swans –μιας μπάντας ιδιαίτερα επιβλητικής ειδικά στις ζωντανές της εμφανίσεις- Michael Gira τη βίασε την άνοιξη του 2008 κατά τη διάρκεια ηχογράφησης του album της 'Parplar' που κυκλοφόρησε από το label του Gira. Μάλιστα ισχυρίζεται ότι ο Gira συνέχισε να την παρενοχλεί και όταν αυτή προσπάθησε να τον αντιμετωπίσει, την έδιωξε από το label του. Φυσικά, η υπόθεση είναι φρέσκια και δεν ξέρουμε ακόμα αν η εγκυρότητά της πλήξει το γόητρο του δημιουργού.
Πρόσφατα είχαμε άλλα δύο -αυταπόδεικτα αυτή τη φορά- κρούσματα. Ο ιδιαίτερα δημοφιλής τραγουδιστής των metal σχημάτων Pantera/Down Phil Anslelmo απηύθυνε κατά τη διάρκεια ενός live ναζιστικό χαιρετισμό φωνάζοντας ταυτόχρονα 'White Power', προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων. Λίγες μέρες αργότερα, ο Jesse Hughes, ο τραγουδιστής των Eagles of Death Metal –της μπάντας που έπαιζε στο Bataclan κατά τη διάρκεια του τρομοκρατικού χτυπήματος της 13ης Νοεμβρίου- τάχθηκε, ενδεχομένως φορτισμένος, υπέρ της οπλοκατοχής των πολιτών, προβληματίζοντας έτσι αρκετό κόσμο.
Στα δημοκρατικά πλαίσια που ορίσαμε πιο πάνω, όλες οι απόψεις είναι σεβαστές και είναι στην κρίση του κοινού το αν θα τις απορρίψει ή όχι. Το ερώτημα που τίθεται είναι πως αντιμετωπίζει ο κόσμος μετά το αμιγώς καλλιτεχνικό κομμάτι. Βάζει στην άκρη οποιαδήποτε ενοχλητική (έως απαράδεκτη αρκετές φορές) δήλωση ή πράξη και συνεχίζει να το απολαμβάνει απτόητο? Ή προβληματίζεται όσον αφορά τη στάση του καλλιτέχνη θεωρώντας ότι πρέπει να αντανακλάται στο έργο του οπότε το αποστρέφεται;
Γεννάται το ερώτημα, λοιπόν, αν μπορούμε να κάνουμε το διαχωρισμό -κατά τη λογική του 'never mix business with pleasure'- στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Στην πρόσφατη βιογραφία του Lou Reed 'Notes from the Velvet Underground', o Howard Sounes αναφέρει περιστατικά που ο νεοϋορκέζος πρωτοπόρος ήταν ιδιαίτερα βίαιος με τις γυναίκες, ενώ πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας video με τον John Lennon να κοροϊδεύει άτομα με αναπηρία. Και αν οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες έχουν περάσει για τα καλά στο πάνθεον της αιωνιότητας, οπότε δεν τους ταρακουνά τίποτα, τι γίνεται με περιπτώσεις πιο σύγχρονες όπως του Λαρς Φον Τρίερ που εξέφρασε συμπάθεια για τον Χίτλερ στις Κάννες το 2011; Άραγε όταν καθόμαστε να δούμε ταινίες του θα προσπαθούμε να βρούμε ναζιστικό υπαινιγμό; Αν πετύχουμε στην τηλεόραση τη θρυλική σειρά του Μπιλ Κόσμπι (επίσης πολυάριθμα περιστατικά βιαιότητας προς τις γυναίκες) θα αλλάξουμε κανάλι;
To (σοκαριστικό σήμερα) βίντεο του Τζον Λένον
Αλλά και στην εγχώρια πραγματικότητα είναι αμέτρητες οι περιπτώσεις που προκαλούν προβληματισμό. Π.χ. ο ρόλος του 'Γιάννη' στους Απαράδεκτους μήπως δε μας προκαλεί τόσο γέλιο πλέον μετά την σκληρή δήλωση του ηθοποιού για τους gay γονείς; Οι πατέρες του Low Bap έγιναν αντιπαθείς στα Εξάρχεια μετά τη συμπάθεια μέλους προς το Ποτάμι; Θα ξαναπατήσει κάποιος το πόδι του στην πίστα που τραγουδά ο αγαπημένος του καλλιτέχνης, όταν αυτός τον επιπλήττει επειδή 'τόλμησε' να φύγει την ώρα που τραγουδά; Τέλος, αν ήταν ακόμα ζωντανή η δισκογραφία, θα έπεφταν οι πωλήσεις καλλιτεχνών που τάχθηκαν υπέρ της χρυσής αυγής;
Θα είχε ενδιαφέρον, λοιπόν, να μας πείτε εσείς τη γνώμη σας:
