Νέες συνήθειες για τη δερματική μας υγεία
Γιατί, ενώ τα αντηλιακά βελτιώνουν τις συνθέσεις τους και τη σταθερότητα των φίλτρων, αυξάνονται παγκοσμίως τα κρούσματα καρκίνου του δέρματος; Η απάντηση είναι απλή: γιατί δεν εφαρμόζουμε σωστά όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.
Πλέον οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές ποια είναι η σωστή χρήση των αντηλιακών και ποια μέτρα προστασίας χρειάζεται να λαμβάνουμε τους μήνες της αυξημένης ηλιοφάνειας στη χώρα μας. Ωστόσο, περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η μείωση του όζοντος κατά 2% τα τελευταία 20 χρόνια, έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση του ποσοστού της υπεριώδους ακτινοβολίας κατά 4%.
Το γεγονός αυτό αποτελεί έναν από τους παράγοντες που προκαλούν τα συσωρευτικά προβλήματα της ακτινοβολίας στο δέρμα, όπως η πρόωρη γήρανση και, φυσικά, οι διάφορες μορφές καρκίνου του δέρματος. Όλες οι μορφές καρκίνου του δέρματος είναι ανησυχητικές, χωρίς να είναι πάντα επικίνδυνες. Οι τρεις πιο διαδεδομένοι τύποι καρκίνου του δέρματος είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα, το οποίο ενδέχεται να έχει την πιο δυσάρεστη εξέλιξη εάν διαγνωστεί πολύ αργά.
Για να μάθουμε ποια είναι τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να αυξήσουμε τον βαθμό προστασίας μας από τον ήλιο συναντήσαμε τη δερματολόγο-αφροδισιολόγο Μαριτίνα Ρόππα, επιστημονική συνεργάτιδα του ΠΓΝ Αττικόν, σε μια προσπάθεια να καταρρίψουμε τους μύθους που αφορούν την προστασία του δέρματος από τον ήλιο, αλλά και τη χρήση των αντηλιακών.
Μύθος 1: Οι σπίλοι είναι αποτέλεσμα της βιολογικής γήρανσης
Σπίλος είναι ο ιατρικός όρος για την ελιά. Πρόκειται για δερματικές βλάβες, οι οποίες είτε υπάρχουν από την παιδική μας ηλικία είτε εμφανίζονται καθώς μεγαλώνουμε. Έχε υπόψη σου ότι οι σπίλοι στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μικρότεροι από 0,5 εκατοστά και κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει στο σώμα του μεγάλο αριθμό σπίλων, οι οποίοι μπορεί να είναι επίπεδοι ή επηρμένοι, με στρογγυλό ή οβάλ σχήμα. Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στον αριθμό των σπίλων που έχουμε, παρ' όλα αυτά δεν είναι ο μόνος παράγοντας που συντελεί στην εμφάνισή τους. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι τελείως ακίνδυνοι, άλλοι όμως δεν είναι αθώοι. Η αλλαγή στο μέγεθος, στο σχήμα αλλά και στο χρώμα ενός προϋπάρχοντος σπίλου, όπως και η εμφάνιση ενός νέου, πρέπει να σε οδηγήσουν στον δερματολόγο σου, επειδή υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος. Σύμφωνα με μελέτες, το 30% των μελανωμάτων εμφανίζεται σε σπίλους που προϋπάρχουν στο δέρμα, ενώ το υπόλοιπο 70% συνιστά νέα βλάβη στο δέρμα. Εάν έχεις πάνω από 100 σπίλους στο σώμα σου, ανήκεις στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος.
Μύθος 2: Μηδενικός ο ρόλος της κληρονομικότητας
Όπως προαναφέραμε, η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει σπουδαίο ρόλο στην εμφάνιση μελανώματος. Το μελάνωμα στους άνδρες έχει ιδιαίτερη αδυναμία στον κορμό, στο κεφάλι και στον λαιμό, ενώ στις γυναίκες εμφανίζεται πιο συχνά στους βραχίονες και στις κνήμες. Επίσης, το μελάνωμα είναι συχνότερο στις γυναίκες σε ηλικίες από 20 έως και 60 χρόνων. Η ύπαρξη δύο ή περισσότερων στενών συγγενών με αυτήν τη διάγνωση αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου. Γι' αυτό, όταν παρουσιάζεται σε μια οικογένεια, θα πρέπει όλα τα μέλη να ελέγχονται ανά τακτά διαστήματα. Μην ξεχνάς ότι οι άνθρωποι που έχουν αναπτύξει ένα μελάνωμα βρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη δεύτερου.
Μύθος 3: Η διαρκής έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία κάνει πιο ανθεκτικό το δέρμα
Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι η αλόγιστη έκθεση στη UV ακτινοβολία του ήλιου είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες προσβολής του δέρματος από μελάνωμα και από μη μελανωματικούς καρκίνους. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η αύξηση των περιστατικών μελανώματος αλλά και του μη μελανοκυτταρικού καρκίνου του δέρματος στη χώρα μας σχετίζεται με τις συνήθειες έκθεσης στον ήλιο, όπως και με αυτήν του τεχνητού μαυρίσματος που επιβάλλει το σύγχρονο lifestyle. Τα στοιχεία δείχνουν ότι σε χώρες με αυξημένη ηλιοφάνεια ο αριθμός των κρουσμάτων καρκίνου του δέρματος είναι ανοδικός.
Μύθος 4: Τα παιδιά αναπτύσσουν φυσική προστασία στον ήλιο, δεν χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία από εμάς
Το δέρμα των παιδιών είναι πιο ευάλωτο στις επιθέσεις του ήλιου, καθώς δεν διαθέτει ολοκληρωμένους αμυντικούς μηχανισμούς ώστε να προστατευτεί επαρκώς από τις ακτίνες UV. Συγκεκριμένα, δεν είναι επαρκώς αναπτυγμένο το σύστημα μελάγχρωσής του, με αποτέλεσμα να προκαλούνται κυτταρικές βλάβες, οι οποίες δεν γίνεται να επιδιορθωθούν. Δυστυχώς, οι περισσότεροι ενήλικες, μη γνωρίζοντας την αναγκαιότητα της αυστηρής προστασίας των παιδιών από τον ήλιο, επηρεάζονται από θεωρίες που έχουν να κάνουν π.χ. με την έλλειψη βιταμίνης D, έτσι δεν προστατεύουν επαρκώς τα παιδιά, ενώ για τη σύνθεση βιταμίνης D επαρκεί η καθημερινή έκθεση στον ήλιο για 15 λεπτά όχι σε ώρες αιχμής (11:00-15:00). Η αλόγιστη έκθεση των παιδιών στον ήλιο ενέχει κινδύνους.
Αρχικά, λάβε υπόψη σου ότι τα μωρά μέχρι 6 μηνών απαγορεύεται να εκτίθενται στον ήλιο. Η αντηλιακή προστασία των πιο μεγάλων παιδιών απαιτεί στρατιωτική πειθαρχία. Οι προδιαγραφές του παιδικού αντηλιακού είναι οι εξής: πολύ υψηλή προστασία, φωτοσταθερά φίλτρα, αντιοξειδωτικοί παράγοντες, καταπραϋντικά συστατικά, χωρίς άρωμα, προστασία ευρέως φάσματος, ελάχιστος αριθμός φίλτρων για μέγιστη ασφάλεια, απαλή υφή που απλώνεται εύκολα. Απαραίτητη η χρήση πιστοποιημένων ρούχων αντηλιακής προστασίας με δείκτη UPF 40 και άνω τις ώρες της αυξημένης ηλιοφάνειας.
Μύθος 5: Ποτέ αντηλιακό κάτω από τα ρούχα
Η μόνη περίπτωση που θα βγεις στην παραλία ή θα αφεθείς στην καλοκαιρινή φύση χωρίς αντηλιακό είναι εάν φοράς ρούχα πιστοποιημένα με αντηλιακά φίλτρα. Και πάλι, είναι απαραίτητη η χρήση του αντηλιακού στα ακάλυπτα σημεία του σώματος. Λάβε υπόψη σου ότι τα ρούχα απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία, έτσι οι επιπτώσεις που μπορεί να έχεις στο δέρμα σου είναι ίδιες όπως όταν φοράς ένα αντηλιακό με πολύ χαμηλά φίλτρα. Μάλιστα, λέγεται ότι τα σκούρα υφάσματα με πολύ σφιχτή πλέξη απορροφούν ιδιαίτερα την ακτινοβολία. Γι' αυτό, λοιπόν, μη ρισκάρεις. Είκοσι λεπτά πριν εκτεθείς στον ήλιο άπλωσε αντηλιακό σε όλο σου το σώμα. Οι σύγχρονες συνθέσεις είναι ιδιαίτερα απαλές και δεν είναι δυσάρεστες στην υφή, οπότε θα νιώθεις άνεση και προστασία κάθε στιγμή.