ΤO GAY PRIDE είναι απαγορευμένο στην Τουρκία από το 2015. Ωστόσο “κανείς σχεδόν δεν μιλάει για αυτό στη Δύση”, διαμαρτύρονται πολλοί στην Τουρκία. Η ομοφυλοφιλία δεν απαγορεύεται “τυπικά”, αλλά υπάρχει ένα ομοφοβικό κλίμα παντού, το οποίο ενισχύεται από την κυβέρνηση. Ακόμα και το να φοράς ένα τι σερτ με το ουράνιο τόξο στην Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί πρόκληση και να αποβεί επικίνδυνο.
Το φετινό Gay Pride στην Κωνσταντινούπολη (την πιο ευρωπαϊκή πόλη της Τουρκίας), διοργανώθηκε από κάποιους που αψήφησαν την απαγόρευση, αλλά διαλύθηκε γρήγορα από την τουρκική αστυνομία που χρησιμοποίησε βία και πυρά εναντίον των διαδηλωτών, ενώ συνέλαβε και 25 από τα άτομα που συμμετείχαν.
Police use force to break up banned Gay Pride rally in Istanbul https://t.co/m728pRmZYn pic.twitter.com/zx0Otj09WX
— BBC News (World) (@BBCWorld) June 27, 2021
Η τουρκική αστυνομία άσκησε ακραία βία και εναντίον βραβευμένου και γνωστού φωτογράφου που κατέγραφε τη διαδήλωση, καθώς οι αρχές ήθελαν να τον εμποδίσουν να το κάνει. Ένα βίντεο ωστόσο που κατάφερε να κυκλοφορήσει, σχολιάστηκε από πολλούς, ακόμα και από την Μαντόνα που αναρωτήθηκε γιατί υπήρχαν τόσο πολλοί αστυνομικοί στο Pride της Κωνσταντινούπολης.
Yesterday Pulitzer Prize winning veteran @AFP photographer @Kilicbil was tackled to the floor by police and detained as he tried to document İstanbul’s pride march. Here are the pics rescued from his camera… pic.twitter.com/hVNaOVNY2q
— Ceylan Yeginsu (@CeylanWrites) June 27, 2021
Τα επεισόδια αυτά ήταν η αφορμή να ρωτήσουμε και να μάθουμε για την κατάσταση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ -και όχι μόνο- στην Τουρκία, από τον συγγραφέα Arie Amaya-Akkermans που ζει κι εργάζεται στην Κωνσταντινούπολη.
Έχουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην Τουρκία το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης; τον ρωτήσαμε. «Κάποιος θα μπορούσε να το θέσει κι αλλιώς: Υπάρχει κανένας στην Τουρκία που να έχει την ελευθερία να εκφραστεί ελεύθερα; Κανένας. Καλά, εκτός αν παπαγαλίζετε την προπαγάνδα του καθεστώτος. Η κατάσταση είναι περίπλοκη με τους ΛΟΑΤΚΙ, γιατί υπάρχουν ορισμένες νομικές προστασίες και ο αγώνας για τα δικαιώματα ήταν σχετικά προχωρημένος, αλλά η χώρα γύρισε πίσω σε πολλά επίπεδα και όχι μόνο για τους ΛΟΑΤΚΙ.
Το επίπεδο της καταπίεσης είναι πραγματικά άνευ προηγουμένου αυτήν τη στιγμή, έτσι ώστε το Pride προχθές υιοθέτησε την φράση «Δεν μπορώ να αναπνεύσω» από το Black Lives Matter.
Οι περισσότερες εφαρμογές γνωριμιών απαγορεύονται, επειδή το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι τεχνικά νόμιμο, αλλά καλύτερα να μην είσαι υπό κράτηση στην αστυνομία ή στα γρανάζια του νομικού συστήματος. Η βία κατά των τρανς γυναικών είναι σκανδαλώδης, παρότι οι Τούρκοι άντρες εξακολουθούν να επιδίδονται σε σεξ και πορνεία με τρανς άτομα.
Το να χτυπάς τους ΛΟΑΤΚΙ, να τους απειλείς και να αμφισβητείς τα δικαιώματά τους, είναι ένα από τα κεντρικά στοιχεία του προπαγανδιστικού συστήματος του Ερντογάν, μαζί με τους Αρμένιους, τους Έλληνες και τους Κούρδους».
Ο Arie εξηγεί ότι διακρίσεις δεν είναι μόνο εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ και είναι καθημερινότητα για όλους. «Οι διακρίσεις έναντι των ΛΟΑΤΚΙ και των μειονοτήτων γενικά είναι ένας τρόπος ζωής σε αυτήν τη χώρα. Όπως είπα πριν, τεχνικά, το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι νόμιμο, αλλά είναι πιθανό να αντιμετωπίσεις σοβαρές διακρίσεις στο χώρο εργασίας, τιμωρητική μεταχείριση από ιδρύματα υγείας, να σου στερήσουν τη δυνατότητα να νοικιάσεις σπίτι. Τα περισσότερα ομοφυλόφιλα ζευγάρια είναι σε κατάσταση “συγκάτοικοι”, για να μην αναφέρουμε ότι οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι άνδρες στην Τουρκία είναι κρυμμένοι βαθιά στη ντουλάπα.
Το να είσαι ανοιχτά γκέι σε αυτή τη χώρα είναι μια πολύ θαρραλέα πράξη. Νομίζω ότι υπάρχει και ένα ταξικό ζήτημα εδώ: Φυσικά τα άτομα από υψηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση μπορούν να είναι πιο εύκολα γκέι, αλλά η ομοφοβία υπάρχει σε πολλά άλλα επίπεδα κοινωνίας, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, στο στρατό, στα θρησκευτικά ιδρύματα. Η Τουρκία δεν είναι μια χώρα την οποία θα πρότεινα να ζήσει κάποιος ανοιχτά ομοφυλόφιλος.
Η χώρα βρίσκεται στη χειρότερη κατάστασή της από ποτέ, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά. Οι περισσότεροι φίλοι που δεν έχουν φύγει, σχεδιάζουν ήδη να φύγουν, εκτός από εκείνους που φυσικά δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά».
Today is #Pride2021 March in Istanbul. Even before it started this evening the police attacked. Today marks the 19th Pride March in the city and the 6th one that the government has banned. #OnurHaftası https://t.co/uPpLTkOHrI
— Louis Fishman لوي فيشمان לואי פישמן (@Istanbultelaviv) June 26, 2021
Θα μπορούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση να ζητήσει από την Τουρκία περισσότερο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, των μειονοτήτων και των ΛΟΑΤΚΙ; Ο Arie δεν είναι πολύ αισιόδοξος. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωρίζει πλήρως την κατάσταση, αλλά εξακολουθεί να επιλέγει να μην κάνει τίποτα. Έχουν γίνει στρατιώτες του Ερντογάν και τους δωροδοκεί έξυπνα χρησιμοποιώντας τους πρόσφυγες ως διαπραγματευτικό χαρτί. Η Ευρώπη, ο λεγόμενος δυτικός πολιτισμός και οι άνθρωποι με την ιστορική ευθύνη να μιλούν τη γλώσσα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν αποτύχει ηθικά.
Η ΕΕ γνωρίζει ότι οι ΛΟΑΤΚΙ κινδυνεύουν, γνωρίζουν ότι η κληρονομιά των Ελλήνων και των Αρμενίων καταστρέφεται και λεηλατείται, γνωρίζουν ότι οι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν ένα παράνομο κράτος, γνωρίζουν ότι οι γυναίκες σκοτώνονται, γνωρίζουν ότι υπάρχουν χιλιάδες μαθητές στη φυλακή, αυτά τα πράγματα δεν είναι μυστικό.
Όταν η Ursula von der Layen ήρθε να ταπεινωθεί από τον Ερντογάν στο περίφημο περιστατικό με την καρέκλα, ήξερε που ερχόταν. Φυσικά, η ΕΕ θεωρεί ότι η Τουρκία είναι το μικρότερο κακό, αλλά αυτό είναι μια φαντασίωση, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα “μικρότερο”, όταν πρόκειται για το κακό».
This is what’s happening in Turkey today.
— Tom Knight (@TJ_Knight) June 26, 2021
As thousands celebrate #IstanbulPride police throw tear gas and assault people.
When people ask you why #Pride still matters, show them these #OnurHaftası pic.twitter.com/oPtUm82Pfw
Παρά την εύλογη απογοήτευση του από την ΕΕ, τον ρωτάμε ξανά αν θεωρεί ότι θα έπρεπε κατά τη γνώμη του να απαιτήσει από τον Ερντογάν να σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μήπως να έθετε τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως όρο για τα αιτήματα του προς αυτήν; «Λοιπόν, ουσιαστικά η ΕΕ χρειάζεται μια αλλαγή στις αξίες» απαντάει. «Ο Ερντογάν κάνει ό, τι θέλει, απειλώντας τους ΛΟΑΤΚΙ, αποχωρώντας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, προσβάλλοντας δημόσια τις γυναίκες, αιμορραγώντας την οικονομία, φυλακίζοντας φοιτητές κ.λπ. επειδή ξέρει ότι μπορεί να ξεφύγει από αυτό.
Οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται πολύ για το ζήτημα της Τουρκίας (οι προτεραιότητές τους για την ασφάλεια βρίσκονται στο Ισραήλ και στα κράτη του Κόλπου, η Τουρκία έχει αποδειχθεί όχι μόνο ανέντιμη αλλά και απρόβλεπτη- αναξιόπιστη) και η ΕΕ (για την οποία η Τουρκία είναι πράγματι μια κρίσιμη χώρα, γεωπολιτικά, οικονομικά κ.λπ.) κοιτάζει προς την άλλη μεριά, όσο ο Ερντογάν κρατάει τους πρόσφυγες από το να έρθουν εκεί.
Αλλά είναι αυτό που συμβαίνει πραγματικά; Εννοώ, οι πρόσφυγες έρχονται ακόμα. Η ΕΕ πρέπει να ζητήσει πολύ περισσότερα από την Τουρκία και έχουν τη δύναμη να το πράξουν: βάλτε κυρώσεις στην Τουρκία, μποϊκοτάρετε την Τουρκία, κάνετε δύσκολη τη συνεργασία της με επιχειρήσεις και κυβερνήσεις, μέχρι να σημειώσει πραγματική πρόοδο. Μέχρι στιγμής, η ΕΕ ικανοποιείται με μερικές ήπιες δηλώσεις. Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία είναι τόσο αβυσσαλέα, αλλά δεν ακούμε πολλά για αυτήν, όπως ακούμε για την Παλαιστίνη ή τη Σαουδική Αραβία. Ο λόγος για αυτό υποθέτω είναι η περίπλοκη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας στην Ευρώπη, αλλά θα υπάρξει ουσιαστική αλλαγή, χωρίς πολιτικά μέσα να εκβιάσουν την Τουρκία στο να ακολουθήσει μερικούς πολύ βασικούς κανόνες. Είναι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης των τουρκικών κυβερνήσεων, όποιος κι αν έχει την εξουσία».
*Ο Arie έγραψε ένα δοκίμιο πέρυσι σχετικά με τον ιό HIV και το queerness στην Τουρκία