Η εξαφάνιση 43 Μεξικανών φοιτητών μετά την ενέδρα που τους έστησαν αστυνομικοί το 2014 ήταν ένα έγκλημα που διοργανώθηκε από κρατικούς φορείς, μεταξύ των οποίων ομοσπονδιακές και πολιτειακές αρχές στα υψηλότερα κλιμάκια της κυβέρνησης, σύμφωνα με την τελική έκθεση μιας κυβερνητικής επιτροπής αλήθειας στο Μεξικό.
Η επιτροπή, η οποία δημιουργήθηκε από την τρέχουσα κυβέρνηση, επιβεβαίωσε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του μεξικανικού στρατού και της ομοσπονδιακής αστυνομίας, γνώριζε τις κινήσεις των σπουδαστών από τη στιγμή που έφυγαν από την πανεπιστημιούπολη στην πολιτεία Γκερέρο μέχρι την άφιξή τους στην πόλη Ιγκουάλα, όπου οι μαθητές απήχθησαν τη νύχτα της 24ης Σεπτεμβρίου.
Στη συνέχεια, ντόπιοι αστυνομικοί συνεργάστηκαν με μια μεγάλη ομάδα ενόπλων και τσιλιαδόρων του καρτέλ για τη βίαιη εξαφάνιση των φοιτητών, επιβεβαιώνει η έκθεση.
Το χρονικό
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2014, σαράντα τρεις φοιτητές από το κολέγιο της Αγιοτσινάπα απήχθησαν με τη βία και στη συνέχεια εξαφανίστηκαν στην Ιγκουάλα. Φέρεται ότι τέθηκαν υπό κράτηση από τοπικούς αστυνομικούς από την Ιγκουάλα και την Κοκούλα σε συνεργασία με άτομα του οργανωμένου εγκλήματος.
Η μαζική απαγωγή προκάλεσε κύματα διεθνών διαμαρτυριών και κοινωνική αναταραχή, που οδήγησε στην παραίτηση του κυβερνήτη του Γκερέρο Άνχελ Αγκίρε Ριβέρο.
Σύμφωνα με επίσημες αναφορές, οι φοιτητές πάρει πολλά λεωφορεία για να ταξιδέψουν στην Πόλη του Μεξικού για να τιμήσουν την επέτειο της σφαγής του Τλατελόλκο το 1968. Η αστυνομία φέρεται να προσπάθησε να ανακόψει αρκετά από τα λεωφορεία χρησιμοποιώντας οδοφράγματα και πυροβολώντας με όπλα.
Οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς σχετικά με το τι συνέβη κατά τη διάρκεια της συμπλοκής, αλλά προηγούμενη κυβερνητική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 43 από τους φοιτητές συνελήφθησαν και παραδόθηκαν στο τοπικό καρτέλ ναρκωτικών Guerreros Unidos και πιθανώς σκοτώθηκαν. Αυτή η επίσημη εκδοχή της μεξικανικής κυβέρνησης αμφισβητείται. Η Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συγκέντρωσε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που διεξήγαγε μια εξάμηνη έρευνα το 2015. Αυτοί οι ειδικοί εκτίμησαν πως ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ήταν «επιστημονικά αδύνατος» πως οι φοιτητές σκοτώθηκαν σε μια χωματερή επειδή τους πέρασαν για μέλη συμμορίας ναρκωτικών.
Μόνο τρία πτώματα έχουν βρεθεί
«Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι είναι ζωντανοί», δήλωσε ο αναπληρωτής διευθυντής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Μεξικού, Alejandro Encinas για τους φοιτητές που αγνοούνται τα τελευταία 8 χρόνια. «Αντιθέτως, όλες οι μαρτυρίες και τα στοιχεία δείχνουν ότι δολοφονήθηκαν ύπουλα και τους εξαφάνισαν».
Η έκθεση βασίζεται σε περισσότερα από 41.000 έγγραφα - συμπεριλαμβανομένων απομαγνητοφωνημένων τηλεφωνημάτων, μηνυμάτων κειμένου και αναφορών - καθώς και σε 50 βίντεο που δείχνουν τα βασανιστήρια των κρατουμένων στην υπόθεση.
Ο πρόεδρος Andrés Manuel López Obrador υποσχέθηκε στις οικογένειες των αγνοούμενων φοιτητών ότι κάθε κυβερνητική υπηρεσία που υπάγεται στην εκτελεστική εξουσία θα συνεργαστεί με την επιτροπή για να «βρει την αλήθεια» της υπόθεσης. Και δεσμεύθηκε ότι δεν θα υπάρξει ατιμωρησία.
Ο μεξικανικός στρατός, οι πεζοναύτες και η πρόσφατα δημιουργηθείσα εθνική φρουρά, όλοι παρείχαν έγγραφα, βίντεο και υλικό από υποκλοπές στην επιτροπή, σύμφωνα με την έκθεση.
Η υπόθεση συγκλόνισε τη χώρα, ακόμη και όταν η μεξικανική κυβέρνηση προσπάθησε να συγκαλύψει το έγκλημα, επιμένοντας ότι μόνο οι τοπικές αρχές και τα μέλη του καρτέλ ήταν υπεύθυνα για το έγκλημα. Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί τα λείψανα μόνο τριών από τους 43 φοιτητές.
Ο μεξικανικός στρατός διαθέτει στρατώνα μόλις πέντε λεπτά από το σημείο όπου επιτέθηκαν στους φοιτητές, αλλά ο τότε υπουργός Άμυνας ισχυρίστηκε αρχικά ότι τα στρατεύματα δεν βρίσκονταν στους δρόμους της Ιγκουάλα τη νύχτα της επίθεσης.
Ένα δελτίο ειδήσεων αποκάλυψε καταθέσεις από περίπου 40 στρατιώτες, οι οποίοι είχαν διασκορπιστεί σε όλη την πόλη της Ιγκουάλα εκείνη τη νύχτα, αναζητώντας φοιτητές που διέφυγαν από την ενέδρα.
Η επιτροπή αποκάλυψε ότι ο στρατός παρακολουθούσε στενά τους φοιτητές και δεν κινήθηκε για να τους σώσει από τους τοπικούς αστυνομικούς που βοήθησαν στην εξαφάνισή τους.
Επιβεβαίωσε επίσης ότι ένας στρατιώτης είχε διεισδύσει στην ομάδα των φοιτητών και βρισκόταν στα λεωφορεία που είχαν χρησιμοποιήσει για να ταξιδέψουν στην πόλη. Ο στρατιώτης παραμένει αγνοούμενος μαζί με την πλειοψηφία των φοιτητών.
Η επιτροπή επιβεβαίωσε επίσης ότι οι μαθητές δεν μεταφέρθηκαν ποτέ σε μια κοντινή χωματερή και δεν αποτεφρώθηκαν, όπως είχε ισχυριστεί η προηγούμενη διοίκηση. Πυροσβέστες και ιατροδικαστές, που είχαν κληθεί από τις οικογένειες των μαθητών, είχαν διαψεύσει τη θεωρία αυτή προς οργή της προηγούμενης διοίκησης.
Με πληροφορίες από Guardian