Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής 2019: Οράματα και θάματα

Ο τρίτος κύκλος των Ημερών Λατρευτικής Μουσικής αντλεί την έμπνευσή του από το έργο του Στρατηγού Μακρυγιάννη Οράματα και θάματα και φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έξι μοναδικές μουσικές εκδηλώσεις με κοινό θεματικό άξονα.

Με πρώτες παρουσιάσεις νέων έργων μουσικού θεάτρου, αλλά και με θεματικές συναυλίες κομβικών έργων της λατρευτικής μουσικής παράδοσης διακεκριμένων μουσικών και ερμηνευτών, αυτό το πολυδιάστατο φεστιβάλ συνεχίζει να προσδίδει ιδιαίτερο χρώμα στην περίοδο που προηγείται του Πάσχα. Από τις 11 έως τις 23 Απριλίου 2019 στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Ο φετινός προγραμματισμός των Ημερών Λατρευτικής Μουσικής επικεντρώνεται σε δύο σημαντικές έννοιες που διατρέχουν κάθε λατρευτική πρακτική: το όραμα και το θαύμα. Με τις δύο αυτές έννοιες συνομίλησαν διαχρονικά όλες οι μορφές τέχνης και ιδιαίτερα η πιο αφαιρετική από αυτές, η μουσική.

Στις έξι εκδηλώσεις που περιλαμβάνονται στον φετινό κύκλο του φεστιβάλ, διαφορετικά είδη, ιστορικές περίοδοι, αισθητικές κατευθύνσεις, θρησκευτικές παραδόσεις επιστρατεύονται για να σκιαγραφήσουν το αόρατο, που μεταμορφώνεται σε έντονο βίωμα.

Στις Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής 2019 της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει το πολυφωνικό έργο Επιστροφή του συνθέτη Νίκου Γαλενιανού με τη συμμετοχή της Σαβίνας Γιαννάτου, μια συναυλία με το εξαιρετικό αυστριακό γυναικείο κουαρτέτο Ensemble airborne extended, ένα αφιέρωμα στη μεσαιωνική Ανατολή και Δύση με το σύνολο παλαιάς μουσικής Ex Silentio, μια συναυλία με θρησκευτικά έργα του Βρετανού συνθέτη σερ Τζων Τάβενερ σε μουσική διεύθυνση του Νίκου Λαάρη με ερμηνεύτριες τη Μαρία Παλάσκα και τη Μόνικα, μια σπάνια μουσική αντιπαράθεση από δύο εξαιρετικούς μουσικούς, τον βιολιστή Σίμο Παπάνα και τον τσελίστα Δήμο Γκουνταρούλη, καθώς και μια συναυλία με έργα των Μπέντζαμιν Μπρίττεν, Άρβο Παιρτ, Μιχάλη Αδάμη, σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου.

Το πρόγραμμα

Νίκος Γαλενιανός
Επιστροφή: Ένα πολυφωνικό έργο βασισμένο στο πρωτότυπο κείμενο της Κόλασης του Δάντη
11 & 13 Απριλίου 2019 / Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Η Επιστροφή είναι ένα πολυφωνικό έργο βασισμένο στο πρωτότυπο κείμενο της Κόλασης του Δάντη, με έμφαση στις ηχητικές ποιότητες της γλώσσας καθ' εαυτήν. Οι εικόνες, αν και αναπόφευκτα παρούσες, αφήνουν τον ζωτικό χώρο προκειμένου να σχηματοποιηθεί ένας μουσικός κώδικας, με υλικό τον παλμό των ίδιων των φράσεων, λέξεων, συλλαβών, φωνημάτων, που συνιστούν το κείμενο. Μέσα από μια σειρά διαδοχικών ηχητικών συντονισμών, τα θραύσματα ενός πολυφωνικού τραγουδιού, καθώς και οργανικοί ήχοι, αρχίζουν να αναδύονται.

Ensemble airborne extended
O qual incendio
12 Απριλίου 2019 / Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Το εξαιρετικό αυστριακό γυναικείο κουαρτέτο Ensemble airborne extended έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ για να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα με τίτλο O qual incendio, το οποίο περιλαμβάνει τόσο παλαιά όσο και σύγχρονη μουσική, συνδέοντας έτσι το παρελθόν με το παρόν. Ο ασυνήθιστος συνδυασμός των μουσικών οργάνων έδωσε τη δυνατότητα στο Ensemble airborne extended να δημιουργήσει ένα ευρύ φάσμα νέων ήχων και χρωμάτων που εμπνέει τόσο τους συνθέτες όσο και το κοινό σε όλο τον κόσμο.

Ex Silentio
Visio musicae
14 Απριλίου 2019 / Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Το σύνολο παλαιάς μουσικής Ex Silentio υπό τη διεύθυνση του φλαουτίστα Δημήτρη Κούντουρα παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στη μεσαιωνική Ανατολή και Δύση που συνδέει το κοσμικό στοιχείο με το θρησκευτικό, με καλεσμένους την τραγουδίστρια Φανή Αντωνέλου και τον βιρτουόζο σαντουρίστα Ιμάν Χάμμαρ, και με τη συμμετοχή του φωνητικού συνόλου του Κέντρου Παλαιάς Μουσικής του Ωδείου Αθηνών.

To Visio musicae αναλύει τις αρχέγονες σχέσεις μουσικής και διαλογισμού, τόσο στον δυτικό Μεσαίωνα όσο και σε ανατολικές παραδόσεις. Την υποβλητική μουσική της Χίλντεγκαρντ φον Μπίνγκεν (12ος αιώνας), μοναχής και έμπιστης του πάπα, και λατρευτικά ισπανικά τραγούδια για την Παναγία διαδέχονται μεσαιωνικοί ύμνοι και εκστατικοί χοροί των Σούφι και άλλων παραδόσεων σε μια πολυσύνθετη «μουσική ενόραση».

Τζων Τάβενερ
Prayer of the Heart
20 Απριλίου 2019 / Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Το βίωμα της Ορθόδοξης Πίστης του Βρετανού συνθέτη σερ Τζων Τάβενερ (1944-2013) σε μια συναυλία με θρησκευτικά έργα του δημιουργού, σε μουσική διεύθυνση του Νίκου Λαάρη: Υπακοή: ένα έργο για τα Θεία Πάθη και την Ανάσταση. Lamentation, Last Prayer and Exaltation (Θρήνος, Τελευταία προσευχή και Ανάταση): μια τελετουργία της προσευχής και της ανάτασης. Epistle of Love (Επιστολή αγάπης): μυστικιστική ποίηση Σέρβων μοναχών του Μεσαίωνα αφιερωμένη στον Θείο Έρωτα. Ιερό Όνειρο: μια ονειρικά μετουσιωμένη Λειτουργία της Μεγάλης Εβδομάδας. Και Prayer of the Heart (Προσευχή της καρδιάς), η απλή καρδιακή προσευχή, γραμμένη ειδικά για την Ισλανδή ποπ τραγουδίστρια Μπγιορκ και το κουαρτέτο εγχόρδων Brodsky.

Ο Τζων Κέννεθ Τάβενερ υπήρξε συνθέτης γνωστός για τα μινιμαλιστικά του έργα θρησκευτικής μουσικής. Από νεαρή ηλικία ξεχώρισε για το ταλέντο του, ενώ ο ίδιος υποστήριζε ότι ήταν απόγονος του συνθέτη του 16ου αιώνα Τζων Τάβερνερ. Το 1977, σε ηλικία 33 ετών, ο Τάβενερ βαπτίζεται χριστιανός ορθόδοξος, ενώ το 1981 η μητέρα Θέκλα, Ρωσίδα μοναχή, γίνεται μέντορας και συνεργάτιδά του. Η ορθόδοξη θεολογία και οι λειτουργικές παραδόσεις του χριστιανισμού επηρέασαν καθοριστικά το έργο του, μελέτησε σε βάθος τον ρωσικό και τον νεοελληνικό πολιτισμό και μελοποίησε γραπτά των Πατέρων της Εκκλησίας.

Σίμος Παπάνας, Δήμος Γκουνταρούλης
Μεταξύ ουρανού και γης: Ένα όραμα κι ένα θαύμα
21 Απριλίου 2019 / Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Μια σπάνια μουσική αντιπαράθεση των εμβληματικών σολιστικών έργων Τρίλια του διαβόλου του Ταρτίνι και Σουίτα αρ. 6 για βιολοντσέλο του Μπαχ από δύο εξαιρετικούς μουσικούς με διεθνείς διακρίσεις, τον βιολιστή Σίμο Παπάνα και τον τσελίστα Δήμο Γκουνταρούλη.

Στην ίδια συναυλία, η Σονάτα για δύο βιολιά του Αντόνιο Βιβάλντι, με τη γνωστή εξωστρέφεια και δεξιοτεχνία που χαρακτηρίζει τη μουσική του, έρχεται να ενώσει τις δύο μοναχικές φωνές, τα δύο σόλο όργανα και τους δύο μουσικούς, να λύσει την αντιπαράθεση ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως και να δημιουργήσει μια γέφυρα μεταξύ ουρανού και γης.

Βιβλικά θαύματα
Έργα των Μπέντζαμιν Μπρίττεν, Άρβο Παιρτ, Μιχάλη Αδάμη
23 Απριλίου 2019 / Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Οι Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής 2019 της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ ολοκληρώνονται με μια μοναδική συναυλία με έργα εμπνευσμένα από βιβλικά θαύματα υπό τη μουσική διεύθυνση του αρχιμουσικού της ΕΛΣ Νίκου Βασιλείου. Στη συναυλία με τίτλο Βιβλικά θαύματα θα παρουσιαστούν τα έργα Canticle II: Abraham and Isaac, έργο 51 (1952) του Μπέντζαμιν Μπρίττεν, Sarah Was Ninety Years Old (1977/1990) του Άρβο Παιρτ και Γυνή περιβεβλημένη τον ήλιον Ι (1998) του Μιχάλη Αδάμη.
Το Canticle II (Άσμα ΙΙ) του Άγγλου συνθέτη, διευθυντή ορχήστρας και πιανίστα Μπέντζαμιν Μπρίττεν αποτελεί μέρος μιας σειράς πέντε ασμάτων (canticles) που γράφτηκαν από τον συνθέτη σε διαφορετικά στάδια της δημιουργικής του πορείας, κατά το διάστημα από το 1947 έως το 1974.

Το έργο Sarah Was Ninety Years Old (Η Σάρα ήταν ενενήντα ετών) του Εσθονού Άρβο Παιρτ, ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους συνθέτες θρησκευτικής μουσικής, είναι εμπνευσμένο από τη ζωή της Σάρας, γυναίκας του Αβραάμ, η οποία, αν και στείρα όλη της τη ζωή, έλαβε θείο μήνυμα στα ενενήντα της χρόνια ότι θα φέρει στον κόσμο έναν γιο, τον Ισαάκ.
Ο Μιχάλης Αδάμης, πρωτεργάτης της ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα και ένας από τους μεγαλύτερους αναθεωρητές της μουσικής πρακτικής παιδείας, συνέθεσε το έργο μουσικής δωματίου Γυνή περιβεβλημένη τον ήλιον Ι, για μεσόφωνο, πιάνο και προαιρετικά γκονγκ, το 1998.