Η Βαριατρική Χειρουργική «όπλο» κατά της Νοσογόνου Παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία τα τελευταία χρόνια τείνει να λάβει διαστάσεις επιδημίας, αποτελώντας μια σύγχρονη μάστιγα που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον δυτικό τρόπο ζωής. Σχεδόν τα μισά παιδιά στις ΗΠΑ πάσχουν από παχυσαρκία, κι αυτό προδιαθέτει για νοσογόνο παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή.

Το φαινόμενο έγινε εμφανές στις ΗΠΑ τις δεκαετίες 1970-80 και κατόπιν επιδεινώθηκε, αλλά τα τελευταία 20-30 χρόνια παρατηρείται και στην Ευρώπη. Στη χώρα μας, δε, έχει αυξηθεί ανησυχητικά. Η βαρύτητα του προβλήματος αντανακλάται και στη σημαντική αύξηση των βαριατρικών επεμβάσεων που έχει σημειωθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Ποιούς αφορά

Ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία, δηλαδή με Δείκτη Σωματικής Μάζας (ΔΣΜ) μεγαλύτερο από 35, οι οποίοι ούτε μπορούν να χάσουν αρκετό βάρος αλλά ούτε και να διατηρήσουν την όποια απώλεια κιλών με δίαιτα ή σωματική άσκηση, πρέπει να σκέπτονται πολύ σοβαρά τη χειρουργική λύση. Οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν ότι η νοσογόνος παχυσαρκία τούς στερεί κατά μέσο όρο 10 χρόνια ζωής, τους οδηγεί σε εμφάνιση διαβήτη και υπέρτασης, σε επταπλάσια πιθανότητα εμφάνισης εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου, καρκίνου παχέος εντέρου, μαστού, ωοθήκης και μήτρας. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους ονομάζεται «νοσογόνος» ή «κακοήθης». Η πληροφόρηση αυτή πρέπει να παρέχεται με ακρίβεια και υπευθυνότητα και όχι με απλουστευμένο τρόπο.

Χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης της νοσογόνου παχυσαρκίας

Είναι κυρίως δύο: η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve gastrectomy, το λεγόμενο «μανίκι») και η γαστρική παράκαμψη (gastric by-pass). Σήμερα και οι δύο αυτές εγχειρήσεις γίνονται λαπαροσκοπικά, με ελάχιστη παραμονή στο νοσοκομείο και πολύ γρήγορη αποκατάσταση. Η επιλογή μεταξύ των δύο εξαρτάται από τον ΔΜΣ, τις διατροφικές συνήθειες, το ιστορικό κάθε ασθενούς και την ανάλυση που πάντα πρέπει να γίνεται από τον υπεύθυνο χειρουργό. Η γαστρική παράκαμψη ήταν η εγχείρηση εκλογής για δύο δεκαετίες στις ΗΠΑ, διότι προκαλεί απώλεια βάρους με πολλούς μηχανισμούς και αποδείχθηκε πολύ καλύτερη συγκρινόμενη με τις άλλες διαθέσιμες εγχειρήσεις της εποχής εκείνης, όπως ο δακτύλιος και η διαμερισματοποίηση. Ωστόσο, ήταν τεχνικά απαιτητική.

Η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve-«μανίκι») προκαλεί απώλεια βάρους με δύο μηχανισμούς. Πρώτον, ελαττώνει πάρα πολύ την ποσότητα του φαγητού που μπορεί κάποιος να καταναλώσει και δεύτερον ελαττώνει την όρεξη για φαγητό, δηλαδή αλλάζει τη σχέση του ασθενούς με το φαγητό. Τεχνικά είναι λιγότερο απαιτητική από τη γαστρική παράκαμψη και έχει πολύ καλά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Για τους λόγους αυτούς στις ΗΠΑ, για ΔΜΣ κάτω από 50-55, τα τελευταία χρόνια συνιστάται πλέον το sleeve, ενώ για πάνω από 50-55, προτείνεται το γαστρικό by-pass.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι αυτές οι δύο είναι οι διεθνώς παραδεκτές εγχειρήσεις σε υπεύθυνα κέντρα παχυσαρκίας (βαριατρικής) διεθνώς. Δυστυχώς, πολύ συχνά ακόμα εφαρμόζονται και εγχειρήσεις που έχουν εγκαταλειφθεί (π.χ. δακτύλιος) ή επινοήσεις που προτείνονται από διάφορους χειρουργούς, αλλά ουδέποτε έχουν επιβεβαιωθεί από επιστημονικές συγκριτικές μελέτες. Οι ασθενείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, να παίρνουν πάντοτε και δεύτερη γνώμη και να ερευνούν τις επιλογές τους.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.digestive-surgery.gr