Καρκίνος του παγκρέατος: Μπορεί να νικηθεί αυτή η δύσκολη μορφή καρκίνου;

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
 

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Παγκρέατος (21/11/2024) αποτελεί μια ημέρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τον καρκίνο στο πάγκρεας, έναν δύσκολο και επικίνδυνο αντίπαλο που παρουσιάζει αυξημένη συχνότητα παγκοσμίως και προβλέπεται να είναι η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο τα επόμενα 15 χρόνια.

Επιστημονικοί φορείς και ειδικοί σε όλον τον κόσμο αναδεικνύουν την ανάγκη για πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και υποστήριξη των ασθενών ενώ, παράλληλα, τονίζουν πόσο σημαντική είναι η συνεχής έρευνα σχετικά με τις νέες θεραπείες.

Η μεγάλη σημασία της πρώιμης διάγνωσης

Τις περισσότερες φορές η πρόγνωση του καρκίνου του παγκρέατος είναι δυσμενής καθώς ο καρκίνος είναι επιθετικός και η διάγνωση γίνεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο, όταν ήδη έχει κάνει μεταστάσεις, ή εμπλέκει κρίσιμες αρτηρίες και φλέβες που τον καθιστούν ανεγχείρητο.

Σε εργασία που παρουσίασε η ομάδα του χειρουργού Γρηγόρη Τσιώτου, Επίκουρου Καθηγητή Χειρουργικής Mayo Clinic, Διευθυντή της Α’ Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μητέρα-Υγεία και Ιδρυτή του Ελληνικού Ινστιτούτου Παγκρέατος, στο Παγκόσμιο Συνέδριο Χειρουργικής Πεπτικού (SSAT) τον Μάϊο του 2024 στην Washington, σε 846 ασθενείς τα τελευταία 6 χρόνια, όσοι εμφανίστηκαν με συμπτώματα όπως πόνος στην κοιλιά και στην πλάτη και σε εκείνους με διάρροια, η καθυστέρηση στη διάγνωση ήταν 5-6 μήνες. Αυτό ακριβώς αποδεικνύει ότι εάν το σύμπτωμα είχε θορυβήσει τον ιατρό να προχωρήσει άμεσα στις κατάλληλες εξετάσεις, η διάγνωση θα είχε γίνει σχεδόν μισό χρόνο νωρίτερα, γεγονός καθοριστικότατο για την έκβαση της νόσου και την ίδια τη ζωή του ασθενή! Είναι πασιφανές λοιπόν πόσο κρίσιμη είναι η πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση για την ίδια την επιβίωση του ασθενή. 

Ένα άλλο χαρακτηριστικό σύμπτωμα, που περνάει συχνά απαρατήρητο ως σχετιζόμενο με ΚΠ, είναι η ξαφνική εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη. Στους 846 ασθενείς που μελετήθηκαν, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το 32% εμφάνισε ξαφνικό διαβήτη ως πρώτο σύμπτωμα 5 μήνες (κατά μέσον όρο) πριν γίνει η διάγνωση. Άρα, είναι σημαντικό να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο οι παθολόγοι και οι οικογενειακοί ιατροί και να αρχίσουν να υποψιάζονται το ενδεχόμενο νόσησης από τον ΚΠ σε φαινομενικά «αθώα» συμπτώματα. 

Είναι γεγονός πως η ομάδα του Γρηγόρη Τσιώτου έχει αφοσιωθεί στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών τα τελευταία χρόνια, λαμβάνοντας γνώση και σημαντική πληροφόρηση για όποια εξέλιξη στον τομέα αυτόν, από τα μεγαλύτερα παγκρεατικά κέντρα των ΗΠΑ (Mayo Clinic, Johns Hopkins κ.α). Σκοπός είναι να καταστήσει εγχειρήσιμους ασθενείς που συμβατικά θεωρούνται ότι έχουν ανεγχείρητους όγκους και έτσι να αυξηθεί η επιβίωση.

Σε αυτές τις απαιτητικότατες τεχνικά εγχειρήσεις δεν είναι σημαντική μόνο η εμπειρία του χειρουργού για την εγχείρηση αυτήν καθ’ εαυτήν, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψιν το γεγονός ότι μόνο ένας τέτοιος χειρουργός είναι σε θέση να καθοδηγήσει τον ασθενή για το ποιες ακριβώς εξετάσεις πρέπει να ολοκληρώσει άμεσα, ώστε να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος, αλλά επίσης να καθορίσει και την ενδεδειγμένη σειρά των παρεμβάσεων (π.χ. εάν πρέπει να λάβει χημειοθεραπεία πριν την εγχείρηση, ή να χειρουργηθεί άμεσα).

Μετατροπή του ανεγχείρητου καρκίνου του παγκρέατος σε εγχειρήσιμο: Υπερβαίνοντας τις δυσκολίες

Σήμερα οι θεραπευτικές προσεγγίσεις κινούνται σε δύο βασικούς άξονες:

• Λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική του παγκρέατος
• Μετατροπή του ανεγχείρητου ΚΠ σε εγχειρήσιμο

Η μετατροπή του ανεγχείρητου καρκίνου του παγκρέατος σε εγχειρήσιμο αποτελεί τον πλέον προχωρημένο τομέα της ογκολογικής χειρουργικής σε παγκόσμιο επίπεδο και απαιτεί γνώση, εμπειρία και βαθιά κατανόηση ενός τόσο περίπλοκου ζητήματος υγείας όπως ο παγκρεατικός καρκίνος.

Η μετατροπή αυτή καθορίζεται από την εφαρμογή ενός συστηματικού πρωτοκόλλου που περιλαμβάνει την ορθή και στοχευμένη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και την ριζική εγχείρηση όπου αφαιρούνται και οι εμπλεκόμενες στον καρκίνο αρτηρίες και φλέβες μαζί με τον όγκο και κατόπιν η επανακατασκευή των αγγείων αυτών με τις λεγόμενες αναστομώσεις, ή bypass.

Τα αποτελέσματα που πέτυχε η χειρουργική ομάδα με επικεφαλής τον Γρηγόρη Τσιώτο με αυτές τις εγχειρήσεις, αποδεικνύουν τετραπλασιασμό της επιβίωσης, και έχουν επανειλημμένως δημοσιευθεί σε αμερικανικά επιστημονικά περιοδικά, ενώ πολλοί ασθενείς ζουν υγιείς για 5, 7, 8, ή και 11 χρόνια. Από το 2021 η καινοτόμος αυτή χειρουργική ομάδα έχει προχωρήσει και σε αφαιρέσεις ανεγχείρητων όγκων που περιλαμβάνουν κρίσιμες αρτηρίες (όπως η ηπατική, η κοιλιακή, η μεσεντέριος),με τα περιστατικά αυτά να έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα αμερικανικά επιστημονικά περιοδικά, γεγονός που πιστοποιεί την εγκυρότητα μεθόδων και αποτελεσμάτων.

Ειδικά τα τελευταία 5 χρόνια έχει συνεισφέρει τα μέγιστα και η προεγχειρητική ακτινοθεραπεία σε τοπικά προχωρημένους όγκους που θεωρούνται ανεγχείρητοι. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται στα μεγάλα παγκρεατικά κέντρα των ΗΠΑ, αλλά όχι ακόμα στην Ευρώπη, εκτός της Ολλανδίας.

Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της προσθήκης στη συνολική αντιμετώπιση του ΚΠ σε 26 ασθενείς έδειξαν αύξηση της εγχειρησιμότητας στο 69% και παρουσιάστηκαν στο παγκόσμιο συνέδριο Ακτινοθεραπείας (New York, Ιούνιος 2024) και στο παγκόσμιο συνέδριο Χειρουργικής Πεπτικού (Washington DC, Μάϊος 2024), από τη χειρουργική ομάδα του Γρηγόρη Τσιώτου.

Καρκίνος του παγκρέατος: Τα στατιστικά για την Ελλάδα

Σχετικά με τη συχνότητα του ΚΠ στη χώρα μας, η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία έχει δημοσιεύσει ότι υπάρχουν κάθε χρόνο 7.4 νέα περιστατικά ΚΠ ανά 100000 πληθυσμό. Αν θεωρήσουμε πως ο πληθυσμός μας είναι 10 εκατομμύρια, τα νέα περιστατικά ΚΠ κάθε χρόνο ανέρχονται σε περίπου 750, με  μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου τα 68 έτη. Δεν υπάρχουν δημοσιευμένα ποσοστά επιβίωσης από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία.

Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές σε αυτές τις περιπτώσεις, στις οποίες πολλές φορές ο χρόνος που χάνεται, ή κερδίζεται είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος, ή εχθρός, είναι το γεγονός πως ο ΚΠ στην Ελλάδα δεν αντιμετωπίζεται από χειρουργικές ομάδες με αποδεδειγμένη και επιστημονικά αναγνωρισμένη εμπειρία σε αυτήν ακριβώς τη νόσο. Είναι διαπιστωμένο επίσης πως στην Ελλάδα, εκτός από τις ήδη αναφερθείσες δημοσιεύσεις, λείπουν μέχρι στιγμής επιστημονικές δημοσιεύσεις σε έγκυρα διεθνή περιοδικά και από άλλα κέντρα που να παρουσιάζουν αποτελέσματα από τέτοιες εγχειρήσεις, ώστε οι ασθενείς να γνωρίζουν με αντικειμενικούς όρους, όλα όσα αφορούν τις περίπλοκες αυτές εγχειρήσεις που απαιτούν υψηλή εξειδίκευση.