Μια θλιβερή στιγμή της ιστορίας της πόλης θυμάται σήμερα η Θεσσαλονίκη: Πρόκειτα για την ημέρα που αναχώρησαν τα πρώτα τρένα μεταφέροντας Εβραίους της πόλης, προς τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης του Ολοκαυτώματος.
Στον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε την Κυριακή (17/3) εκδήλωση μνήμης, στο σημείο από το οποίο πριν από 81 χρόνια αναχώρησαν οι πρώτοι συρμοί με τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση έφθασαν στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό βαδίζοντας σε Σιωπηλή Πορεία Μνήμης από την Πλατεία Ελευθερίας έως τον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό και έστειλαν το μήνυμα «Ποτέ Ξανά» αφήνοντας λουλούδια στο βαγόνι που συμβολίζει τον «μαύρο συρμό» και το Ολοκαύτωμα. Στην εκδήλωσε που έγινε σήμερα, εκπρόσωποι της πόλης, της εβραϊκής κοινότητας αλλά και πανεπιστημιακοί αναφέρθηκαν και τίμησαν τους 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
«Σαν σήμερα, στις 17 Μαρτίου του 1943 έφυγε το δεύτερο τρένο με Εβραίους από τη Θεσσαλονίκη για το Άουσβιτς. Σε κάθε τρένο επέβαιναν 2.800 ψυχές που χάθηκαν. Εκείνοι που έφυγαν στις 17 Μαρτίου ήταν από τον συνοικισμό Μικρό Σταθμό (Στασιόν Τσίκο). Δύο μέρες πριν, στις 15 Μαρτίου του 1943 από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό ξεκίνησε ο πρώτος συρμός για το Άουσβιτς – Μπίρκεναου. Έως τον Αύγουστο όλοι οι Εβραίοι της πόλης φορτώθηκαν στα τρένα από τους Ναζί και δυστυχώς το 96% χάθηκε. Η πόλη άδειασε, έμεινε ορφανή από Εβραίους», είπε ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του Μουσείου Ολοκαυτώματος Δαυίδ Σαλτιέλ.
«Δεν υπάρχουν λόγια για το μέγεθος του εγκλήματος. Το 1943, 50.000 Έλληνες Εβραίοι, οι Έλληνες που είχαν πάει στην Αλβανία και πολέμησαν, οδηγήθηκαν στα τρένα στο Άουσβιτς, προηγουμένως είχαν ταπεινωθεί, εξευτελιστεί. Πλήρωσαν εισιτήριο για να μπορέσουν να πάνε στο Άουσβιτς. Έγιναν 19 αποστολές, πίστευαν ότι πηγαίνουν να εργαστούν και ότι θα επιστρέψουν πίσω και θα ζούσαν. Από την Ελλάδα χάθηκαν 70.000 Εβραίοι, 6.000.000 από την Ευρώπη» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ.
«Η πορεία μνήμης είναι μία πράξη σεβασμού απέναντι στη μνήμη αυτών που έγιναν στάχτη δυστυχώς και παράλληλα πράξη σεβασμού για αυτούς που επέζησαν και γύρισαν σε αυτή την πόλη. Είναι πράξη σεβασμού προς τη Θεσσαλονίκη, στην ιστορία της» υπογράμμισε ο κ. Σαλτιέλ και τόνισε ότι πιστεύει τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης ότι αυτή τη φορά θα γίνει Πάρκο Μνήμης.
Φέτος μπαίνουν τα θεμέλια για τη δημιουργία του Πάρκου Μνήμης. Μαζί με το Μουσείο Ολοκαυτώματος γίνεται ξεκάθαρη η ένδειξη για το τι ενστερνίζεται η ίδια η πόλη. Η Θεσσαλονίκη ακούει τη φωνή των δικών της αθώων παιδιών που έφυγαν στο Ολοκαύτωμα. Η Θεσσαλονίκη δεν ξεχνά το μαύρο Σάββατο, δεν ξεχνά τα βαγόνια, τα οποία έφευγαν γεμάτα και επέστρεψαν άδεια. Δεν ξεχνά όσους συνετέλεσαν σε αυτό το έγκλημα» ανέφερε.
«Ας είναι η εικόνα από αυτές τις ράγες, ας είναι ο ήχος από κάθε σφύριγμα τρένου που φεύγει η αφορμή να θυμόμαστε τους δικούς μας ανθρώπους που δεν είναι πια εδώ. Η αλληλεγγύη και ο σεβασμός για κάθε άλλο είναι το μήνυμα της πορείας των πολιτών της Θεσσαλονίκης» σημείωσε ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ.
«Ο δρόμος του μαρτυρίου, ο δρόμος που περπάτησαν οι συμπολίτες μας για να φτάσουν εδώ, στον σιδηροδρομικό σταθμό, με τελικό προορισμό το εργοστάσιο του θανάτου του Άουσβιτς - Μπιρκενάου θα στοιχειώνει για πάντα τη συλλογική μνήμη της πόλης. Περπατώντας εμείς σήμερα στα βήματά τους, ακολουθήσαμε την ιστορία των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων του Ολοκαυτώματος, αφουγκραστήκαμε τον πόνο και την αγωνία τους, τους συνοδέψαμε νοερά στο χωρίς γυρισμό ταξίδι στην κόλαση των κρεματορίων» επισήμανε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης.
«Είμαστε εδώ για να φωνάξουμε δυνατά πως η κοινωνία μας και γνωρίζει και θυμάται και αποτίει τον προσήκοντα σεβασμό τόσο σε αυτούς που δεν επέστρεψαν στην πατρώα γη, όσο και σε εκείνους τους ελάχιστους που σώθηκαν από τον βέβαιο θάνατο και γύρισαν πίσω στην πόλη. Μία πόλη που τους έφερε αντιμέτωπους με μία σειρά νέων προκλήσεων και δυσκολιών» πρόσθεσε.
«Το Μουσείο Ολοκαυτώματος και το Πάρκο Μνήμης που δημοπρατείται άμεσα, τις επόμενες εβδομάδες, στη νέα πλατεία Ελευθερίας είναι δύο φωτεινά τοπόσημα μνήμης και ευθύνης που θα υπενθυμίζουν στο διηνεκές πως κανείς και τίποτα δεν ξεχνιέται. Πως δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να επαναληφθεί αυτή η φρίκη. Θα αποτελέσουν το οφειλόμενο χρέος τιμής της πόλης στα θύματα του Ολοκαυτώματος και παράλληλα θα εξυπηρετήσουν το μέγιστο αγαθό της κατάκτησης της γνώσης» τόνισε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης.
« Η σημερινή είναι μέρα μνήμης μιας από τις σημαντικότερες περιόδους του μεγαλύτερου εγκλήματος του 20ου αιώνα και της ιστορίας της ανθρωπότητας, του διωγμού και της γενοκτονίας των δεκάδων χιλιάδων Εβραίων συμπολιτών μας. Η θλιβερή μοναδικότητά του δεν σχετίζεται μόνο με τον μεγάλο αριθμό των θυμάτων, αλλά και με τη σύλληψη της ιδέας, την προμελέτη και την εκτέλεσή της», τόνισε ο εκπρόσωπος του πρύτανη του ΑΠΘ, αντιπρύτανης, Γιώργος Τζέτζης.
«Έχουν περάσει 81 χρόνια, σχεδόν τρεις γενιές ανθρώπων από την ημέρα που ο συρμός που ξεκίνησε από αυτό εδώ το σημείο. Η χρονική αυτή απόσταση δεν πρέπει και δεν μπορεί να μεταβληθεί σε ψυχική απόσταση. Ο ρόλος του ΑΠΘ είναι να υπενθυμίζει την ιστορία, να αναπτύσσει την κριτική σκέψη, τον διαπολιτισμικό διάλογο, να προάγει τις αρχές της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας συμβάλλοντας στην αποδόμηση των ιδεολογιών της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού», σημείωσε.
«Οφείλουμε στη Θεσσαλονίκη να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη μας για τους χιλιάδες συμπολίτες που χάθηκαν τόσο άδικα και τόσο βάναυσα. Ως Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ενώνουμε τις φωνές μας με τις φωνές χιλιάδων άλλων ανθρώπων για να φωνάξουμε "Ποτέ Ξανά"» τόνισε ο εκπρόσωπος του πρύτανη του ΠΑΜΑΚ, αντιπρύτανης Αλέξανδρος Χατζηγεωργίου.
«Ποτέ στην ταραγμένη ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχε δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για τη μαζική δολοφονία τόσο πολλών ανθρώπων. Είναι σημαντικό όμως να κατανοήσουμε γιατί συνέβη ό,τι συνέβη» ανέφερε ο πρύτανης του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, Σταμάτης Αγγελόπουλος.
«Έχουμε χρέος σαν πανεπιστημιακοί να διδάσκουμε διαχρονικά το Ολοκαύτωμα. Γι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικές η ανέγερση του Μουσείου του Ολοκαυτώματος και η μετατροπή της Πλατείας ελευθερίας σε πάρκο μνήμης σαν απάντηση της ίδιας της πόλης στον ρατσισμό και στη μισαλλοδοξία», συμπλήρωσε.
Στις 6 Μαϊου η μεγάλη Πορεία των Ζωντανών στο Άουσβιτς
Κάθε χρόνο εδώ και 11 χρόνια θυμόμαστε με την πορεία μνήμης την αναχώρηση χωρίς επιστροφή του πρώτο συρμού για το Άουσβιτς, ανέφερε ο Βενιαμίν Αλμπάλας, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου της Πορείας των Ζωντανών (European March of the Living - EMOTL.
«Φέτος όμως την κάθε εκδήλωση μνήμης του Ολοκαυτώματος αμαυρώνει το μαύρο Σάββατο της 7ης Οκτωβρίου. Ο αντισημιτισμός με τις διάφορες μορφές του, παλιός και νέος υπήρχε, υπάρχει και υπάρχει, άλλοτε φανερός και βίαιος, άλλοτε κρυφός και υφέρπων, πάντοτε επικίνδυνος για όλους», τόνισε.
Ανέφερε ακόμη ότι η σημερινή Πορεία Μνήμης με αντίστοιχες άλλες εθνικές προετοιμάζουν τη Μεγάλη Πορεία των Ζωντανών που θα πραγματοποιηθεί όπως κάθε χρόνο τη Δευτέρα 6 Μαϊου στο στρατόπεδο θανάτου Άουσβιτς – Μπιρκενάου.
«Ελάτε να βαδίσουμε μαζί εκεί όπου δολοφονήθηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο Εβραίοι, αλλά και Ρομά, αντιστασιακοί και ομοφυλόφιλοι. Είναι χρέος στη μνήμη τους, αλλά και ικανοποίηση σε εμάς τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, που σωθήκαμε χάρη στους 365 Έλληνες Δικαίους των Εθνών που έπαιξαν κορώνα – γράμματα τη δική τους ζωή και τη ζωή των οικογενειών τους για μας τους Έλληνες Εβραίους συμπολίτες τους.
«Σήμερα θυμόμαστε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους στην ιστορία της πόλης» τόνισε ο Ντόρον Λέμποβιτς αναπληρωτής επικεφαλής αποστολής της πρεσβείας του Ισραήλ στην Αθήνα υπογραμμίζοντας ότι η ανησυχητική άνοδος του αντισημητισμού σε όλο τον κόσμο καθιστά αναγκαία την ανάληψη δράσης. Η φλόγα της μνήμης δεν πρέπει να έχει αντανάκλαση μόνο στο παρελθόν αλλά και να φωτίζει τον δρόμο μας προς το μέλλον, είπε.
Στην εκδήλωση την οποία συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, η ηθοποιός, καθηγήτρια του Τμήματος Θεάτρου του ΑΠΘ Έφη Σταμούλη διάβασε αποσπάσματα επιστολών από το βιβλίο του Λεόν Σαλτιέλ «Μην με Ξεχάσετε» και ακολούθησε μουσικό μέρος με τη συμμετοχή του Κόμπι Όσρατ Ισραηλινού συνθέτη με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη.
Στην πορεία μνήμης - εκδήλωση ήταν παρόντες, μεταξύ άλλων, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, η πρόξενος της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη Σιμπίλα Μπέντιγκ, ο πρόξενος της Γαλλίας Ζαν-Λικ Λαβό, ο ραβίνος της ΙΚΘ Ιζάκ Νταγιάν, ο πατήρ Ευσέβιος εκπρόσωπος του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και εκπρόσωποι κομμάτων.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
