H Eλλάδα παραμένει για τρίτη συνεχή χρονιά στην τελευταία θέση των 27 κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την ελευθερία του Τύπου, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (Reporters Without Borders).
Από την 88η θέση παγκοσμίως φέτος από την 107η θέση το 2023, η κατάταξη της Ελλάδας εξακολουθεί να τοποθετεί τη χώρα μας στην «προβληματική» κατηγορία σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου, στην τρίτη από τις πέντε συνολικά κατηγορίες. Οι Reporters Without Borders υπογραμμίζουν ότι η άνοδος δεν οφείλεται σε βελτίωση της κατάστασης στην Ελλάδα, αλλά στη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης άλλων χωρών, που βρέθηκαν φέτος σε χειρότερη θέση από εμάς.
«Παρά την υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση του πρώτου νόμου για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, του EMFA, και το γεγονός ότι τρεις ευρωπαϊκές χώρες -η Νορβηγία, η Δανία και η Σουηδία- εξακολουθούν να βρίσκονται στην κορυφή, οι πολιτικοί προσπαθούν να μειώσουν το χώρο για την ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Στην πρώτη γραμμή αυτής της επικίνδυνης τάσης βρίσκονται ο φιλοκρεμλινικός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, και ο ομόλογός του στη Σλοβακία (29ος), Ρόμπερτ Φίκο. Η ελευθερία του Τύπου δοκιμάζεται από τα κυβερνώντα κόμματα στην Ουγγαρία (67η θέση), τη Μάλτα (73η θέση) και την Ελλάδα (88η θέση), τις τρεις χώρες της ΕΕ με τη χειρότερη κατάταξη. Η Ιταλία της Τζόρτζια Μελόνι (46η) έχει επίσης υποχωρήσει πέντε θέσεις» αναφέρουν οι Reporters Without Borders.
Σε πάνω από τα τρία τέταρτα των χωρών του κόσμου, σύμφωνα με την οργάνωση, καταγράφονται συχνές παρεμβάσεις πολιτικών στα μέσα ενημέρωσης, καθώς εμπλέκονται σε εκστρατείες προπαγάνδας ή παραπληροφόρησης.
Το φαινόμενο χαρακτηρίζεται «συστηματικό» σε 31 χώρες. Την πιο θεαματική υποχώρηση στην κατάταξη ως προς την ελευθερία του Τύπου καταγράφουν το Αφγανιστάν του καθεστώτος των Ταλιμπάν (178ο, –26 θέσεις), το Τόγκο (113ο, –43) κι ο Ισημερινός (110ος, –30). Αντίθετα, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα θεωρούν πως η κατάσταση βελτιώθηκε αισθητά στη Χιλή (52η, +31), στη Βραζιλία (82η, +10) και στην Πολωνία (47η, +10).
🔴 #RSFIndex | RSF unveils the 2024 World Press Freedom Index
— RSF (@RSF_inter) May 3, 2024
1: Norway🇳🇴
2: Denmark🇩🇰
3: Sweden🇸🇪
10: Germany🇩🇪
21: France🇫🇷
55: United States🇺🇸
101: Israel🇮🇱
162: Russia🇷🇺
172: China🇨🇳
178: Afghanistan🇦🇫
179: Syria🇸🇾
180: Eritrea🇪🇷https://t.co/fdZ3RWSFjN pic.twitter.com/y30fUGVUQ2
Οι κατατάξεις της Ελλάδας ανάμεσα στις 180 χώρες που εξετάστηκαν:
Συνολική αξιολόγηση – 88η θέση (από την 107η θέση)
Στον πολιτικό δείκτη – 101η θέση (από την 100η το 2023)
Στον οικονομικό δείκτη – 123η θέση (από την 134η το 2023)
Στον νομικό δείκτη – 76η θέση (από την 92η το 2023)
Στον κοινωνικό δείκτη – 120η θέση (από την 130η το 2023)
Στον δείκτη ασφαλείας – 59η θέση (από την 91η το 2023)
«H ελευθερία του Τύπου δοκιμάζεται στην Ελλάδα»
Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα αναφέρουν επίσης ότι η ελευθερία του Τύπου έχει υποστεί συστημική κρίση στην Ελλάδα από το 2021.
«Το σκάνδαλο των υποκλοπών δημοσιογράφων από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί, όπως και η υπόθεση της δολοφονίας του αστυνομικού ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ το 2021. Οι διαδικασίες SLAPP (αβάσιμες και εκφοβιστικές αγωγές) είναι συχνές και ένας δημοσιογράφος καταδικάστηκε αυθαίρετα για διασπορά ψευδών ειδήσεων το 2023» επισημαίνεται στην έκθεση της οργάνωσης για την Ελλάδα.
Η έκθεση αναφέρει χαρακτηριστικά τρία βασικά προβλήματα:
- Ελλειψη πολιτικής βούλησης να δοθούν λύσεις σε συστημικά προβλήματα, αλλά επιπλέον και πολιτικές κινήσεις με στόχο την υπονόμευση της ανεξαρτησίας της έρευνας για το σκάνδαλο Predator και της ανεξαρτησίας θεσμών όπως η ΑΔΑΕ, η γνωστή Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών. \
- νυπαρξία δικαιοσύνης για εγκλήματα σε βάρος δημοσιογράφων και επιπλέον διαδικασίες με βάση στρατηγικές αγωγές για την αποθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών, τις γνωστές SLAPP, όπως δείχνουν το σκάνδαλο του Predator και η υπόθεση του δημοσιογράφου Ρομέν Σοβέ (πρόκειται για τον Γαλοκαναδό δημοσιογράφο που τον Οκτώβριο κάλυπτε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» την απομάκρυνση Καναδών πολιτών από το Ισραήλ λόγω του πολέμου στη Γάζα, κατηγορήθηκε για διασπορά ψευδών ειδήσεων επειδή υποτίθεται ότι μετέφερε σε υπάλληλο του αεροδρομίου την πληροφορία ότι υπήρχε βόμβα στην πτήση και καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλακή με τριετή αναστολή).
- Συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης στα χέρια λίγων, αδύναμη πολυφωνία και υπονόμευση της ανεξαρτησίας της δημοσιογραφικής άποψης από παρεμβατικούς ιδιοκτήτες με συγκρούσεις συμφερόντων. Οπως επισημαίνει η έκθεση, η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα παρουσιάζει «πολύ σοβαρό» οικονομικό ρίσκο και βρίσκεται στην ανώτατη πέμπτη βαθμίδα οικονομικού ρίσκου.
