H φετινή χρονιά και οι αποφάσεις των παγκόσμιων ηγετών θα καθορίσουν αν ο κόσμος θα επιτύχει ή όχι τον στόχο να εξαλείψει το AIDS ως απειλή για τη δημόσια υγεία μέχρι το 2030, όπως εκτίμησε σήμερα η υπηρεσία του ΟΗΕ για το AIDS (UNAIDS , Onusida στα γαλλικά), που υπογραμμίζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην Αφρική από το 2010.
Παρόλο που τα στοιχεία του 2023 δείχνουν παγκοσμίως μια καλύτερη κατάσταση όσον αφορά τον αριθμό των νέων μολύνσεων, τη θεραπεία των οροθετικών ασθενών και μια μείωση του αριθμού των θανάτων, η υπηρεσία του ΟΗΕ υπενθυμίζει πως η πανδημία έχει σκοτώσει τουλάχιστον 42 εκατομμύρια ανθρώπους και πως η πρόοδος αυτή παραμένει εύθραυστη.
Το 2023, λίγο λιγότεροι από 40 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με τον ιό του AIDS, τον HIV, αποκαλύπτει η ετήσια έκθεση του οργανισμού. Περίπου 1,3 εκατομμύριο ήταν οι νέες μολύνσεις πέρυσι, δηλ. περίπου 100.000 λιγότερες σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα.
Πρόκειται για 60% λιγότερες μολύνσεις απ’ ό,τι στην κορύφωση του 1995, όταν 3,3 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν μολυνθεί από τον HIV. Όμως η UNAIDS δεν είναι ικανοποιημένη επειδή ο στόχος των 330.000 μολύνσεων το 2025, φαίνεται ανέφικτος.
Επίσης, το AIDS σκοτώνει πολύ λιγότερο: 630.000 θάνατοι καταγράφηκαν το 2023, έναντι 670.000 θανάτων το προηγούμενο έτος. Είναι επίσης 69% λιγότεροι σε σχέση με το 2004, το μαύρο έτος της πανδημίας.
Η πρόσβαση στην αντιρετροϊκή θεραπεία είναι το μεγάλο διακύβευμα, καθώς αυτή είναι σήμερα πολύ αποτελεσματική. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2023, 30,7 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν πρόσβαση σε μία από τις θεραπείες αυτές, έναντι μόνο 7,7 εκατομμυρίων το 2010, όμως ο αριθμός αυτός παραμένει κάτω από τον στόχο του 2025 που έχει οριστεί στα 34 εκατομμύρια ανθρώπους.
Και, κυρίως, σχεδόν ένα τέταρτο των ανθρώπων που έχουν προσβληθεί από τον ιό δεν ακολουθούν θεραπεία.
Η ανατολική Αφρική και η Αυστραλία παραμένουν οι περιοχές που έχουν επηρεαστεί περισσότερο: 20,8 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον HIV, 450.000 μολύνθηκαν πέρυσι και 260.000 έχουν πεθάνει.
Αν και σημειώνει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, η Ουίνι Μπιανίμα, εκτελεστική διευθύντρια της UNAIDS, υπογραμμίζει πως «ο κόσμος δεν βρίσκεται στον σωστό δρόμο για να επιτύχει» τον στόχο του 2030, προσθέτοντας πως «δεν επιτιθέμεθα επαρκώς στις ανισότητες που επιτρέπουν στη πανδημία του HIV» να συνεχίζεται.
«Ένας άνθρωπος εξακολουθεί να πεθαίνει κάθε λεπτό από ασθένειες που συνδέονται με τον HIV», λέει.
Ο στιγματισμός και οι διακρίσεις, και μερικές φορές η ποινικοποίηση, των οποίων είναι θύματα ορισμένες ομάδες ανθρώπων, μεταφράζεται σε ποσοστά μόλυνσης πολύ υψηλότερα επειδή δεν μπορούν να έχουν (πρόσβαση σε) βοήθεια και θεραπεία χωρίς κίνδυνο.
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: σε όλο τον κόσμο ο μέσος επιπολασμός του HIV στους ενήλικες ηλικίας 15-49 ετών ήταν 0,8%.
Ο επιπολασμός είναι 2,3% στις νέες γυναίκες και στα κορίτσια ηλικίας 15-24 ετών στην ανατολική και νότια Αφρική, 7,7% στους ομοφυλόφιλους άνδρες και σε άλλους άνδρες που είχαν σεξουαλικές σχέσεις με άνδρες, 3% στους εργαζόμενους και στις εργαζόμενες του σεξ, 5% στους χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών, 9,2% στους διεμφυλικούς και 1,3% στους φυλακισμένους.
Σε συνέντευξη στο AFP, η Ουίνι Μπιανίμα κατήγγειλε μια «καλά ενορχηστρωμένη και καλά χρηματοδοτούμενη δράση» κατά των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+, των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και της ισότητας των φύλων από χώρες και κοινωνικά συντηρητικές ομάδες.
Και, αν σε ορισμένες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής οι νέες μολύνσεις έχουν μειωθεί άνω του 50% και οι θάνατοι μέχρι το 60% από το 2010, «έχουμε επίσης περιοχές όπως η ανατολική Ευρώπη, η κεντρική Ασία και η Λατινική Αμερική όπου οι νέες μολύνσεις εξελίσσονται σε άσχημη κατεύθυνση και αυξάνονται», επιμένει.
Στην ανατολική Ευρώπη και στην κεντρική Ασία, μόνο το 50% των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί από τον HIV λαμβάνουν θεραπεία και στη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή μόνο το 49%.
Για να ενισχύσουν το μήνυμα αυτό -που θα βρίσκεται επίσης σε καλή θέση κατά την 25η Διεθνή Διάσκεψη για το AIDS που ξεκινάει σήμερα στη Γερμανία- η Μπιανίμα και ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ, έδωσαν την περασμένη εβδομάδα στη δημοσιότητα κοινή ανακοίνωση.
«Ο στιγματισμός σκοτώνει. Η αλληλεγγύη σώζει ζωές», αναφέρεται στο κείμενο.
«Μαζί, καλούμε όλες τις χώρες να αποσύρουν όλους τους τιμωρητικούς νόμους σε βάρος των ομοφυλόφιλων γυναικών και ανδρών, των αμφισεξουαλικών, των διεμφυλικών και των queer. Η αποποινικοποίηση των ατόμων LOATKI+ είναι απαραίτητη προκειμένου να προστατευθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και η υγεία του καθενός».
