Οι μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρώπης συγκεντρώθηκαν στη σύνοδο κορυφής του Λονδίνου για να σώσουν κάτι από την καταρρέουσα μεταπολεμική τάξη, σχολιάζει η εφημερίδα The Financial Times για την ευρωπαϊκή προσπάθεια στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Στο Lancaster House, μια έπαυλη του 19ου αιώνα δίπλα στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, έμοιαζε σαν μια στιγμή αλήθειας για την Ευρώπη, καθώς οι μεγαλύτερες δυνάμεις της ηπείρου συγκεντρώθηκαν για να προσπαθήσουν να σώσουν κάτι από αυτή την καταρρέουσα μεταπολεμική τάξη.
Ο Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, συνεργαζόμενοι, είχαν ένα σαφές μήνυμα από το Λονδίνο: Η Ευρώπη πρέπει να αποδείξει στον Ντόναλντ Τραμπ ότι είναι μέρος της λύσης της κρίσης στη δική της ήπειρο, όχι μέρος του προβλήματος.
Όπως είπε ένας από τους συμμάχους του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου πριν από τη συνάντηση, δεν υπήρχε εναλλακτική λύση από το να τακτοποιηθούν τα πράγματα με τον Λευκό Οίκο: «Ο Πρωθυπουργός θα φέρει κοντά τους ανθρώπους και θα φροντίσει ευγενικά να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχει μόνο μία διαπραγμάτευση – και αυτή είναι του προέδρου Τραμπ».
Κοσκινίζοντας τα διπλωματικά συντρίμμια της καταστροφικής αντιπαράθεσης του Οβάλ Γραφείου του Τραμπ με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Στάρμερ και Μακρόν κατέστησαν σαφές την Κυριακή ότι η Ευρώπη έπρεπε να παρέμβει για να προσπαθήσει να σώσει οποιαδήποτε έννοια ειρήνης για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο Στάρμερ είπε ότι αυτό σήμαινε ότι η Βρετανία και η Γαλλία θα εξηγήσουν στον Ζελένσκι πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια διευθέτηση μετά την εκεχειρία στην Ουκρανία και στη συνέχεια θα μεταφέρουν το ευρωπαϊκό σχέδιο στον Τραμπ, ενεργώντας ως μεσολαβητές στην τοξική σχέση μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον.
Στάρμερ, Μακρόν και Μελόνι στο κάδρο των διαπραγματεύσεων
Ο Βρετανός πρωθυπουργός επέμεινε την Κυριακή ότι οποιαδήποτε τελική συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει την Ουκρανία - συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε συμφωνίας για το πού θα χαράσσεται η «γραμμή» της εκεχειρίας μετά την εχθρότητα με τη Ρωσία - αλλά στο μεταξύ, η Ευρώπη θα πρωτοστατεί στη διπλωματία για λογαριασμό του Κιέβου.
Αυτό το λεπτό –ίσως αδύνατο έργο– θα πέσει τώρα σε τρεις Ευρωπαίους ηγέτες με τους οποίους ο Τραμπ φαίνεται να έχει τις καλύτερες σχέσεις: τον Στάρμερ και τον Μακρόν, που επισκέφθηκαν τον Λευκό Οίκο την περασμένη εβδομάδα – και την Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι.
«Είναι πολύ, πολύ σημαντικό να αποφύγουμε τον κίνδυνο διχασμού της Δύσης», είπε η Μελόνι στον Στάρμερ σε διμερείς συνομιλίες στην Ντάουνινγκ Στριτ πριν από τη σύνοδο κορυφής του Λάνκαστερ.
Η προοπτική μιας μόνιμης ρήξης μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ προκαλεί ήδη χαρά στο Κρεμλίνο. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ο εκπρόσωπος του Βλαντιμίρ Πούτιν, χαιρέτισε την κυβέρνηση Τραμπ για την «δραματική αλλαγή όλων των διαμορφώσεων της εξωτερικής πολιτικής» και την στροφή προς την άποψη της Μόσχας για την εισβολή της στην Ουκρανία.
Ο Πεσκόφ είπε στην κρατική τηλεόραση ότι η στάση του Τραμπ «συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με το όραμά μας». Είπε ότι προηγουμένως ήταν «αδύνατο να φανταστεί κανείς» ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία θα ψήφιζαν από κοινού ένα ψήφισμα του ΟΗΕ που δεν κατηγορούσε τη Μόσχα για τη σύγκρουση.
Ο πραγματικός κίνδυνος μιας υπερατλαντικής ρήξης βρισκόταν πάνω από τη συνάντηση του Λάνκαστερ Χάουζ. Σαν για να υπογραμμίσει τον κίνδυνο, ο Έλον Μασκ, ο «γραφειοκρατικός καταστροφέας» του Τραμπ, παρέθεσε μια ανάρτηση από έναν πολιτικό σχολιαστή των ΗΠΑ στην πλατφόρμα X την Κυριακή, λέγοντας ότι είναι «ώρα να φύγουμε από το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ». Ο δισεκατομμυριούχος πρόσθεσε: «Συμφωνώ».
Προειδοποιήσεις στον Ζελένσκι να «τα βρει» με Τραμπ
Ο Στάρμερ και ο Μακρόν έκαναν τα πάντα για να απλώσουν διπλωματικό χέρι στον Ζελένσκι — κυριολεκτικά στην περίπτωση του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ντάουνινγκ Στριτ το Σάββατο. Ο βασιλιάς Κάρολος συναντήθηκε επίσης με τον Ουκρανό ηγέτη την Κυριακή.
Όμως πίσω από τις αγκαλιές, κρυβόταν μια σκληρή προειδοποίηση προς τον Ουκρανό ηγέτη ότι ο δρόμος για οποιαδήποτε διαρκή ειρήνη, διατρέχει τον Λευκό Οίκο και ότι ο Ζελένσκι πρέπει να αρχίσει ξανά να μιλά με τον Τραμπ και να υπογράψει μια συμφωνία για τα ορυκτά της χώρας του με τις ΗΠΑ.
Ο Στάρμερ δυσκολεύτηκε, σύμφωνα με βρετανούς αξιωματούχους, να καταστήσει σαφές στον Τραμπ σε τηλεφωνική επικοινωνία το βράδυ του Σαββάτου ότι η σύνοδος κορυφής του Λάνκαστερ δεν ήταν μια περίπτωση που η Ευρώπη προσπάθησε να συστρατευτεί εναντίον του.
«Προτεραιότητα του πρωθυπουργού είναι να κάνει ό,τι χρειάζεται για να υπερασπιστεί την Ουκρανία», είπε ένας Βρετανός αξιωματούχος. «Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εμπλακούν. Πρέπει να διορθώσετε αυτή τη σχέση και να επιστρέψετε σε αυτή τη συμφωνία για τα ορυκτά».
Ο «συνασπισμός των προθύμων» της επόμενης ημέρας στην Ουκρανία
Ωστόσο, οι Στάρμερ, Μακρόν και Μελόνι συμφωνούν επίσης, σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες, ότι θα πρέπει να ηγηθούν των διπλωματικών προσπαθειών για τη διατήρηση της εγγύησης ασφαλείας των ΗΠΑ, όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά σε ολόκληρη την ήπειρο.
Ο Στάρμερ και ο Μακρόν έχουν υποσχεθεί μια δύναμη υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας για την παροχή διαβεβαίωσης σε περίπτωση εκεχειρίας στη σύγκρουση στην Ουκρανία και προτρέπουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες να συμμετάσχουν σε έναν «συνασπισμό των πρόθυμων».
Ωστόσο, κατέστησαν σαφές, σύμφωνα με Βρετανούς αξιωματούχους, ότι μια τέτοια δύναμη θα ήταν καταδικασμένη να αποτύχει εκτός εάν οι ΗΠΑ παράσχουν ένα «backstop» - ή ακριβέστερα αεροπορική κάλυψη και επιτήρηση για την προστασία των ευρωπαϊκών στρατευμάτων στο έδαφος.
Ο Στάρμερ σημείωσε επίσης τους κινδύνους των προβληματικών συμφωνιών με τον Πούτιν, αναφέροντας την αποτυχία των συμφωνιών του Μινσκ για την Ουκρανία το 2014 και το 2015. «Δεν μπορούμε να δεχτούμε μια αδύναμη συμφωνία όπως το Μινσκ που η Ρωσία μπορεί να παραβιάσει εύκολα», είπε.
Ωστόσο, ο Τραμπ δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι είναι διατεθειμένος να προσφέρει βοήθεια για να διασφαλίσει ότι οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί. Οι ευρωπαϊκές υποσχέσεις για επανεξοπλισμό, όπως ζητά ο Τραμπ, μπορεί να έχουν έρθει πολύ αργά.
Ο Τραμπ είπε στον Στάρμερ αυτή την εβδομάδα ότι θεωρεί ότι η μελλοντική παρουσία αμερικανικών εταιρειών και εργαζομένων στην Ουκρανία - που εκμεταλλεύονται τα ορυκτά αποθέματα της χώρας - είναι αρκετό αποτρεπτική για τον Πούτιν.
Ίσως λόγω έλλειψης άλλων επιλογών, η Ευρώπη προσπαθεί να ελέγξει τη ζημιά. Ο Μακρόν δήλωσε στην εφημερίδα La Tribune Dimanche την Κυριακή ότι «προσπαθεί να κάνει τους Αμερικανούς να καταλάβουν ότι η αποδέσμευση από την Ουκρανία δεν είναι προς το συμφέρον τους».
«Δεν πρέπει να φείδουμε τις προσπάθειές μας για να διατηρήσουμε έναν ισχυρό διατλαντικό δεσμό», έγραψε ο πρόεδρος της Λιθουανίας Gitanas Nausėda στο X μετά από μια βιντεοκλήση με τον Στάερμερ και άλλους ηγέτες της Βαλτικής το πρωί της Κυριακής.
Υπάρχει επίσης βαθιά ανησυχία σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ειδικά εκείνες κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της ΕΕ που είναι πιο εκτεθειμένες στη ρωσική απειλή και εξαρτώνται ιδιαίτερα από την αμερικανική προστασία, ότι μια ρήξη με τον Τραμπ για την Ουκρανία θα μπορούσε να υπονομεύσει περαιτέρω τη δέσμευση των ΗΠΑ για συλλογική άμυνα στο ΝΑΤΟ.
Η Μελόνι - ένθερμος υποστηρικτής του Κιέβου που έχει επίσης καλές σχέσεις με τον Τραμπ - έχει προτείνει ιδέες για τον περιορισμό των επιπτώσεων από τη διαμάχη του Οβάλ Γραφείου, με τη δημόσια έκκλησή της για μια άμεση σύνοδο κορυφής ΗΠΑ-ΕΕ για να συζητηθεί από κοινού το μέλλον της Ουκρανίας.
Ωστόσο, η Γερμανία, η Ισπανία και η Πολωνία είναι μεταξύ εκείνων των χωρών που δεν έχουν δεσμευτεί να στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία, ενώ η ΕΕ μόλις τώρα καταρτίζει ένα σχέδιο για να προσπαθήσει να ενισχύσει τις αμυντικές δαπάνες της ηπείρου.
Υπάρχει αυξανόμενη απογοήτευση στο Λονδίνο για το γεγονός πως ορισμένοι από τους ηγέτες της Ευρώπης συνεχίζουν να επικρίνουν δημόσια τον Τραμπ και τη διπλωματική του επίθεση στον Ζελένσκι - πρέπει να αρχίσουν να δείχνουν στον Λευκό Οίκο ότι έχουν τη βούληση να αναλάβουν την ευθύνη για τη δική τους αυλή: «Αυτό που χρειάζεται τώρα η Ουκρανία είναι όπλα και δράση», είπε ένας σύμμαχος του Στάρμερ. «Δεν χρειάζεται ανθρώπους να κάνουν tweet και να σηματοδοτούν την αρετή». Στο Lancaster House την Κυριακή έγινε πολλή συζήτηση, αλλά η Ευρώπη γνωρίζει ότι τώρα πρέπει να δράσει.
Με πληροφορίες από Financial Times
