Άρχισα να διαβάζω με λαχτάρα όσα είπε ο Ζίζεκ στους «αγανακτισμένους» της Νέας Υόρκης. Ήξερα το υπόγειο ευαγγέλιό του για το τέλος του καπιταλισμού κι ευελπιστούσα σε μια νέα, επιτέλους, αφήγηση. Φριχτές γενικότητες. Όλα είναι δυνατά, η δύναμη των ονείρων, μπλα μπλα...
Το ότι ο τρόπος ζωής που ζούμε εξερράγη εκεί που τον χαϊδεύαμε είναι γνωστό. Μας έχουν πάρει τα σκάγια. Τι να κάνουμε - αυτό δεν ξέρει κανείς. Ορισμένοι θερμοί φίλοι μού λένε: «Να κάνουμε επανάσταση... Σε όλη την Ευρώπη... Να γεννηθούν νέες δυνάμεις...».
Δεν έχω αντίρρηση. Αλλά η επανάσταση έχει κάποιο όραμα, κάποιο σχέδιο, κάποιον ηγέτη - πέρα απ’ τα σπασμένα αγάλματα, που, ας σπάσουν, σύμφωνοι, ας κάψει φωτιά ακόμα και την παλιά ομορφιά, το παλιό πνεύμα, αν είναι να γεννηθεί μια νέα κλίμακα αξιών. Δεν με κρατάει τίποτα δεμένο στα παλιά, αλλά δεν θα ‘θελα να μπω σφυρίζοντας σε μια νέα νύχτα.
Τι λέει ως τώρα η «επανάσταση»; Οι «αγανακτισμένοι» της Βαρκελώνης φύτευαν μπρόκολα στην πλατεία. Και είχαν κιθάρες. Δεν άρθρωσαν ούτε μια ανθεκτική, εφαρμόσιμη πολιτική πρόταση. Δεν γέννησαν ούτε έναν ηγέτη. Και ο Ζίζεκ, ερωτευμένος με τα λόγια του, επαναλαμβάνει το πασιφανές: ο καπιταλισμός είναι μια απ’ τις πιο μεγάλες, συλλογικές σκληρότητες που εφηύρε ο ανθρώπινος νους, οριζοντίως και καθέτως. Αλλά, εγώ, εμείς, συντετριμμένοι μέσα στα χαλάσματα, δεν χρειαζόμαστε άλλες αναλύσεις των χαλασμάτων - ψάχνουμε έναν νέο τρόπο να ζήσουμε. Μια ουτοπία με στοιχειώδες μπίζνες πλαν!
Ίσως είναι νωρίς. Ίσως είμαστε όλοι ζαλισμένοι. Ίσως, πάλι, αυτά να είναι λόγια της πλώρης. Να περάσει αύριο η κρίση και να λιώσουμε πάλι στα ποτά, στη νέα hip γειτονιά. Αλλά, ποιο είναι το νέο μανιφέστο που θ’ αναστατώσει τα νέα παιδιά και τη δική μου, ελεεινή γενιά θα την κάνει να ιδρώσει, να βγει απ’ τα ρούχα της; Κάθε μέρα εκπλήσσομαι πόσο ύπουλα και αθόρυβα κυλάει ο καπιταλισμός στις φλέβες των πιτσιρικάδων. Ξέρετε γιατί έγιναν οι ταραχές στην Αγγλία τις προάλλες; Όχι γιατί πεινούσαν, αλλά για να μπορέσουν ν’ αρπάξουν απ’ τις βιτρίνες τα τελευταίου τύπου κινητά. Επειδή ένιωθαν καπιταλιστικώς εξοστρακισμένοι. Πολλοί νέοι «επαναστάτες» δεν θέλουν κάτι διαφορετικό απ’ τον καπιταλισμό - θέλουν το κλεμμένο τους μερίδιο.
Αλλά τι γίνεται με αυτούς που θα ‘θελαν μια «καινούργια αφήγηση»; Υπάρχουν τέτοιοι; Ή όλοι κάποιο απωθημενάκι ονομάζουν επανάσταση;
Βαθιά απογοητευμένος απ’ όλα, προσπαθώ να έχω τα μάτια μου ανοιχτά. Αλλά δεν βλέπω τίποτα. Βλέπω δεκάδες δημαγωγούς, μαύρα σκυλιά που προσπαθούν να κρατηθούν απ’ το ναυαγισμένο σύστημα, πάση θυσία, αρνιά κοπάδια, λυσσασμένα αρνιά, αρνιά με περικεφαλαία. Ένα σφαγείο κομμωτήριο.
Στον τοίχο μου έχω αυτήν τη φωτογραφία του Wilfred Thesiger. Στο τεταμένο, γερακίσιο βλέμμα του βλέπω τους βάλτους της Μεσοποταμίας, την έρημο της Αιθιοπίας που πρώτος διέσχισε - ένας μοναχικός, ατρόμητος εξερευνητής. Φωτογραφημένος στα 90 χρόνια του. Έχει τα μάτια ανοιχτά.
Έτσι θα ήθελα να δω αυτό που έρχεται και αξίζει, χωρίς το βάρος της παλιάς συνείδησης.
Αλλά...
σχόλια