Η έκρηξη των μέσων δημιούργησε πολλούς πληθωρισμούς, με κυριότερο τον πληθωρισμό της γνώμης. Εκατομμύρια γνώμες δημοσιεύονται καθημερινά επί παντός επιστητού, σε εκατομμύρια ιστοσελίδες. Κουβέντες που θα έμεναν σε έναν στενό κύκλο φίλων τώρα είναι έκθετες. Το στυλ τους εκτείνεται από το γκροτέσκο έως το λεπταίσθητο, η σημασία τους από το επικίνδυνο έως το σπουδαίο.
Είναι γνωστή η άποψη του Κλιντ. Που είναι σε μεγάλο βαθμό σωστή. Αν και ψωμίζομαι χρόνια τώρα, λέγοντας τη γνώμη μου ακόμα κι εκεί που δεν με παίρνει, παραδέχομαι ότι όσο πιο άσχετος είναι κάποιος, τόσο πιο σφοδρή άποψη εκφέρει. Όχι μόνο στα μπλογκ αλλά και στα παραδοσιακά μέσα. Στις εφημερίδες και στις πλείστες εκπομπές της τηλεόρασης, άνθρωποι με φαιδρούς τίτλους κι ενός κοκόρου γνώση παραμιλούν με τρομερή επιπολαιότητα πάνω σε σοβαρά ζητήματα, χωρίς κανείς να τους δίνει μια διορθωτική σφαλιάρα. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που έχουν την τεχνογωσία, την εσωτερική πληροφόρηση, την τριβή και την ευφυΐα να πουν κάτι διαφωτιστικό και βαρύνον. Σε αυτό το κλίμα φαιδρότητας, όπου ερασιτέχνισσες γλωσσοκοπάνες άγουν και φέρουν την κοινή γνώμη, οι σοβαροί φροντίζουν να απέχουν ή να εκφράζονται σε περιφερειακά μέσα. Έτσι, π.χ., στην τηλεόραση, μόνο ο Λουμίδης δεν μιλά για καφέδες.
Από αυτή την άποψη, τα μπλογκ δεν ξεφτίλισαν τις γνώμες περισσότερο από όσο ήδη ήταν. Αντιθέτως, μερικές γνώμες του ηλεκτρονικού προλεταριάτου είχαν τόση δροσιά και τόλμη (ιδίως στο εξωτερικό), που έκαναν τα παραδοσιακά μέσα να συνειδητοποιήσουν πόσο αυτολογοκριμένα και διαπλεγμένα είναι.
Μια πρώτη, αυτοματική αντίδραση σ’ αυτή την πληθωριστική έκρηξη των γνωμών είναι η επιστροφή στους δοκιμασμένους τίτλους που αποδεδειγμένα η γνώμη τους μετράει. Δεν είναι τυχαίο ότι στα χρόνια της έκρηξης του ίντερνετ ο Economist, η Guardian, η Νew York Times ενέτειναν το κύρος τους . Όταν υπάρχει βουή και αντάρα, η καθαρή φωνή ακούγεται δυνατότερα.
Υπάρχει, βέβαια, και η στροφή στη δημοσιογραφία των γεγονότων. Το να κάθεσαι στην καρέκλα σου και να κρίνεις τις ειδήσεις που κατέγραψε η συγκριτικά ολιγάριθμη και γενναία κάστα των ρεπόρτερ είναι εύκολο. Συχνότατα είναι μια πράξη νωθρότητας. Αναμασάς τη δημοσιογραφία των άλλων (πράγμα ταιριαστό στη «θεαματική» εποχή μας, όπου οι περισσότεροι ζουν μέσα από τη ζωή και τα έργα των άλλων, σαν ξενιστές). Ίσως πιο σημαντικό είναι να είσαι εκεί που γεννιούνται τα γεγονότα, εκεί που παίρνονται οι αποφάσεις, εκεί που λέγονται τα σημαντικά πράγματα.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα από γνώμες, γνώμες, γνώμες, η καθαρόαιμη, πρωτογενής δημοσιογραφία αποκτά μια νέα αίγλη.
Νομίζω λοιπόν ότι το έχουμε πάρει πολύ λάθος -και στην Ελλάδα. Και η κρίση είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να το πάρουμε ξανά από την αρχή. Με καλύτερα κείμενα, περισσότερο ψάξιμο, καλύτερα ελληνικά. Εμείς εδώ στη LifO θα το προσπαθήσουμε. Και θα κριθούμε (όπως πάντα) από το αποτέλεσμα.
__________
ΥΓ.1 Καλωσορίζω από αυτό το φύλλο ένα αγαπημένο έλληνα συγγραφέα και φίλο στην κοινότητα της LifO: τον Γιάννη Ξανθούλη. Η εβδομαδιαία στήλη του έχει τίτλο "Εν μέσω κρίσης"
ΥΓ.2 Εντός του μηνός θα βγεί το νέο μας περιοδικό Τέχνης "South", υπό τη διεύθυνση της Μαρίνας Φωκίδη και σε σχεδιασμό Γιάννη Καρλόπουλου. Δίγλωσσο με διανομή και στην Ευρώπη.
σχόλια