Ένα Μουσείο Παιχνιδιών ετοιμάζεται να λειτουργήσει στο Παλαιό Φάληρο, στον Πύργο Κουλούρα, τον οποίο η Βέρα Κουλούρα κληροδότησε στο Μουσείο Μπενάκη. Η Μαρία Αργυριάδη, η συλλογή της οποίας αποτελεί τον πυρήνα των εκθεμάτων του μουσείου, μας μίλησε για την ιστορία της συλλογής και διάλεξε για το Lifo.gr μερικά από τα χαρακτηριστικότερα παιχνίδια που περιλαμβάνει.
«Πριν από πενήντα χρόνια περίπου ο άντρας μου ήταν παλαιοπώλης στο Μοναστηράκι. Ακόμα κανείς δεν ενδιαφερόταν για τα παιχνίδια. Εγώ είχα μάθει από μικρή να τα αγαπάω και να τα φροντίζω. Θυμάμαι τα Χριστούγεννα δεν είχαν πολλά χρήματα οι γονείς μου. Η μητέρα μου μού αγόραζε μια καινούργια κούκλα και έναν μήνα πριν από τη γιορτή έπαιρνε όλα τα παλιά παιχνίδια και αφού τους έβαζε καινούργιους φιόγκους και ρουχαλάκια, τα στόλιζε κάτω από το δέντρο. Αυτό μου έχει μείνει ως βίωμα, το να μην πετάω τα παλιά παιχνίδια. Όταν, με τις πρώτες βόλτες στο Μοναστηράκι, έβλεπα πεταμένα κάτω παιχνίδια, αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν να τα έχουν πετάξει και τα μάζευα.
Με τα χρόνια δημιουργήθηκε μια τεράστια συλλογή: από τη μία ήταν τα ελληνικά και από την άλλη τα ευρωπαϊκά, ακριβά παιχνίδια – οι πορσελάνινες κούκλες, τα ακριβά αυτοκινητάκια, τα τρενάκια. Μελέτησα βιβλία, πήγα σε συνέδρια και δεν περίμενα να συμβαίνει αυτό το θαύμα, να ασχολούνται τόσοι άνθρωποι με τα παιχνίδια στην Ευρώπη. Άρχισα, λοιπόν, να μαζεύω με τον άντρα μου και ευρωπαϊκά παιχνίδια, η συλλογή έγινε πάρα πολύ μεγάλη και στη συνέχεια άρχισα και τη μελέτη. Τα παιχνίδια ξεκινάνε από την αρχαιότητα και φτάνουν, περίπου, μέχρι τη δεκαετία του '80.
Η πρώτη επαφή ήταν με τα αρκουδάκια, για τα οποία έχω ιδιαίτερη αγάπη, κι έτσι άρχισα να τα μαζεύω. Αυτό που με ενδιέφερε δεν ήταν απλώς να μαζέψω τα παιχνίδια αλλά να βρω τους κατασκευαστές. Ποιοι τα φτιάξανε; Πότε τα φτιάξανε; Άρχισα, λοιπόν, μια αναζήτηση. Τα χειροποίητα παιχνίδια τα έφτιαχναν η μάνα και ο πατέρας στο χωριό, η κόρη μάθαινε το νοικοκυριό και τα παιχνίδια της είχαν σχέση με αυτό, το αγόρι μάθαινε τις δραστηριότητες του πατέρα και είχε ανάλογα παιχνίδια. Τα παιχνίδια είναι ο κόσμος των μεγάλων που έχει αντιγραφεί – ακόμα και η γκιλοτίνα της επανάστασης έχει γίνει παιχνίδι. Αν οι γονείς έβρισκαν κάτι περίεργο ή ενδιαφέρον, το αντέγραφαν κι έφτιαχναν παιχνίδια.
Σιγά-σιγά άρχισα να συλλέγω, να βρίσκω τα οικοτεχνικά, να βρίσκω τα χειροποίητα και τα πανηγυριώτικα. Θυμάμαι, όταν ήμουν παιδί, η μητέρα μου δεν με άφηνε να πιάσω πανηγυριώτικο παιχνίδι – ήταν βρόμικα, ήταν επικίνδυνα και δεν με άφηνε. Μου είχε μείνει πάντα ο καημός του πανηγυριώτικου παιχνιδιού, του πολύ απλού και τσίγκινου, κι έτσι άρχισα να τα μαζεύω. Πήγαινα στα χωριά και ρωτούσα κι έτσι βρήκα πανηγυράδες και οικοτέχνες. Όταν κάποιος γονιός έφτιαχνε τα παιχνίδια του παιδιού του και είχε ταλέντο, δεχόταν παραγγελίες και από άλλους. Έτσι έχουμε τους πρώτους οικοτέχνες, που αργότερα εξελίχθηκαν σε βιοτέχνες. Είναι σημαντικό το ότι βρήκα τους κατασκευαστές των παιχνιδιών και σήμερα γνωρίζουμε την ιστορία τους. Κάποια από αυτά, μάλιστα, συνοδεύονται από τις μνήμες των κατόχων τους.
Ένας άλλος που θυμάμαι είναι ο Τσάντος ο κουλουράς, από την Κέρκυρα. Έφτιαχνε πριγκίπισσες, σπαθιά και ιππότες από ψωμί και τα έβαφε με φυτικές βαφές, π.χ. από παντζάρι. Τα παιδάκια τα αγόραζαν και τα έτρωγαν. Μια πολλή σημαντική δουλειά που κάναμε ήταν ότι πήγαμε στα ΚΑΠΗ, βρήκαμε τους ηλικιωμένους και τους ζητήσαμε να ξαναφτιάξουν τα παιχνίδια των παιδικών τους χρόνων. Ήταν κάτι που είχε πάρα πολύ ενδιαφέρον. Έγινε μια έκθεση με παιχνίδια που φτιάχτηκαν σε όλη την Ελλάδα και μετά το πέρας της, τα ΚΑΠΗ τα δώρισαν στο μουσείο. Έχουμε, λοιπόν, στο μουσείο μια σειρά παιχνιδιών που έχουν φτιαχτεί από τα ΚΑΠΗ.
Με τα χρόνια δημιουργήθηκε μια τεράστια συλλογή: από τη μία ήταν τα ελληνικά και από την άλλη τα ευρωπαϊκά, ακριβά παιχνίδια – οι πορσελάνινες κούκλες, τα ακριβά αυτοκινητάκια, τα τρενάκια. Μελέτησα βιβλία, πήγα σε συνέδρια και δεν περίμενα να συμβαίνει αυτό το θαύμα, να ασχολούνται τόσοι άνθρωποι με τα παιχνίδια στην Ευρώπη. Άρχισα, λοιπόν, να μαζεύω με τον άντρα μου και ευρωπαϊκά παιχνίδια, η συλλογή έγινε πάρα πολύ μεγάλη και στη συνέχεια άρχισα και τη μελέτη. Τα παιχνίδια ξεκινάνε από την αρχαιότητα και φτάνουν, περίπου, μέχρι τη δεκαετία του ’80.
Κάποια στιγμή σκέφτηκα ότι αγαπώ πάρα πολύ το Μουσείο Μπενάκη −είχα συζητήσει με τον κ. Δεληβορριά και ήξερα ότι επρόκειτο κάποια στιγμή να γίνει κάτι σχετικό με το παιδί και το παιχνίδι− κι έτσι αποφάσισα να χαρίσω σε αυτό τη συλλογή μου. Η συλλογή αποτελείται από ελληνικά και ευρωπαϊκά, ιαπωνικά και κινέζικα παιχνίδια και απ’ ό,τι έχει σχέση με το παιδί από τη στιγμή που γεννιέται – κούνιες, πάνες, κουδουνίστρες, τα πάντα. Επιπλέον, περιλαμβάνει βιβλία σχολικά και παιδικής λογοτεχνίας. Παράλληλα, έχει εμπλουτιστεί και από άλλες δωρεές που έγιναν στη συνέχεια.
Δώρισα τη συλλογή, άρχισα να γράφω βιβλία και αυτήν τη στιγμή, με τους συνεργάτες μου, δημιουργούμε το Μουσείο Παιχνιδιών, το οποίο θα στεγαστεί στον Πύργο Κουλούρα, στο Τροκαντερό, και θα ανοίξει τις πύλες του μέσα στο 2016. Η ομάδα μας αποτελείται από τη Νόρα Χατζοπούλου, που είναι το δεξί μου χέρι, την Τζένη Μαλιαρίτη και τη Μαίρη Βέργου. Είμαι πολύ περήφανη, γιατί το στήσιμο του μουσείου το έχει αναλάβει ο Σταμάτης Ζάννος, ένας σπουδαίος μουσειολόγος και σκηνογράφος. Χαίρομαι πολύ, όχι μόνο επειδή τα παιδιά θα επισκεφθούν το μουσείο και θα χαρούν αλλά και γιατί έχουμε διασώσει όλη αυτή την ιστορία των παιχνιδιών.
σχόλια