Η ανθρωπότητα κατάφερε να κάνει ακόμη ένα βήμα προς τον αφανισμό των στενότερων εξελικτικών συγγενών της, καθώς τέσσερα από τα έξι μεγάλα είδη πιθήκων, εντάχθηκαν στη λίστα των άκρως απειλούμενων ειδών.
Η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) έχει συμπεριλάβει τον ανατολικό γορίλα, το μεγαλύτερο εκ των πρωτευόντων, ως κρίσιμα απειλούμενο είδος στην πρόσφατη «κόκκινη λίστα» που μόλις δημοσιοποιήθηκε.
Ο γορίλας έχει υποστεί κατάρρευση του πληθυσμού σε ποσόστό 70% κατά τα τελευταία 20 χρόνια, κυρίως λόγω του παράνομου κυνηγιού. Η κρίσιμη κατάσταση του Ανατολικού γορίλα συνοδεύεται από τρία ακόμη είδη μεγάλων πιθήκων, ήδη απειλούμενα με εξαφάνιση, μια κατάταξη που είναι απλά ένα βήμα πριν την εξαφάνιση. Αυτά είναι o δυτικός γορίλας, o ουρακοτάγκος του Βόρνεο και της Σουμάτρας. Οι χιμπατζήδες και οι μπονόμπο θεωρούνται απλά απειλούμενα είδη, μια βαθμίδα πίσω από τους γορίλες.
"Αν μπορούμε να προστατεύσουμε τα μεγάλα δάση μας και να κάνουμε τους αυτόχθονες πληθυσμούς τους δικαιούχους τους, τότε θα συνεχίσουμε να μοιραζόμαστε τον κόσμο με τους μεγάλους πιθήκους. Αν δεν το κάνουμε, τελείωσε", αναφέρει στον Guardian, ο Dr M Sanjanyan, αντιπρόεδρος του Conservation International.
Ο ανατολικός γορίλα, ή Gorilla beringei, αποτελείται από δύο υποείδη - τους ορεσίβιους γορίλες και τους Grauer - που ζουν στα δάση στην Ουγκάντα, την Ρουάντα και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό . Μόνο 800 ορεσίβιοι γορίλες είναι ζωντανοί σήμερα ενώ περίπου 3.800 γορίλες Grauer επιβιώνουν στα ίδια δάση. Το 1980 υπήρχαν 20.000 καταγεγραμμένοι γορίλες.
H πολιτική αστάθεια στην περιοχή οδήγησε στην παράνομη λαθροθηρία που εξολοθρεύει μαζικά τους γορίλες. Ο πόλεμος έχει επηρεάσει δραματικά όλη την άγρια ζωή, παράλληλα με την αύξηση της αποψίλωσης των δασών και ενώ η περιοχή μαστίζεται από αύξηση του παράνομου εμπορίου άγριων ζώων. Αν και η απειλή ξεκίνησε με το ανθρώπινο δράμα του εμφυλίου της Ρουάντα, οι οικολόγοι κατηγορούν επίσης την ανάπτυξη του τομέα της εξόρυξης ενός ορυκτού (coltan) που χρησιμοποιείται στην βιομηχανία κατασκευής των κινητών τηλεφώνων. Τα περισσότερα ορυχεία βρίσκονται σε απομονωμένες περιοχές, κάτι που οδηγεί τους μεταλλωρύχους να κυνηγούν και να σκοτώνουν τους γορίλες. Ένα μόνο ζώο είναι αρκετό για να προσφέρει άφθονη τροφή στις ομάδες και οι γορίλες θεωρούνται εύκολος στόχος καθώς κινούνται κατά ομάδες και δεν απομακρύνονται από τις περιοχές τους.
Στην Ινδονησία και τη Μαλαισία, οι ουραγκοτάγκοι υποφέρουν από την καλλιέργεια του φοινικέλαιου, το οποίο χρησιμοποιείται σε πολλά κοινά τρόφιμα και καλλυντικά προϊόντα.
Η Jane Goodall, η διάσημη ερευνήτρια πρωτευόντων, δήλωσε ότι οι πίθηκοι αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα σε όλο τον κόσμο και κατηγόρησε τις διεφθαρμένες κυβερνήσεις και τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων για τα δεινά τους. «Δυστυχώς, η πρόοδος που κάνουμε για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση είναι μικρή και συνολικά οι αριθμοί των πιθήκων εξακολουθούν να μειώνονται», είπε.
Η λίστα του IUCN έχει ωστόσο και κάποια αισιόδοξα νέα καθώς το γιγάντιο πάντα, σημειώνει βελτίωση στους πληθυσμούς του και από απειλούμενο είδος βρίσκεται φέτος στην κλίμακα με τα ευάλωτα είδη. Ωστόσο σημειώνεται πως αυτό δεν είναι καθησυχαστικό και πως η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί με αμείωτο ρυθμό.
Η IUCN χωρίζει τα απειλούμενα είδη σε τρεις κατηγορίες. Στα είδη που βρίσκονται σε κρίσιμη απειλή (critically endangered), στα είδη που είναι απλώς απειλούμενα (endangered) και τα είδη που είναι εκτεθειμένα (vulnerable).
Συνολικά, η IUCN αξιολόγησε 82.954 είδη φυτών και ζώων, με 23.928 να χαρακτηρίζονται ως απειλούμενα με κάποιο τρόπο. Από τα 5.107 είδη που θεωρούνται κρίσιμα απειλούμενα, περίπου τα μισά είναι φυτά, με τα αμφίβια, τα μαλάκια και τα ψάρια να έχουν επίσης μεγάλο αριθμό ειδών στο χείλος της εξαφάνισης.