Ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι ετοιμάζεται να ζήσει αύριο μια από τις σημαντικότερες στιγμές της μετεωρικής πολιτικής σταδιοδρομίας του με το συνταγματικό δημοψήφισμα, η αβέβαιη έκβαση του οποίου θα κρίνει εν μέρει το μέλλον του.
Χθες το βράδυ, οι δύο κύριες πολιτικές δυνάμεις της χώρας, το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του Ρέντσι και το Κίνημα 5 Αστέρων (M5S) του Μπέπε Γκρίλο έριξαν στη μάχη και τις τελευταίες δυνάμεις τους πραγματοποιώντας μεγάλες συγκεντρώσεις, στη Φλωρεντία το πρώτο και στο Τορίνο το δεύτερο.
«Εγώ λέω όχι»... Μ' αυτό το κεντρικό σύνθημα στο βήμα του ομιλητή και σε μπλουζάκια, ο Γκρίλο κάλεσε τους Ιταλούς «να ξυπνήσουν» και να ψηφίσουν όχι στο δημοψήφισμα. «Αρκεί ένα ναι» διακήρυσσαν αντίθετα οι γιγαντοοθόνες και οι σημαίες γύρω από τον Ρέντσι, ο οποίος υποστήριξε πως η Ιταλία έχει την ευκαιρία να «αλλάξει τον κόσμο» βάζοντας τέλος σ' ένα κύμα εκλογικών αποτελεσμάτων που συνδέονται με «τον φόβο του άλλου και του αύριο».
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, που δημοσιοποιήθηκαν πριν από δύο εβδομάδες, καθώς απαγορεύεται η δημοσιοποίησή τους τις 15 ημέρες που προηγούνται της ψηφοφορίας, έδιναν προβάδισμα 5 έως 8 μονάδων στο όχι.
Ο Ρέντσι πίεσε τους οπαδούς του να καταρρίψουν τις επιφυλάξεις των αναποφάσιστων, ώστε να ψηφίσουν υπέρ του δημοψηφίσματος.
«Είναι τόσο πολλοί, οφείλουμε να πάμε να τους βρούμε, έναν προς έναν, επειδή όλα παίζονται αυτές τις 48 ώρες», υπογράμμισε.
Η ψηφοφορία έχει ολοκληρωθεί από το βράδυ της Πέμπτης για τα τέσσερα εκατομμύρια των Ιταλών που ζουν στο εξωτερικό και σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, η συμμετοχή υπήρξε υψηλή μεταξύ αυτών των εκπατρισμένων, οι οποίοι υποστηρίζουν μάλλον το ναι.
«Αν χάσω το συνταγματικό δημοψήφισμα, θα εγκαταλείψω την πολιτική», είχε δηλώσει πριν από έναν χρόνο ο 41χρονος Ρέντσι, ο οποίος έφθασε στην εξουσία τον Φεβρουάριο του 2014 με τη βούληση να αλλάξει τα πάντα στην Ιταλία. Στη συνέχεια εξήγησε πως ήταν λάθος το γεγονός ότι προσωποποίησε υπερβολικά την ψηφοφορία αυτή.
Έκτοτε προσπάθησε με συνεντεύξεις, συγκεντρώσεις ή παρεμβάσεις στα social media, να πείσει για το βάσιμο της μεταρρύθμισής «του», που υποτίθεται ότι θα απλουστεύσει την πολιτική ζωή σε μια χώρα η οποία έχει δει 60 κυβερνήσεις να παρελαύνουν από το 1948.
Τι ακριβώς ψηφίζουν οι Ιταλοί και τι θέλει να αλλάξει ο Ρέντσι:
To δημοψήφισμα θα κρίνει μια σειρά από σημαντικές αλλαγές στο ιταλικό πολιτικό σύστημα. Οι μεταρρυθμίσεις, οι οποίες επηρεάζουν το ένα τρίτο του ιταλικού Συντάγματος, έχουν ήδη εγκριθεί από το κοινοβούλιο, αλλά από μια μικρή πλειοψηφία, απαιτώντας έτσι να περάσουν στη φάση του δημοψηφίσματος.
Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, το οποίο δημιουργήθηκε υπό το σύνταγμα της Ιταλίας το 1948, υπάρχουν δύο σώματα του κοινοβουλίου με άμεσα εκλεγμένους βουλευτές, η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία. Και τα δύο σώματα έχουν την ίδια δύναμη - γνωστό ως «τέλειο διθάλαμο» σύστημα- και τα δύο πρέπει να συμφωνήσουν πάνω στους νόμους που περνούν. Αυτό σημαίνει, πολύ απλά, ότι μπορεί να κάτι τέτοιο να γίνει εξαιρετικά χρονοβόρο. Για παράδειγμα, ένας νόμος που παραχωρούσε στα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου τα ίδια δικαιώματα με τα παιδιά των παντρεμένων ζευγαριών χρειάστηκε σχεδόν 1.300 ημέρες μέχρι να εγκριθεί.
Σύμφωνα με τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις, η Γερουσία θα χάσει σχεδόν όλη η εξουσία της - ο αριθμός των γερουσιαστών θα μειωθεί από 315 σε 100, και οι υπόλοιποι γερουσιαστές πλέον δεν θα εκλέγονται άμεσα. Αντ 'αυτού, οι 100 θα αποτελούνται από νομοθέτες που εκλέγονται από τις περιφερειακές συνελεύσεις. Ορισμένοι δήμαρχοι θα διαδραματίσουν επίσης ρόλο γερουσιαστή.
Αν επικρατήσει το «ναι», αυτό θα σήμαινε ότι οι περισσότεροι νόμοι, συμπεριλαμβανομένου του προϋπολογισμού της Ιταλίας, θα μπορούσαν να περάσουν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, χωρίς διαβουλεύσεις της Γερουσίας, αναμφισβήτητα κάνοντας όλη διαδικασία της ψήφισης νόμων πολύ πιο εύκολη. Η Γερουσία θα έχει τη δύναμη να παρέμβει μόνο σε μεγάλα θέματα όπως άλλες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και η επικύρωση των συνθηκών της ΕΕ.
Οι σύμμαχοι και οι πολέμιοι του Ρέντσι
Η αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα αυτής της ψηφοφορίας προκαλεί σε κάθε περίπτωση αγωνία στην Ευρώπη και τις αγορές, όπου εκφράζονται φόβοι για μια νέα φάση αστάθειας στην τρίτη οικονομία της ευρωζώνης.
H μεγάλη πλειοψηφία των πολιτικών, από την άκρα αριστερά έως την άκρα δεξιά περνώντας από τους λαϊκιστές του Κινήματος 5 Αστέρων ή της Λέγκας το Βορρά, το κόμμα Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπελουσκόνι και ακόμη και «αντάρτες» του PD καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν όχι.
Εκτός από την κοινή βούληση να στείλουν τον Ρέντσι «a casa», στο σπίτι του, εκτιμούν πως αυτή η μεταρρύθμιση, που συνδυάζεται μ' έναν εκλογικό νόμο ο οποίος προσφέρει ισχυρό πριμ εδρών στο πρώτο κόμμα, δημιουργεί μια πολύ ισχυρή συγκέντρωση εξουσιών για μια χώρα όπου το τραύμα του φασισμού έχει αφήσει ίχνη.
«Πηγαίνετε να ψηφίσετε για να μην γίνει ο Ρέντσι το αφεντικό σας και το αφεντικό της Ιταλίας», είπε χθες το βράδυ ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος είχε ωστόσο διαπραγματευθεί τη μεταρρύθμιση μαζί με τον Ιταλό πρωθυπουργό.
Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κάλεσαν ανοικτά τους Ιταλούς να ψηφίσουν υπέρ του ναι.
Τα κόμματα M5S και Λέγκα του Βορρά, ενισχυμένα από το Brexit και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ελπίζουν, καθένα από την πλευρά του, ότι θα είναι οι επόμενοι που θα ευνοηθούν απ' αυτό το λαϊκιστικό κύμα.
Το M5S ζητεί πρόωρες εκλογές σε περίπτωση νίκης του όχι, όμως ο πρόεδρος Σέρτζο Ματαρέλα δεν θα διαλύσει το κοινοβούλιο πριν μεταρρυθμισθεί ο νόμος βάσει του οποίου εκλέγονται οι βουλευτές.
Ακόμη κι αν μια παραίτηση του Ρέντσι σε περίπτωση αποτυχίας μοιάζει αναπόφευκτη, τίποτε δεν τον εμποδίζει να επιστρέψει στην πρωθυπουργία με αποστολή να μεταρρυθμίσει την εκλογική νομοθεσία ενόψει πρόωρων εκλογών. Σ' αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υπαναχωρήσει στη δέσμευσή του ότι δεν θα ηγηθεί ποτέ μιας τέτοιας «τεχνοκρατικής» κυβέρνησης.
Με πληροφορίες από Guardian/ ΑΠΕ-ΜΠΕ/ AFP
σχόλια